تاکید شورای روابط خارجی اروپا بر اجرای اینستکس
اندیشکده مطرح اروپایی در یادداشتی به اتحادیه اروپا و به ویژه آلمان، فرانسه و انگلیس توصیه کرد به منظور حفظ برجام، ساز و کار ویژه «اینستکس» را عملیاتی کنند.
این اندیشکده با اشاره به تصمیم برجامی اخیر ایران یادداشتی تحت این عنوان منتشر کرده است: «۶۰ روز برای نجات برجام (فرصت وجود دارد)».
شورای روابط خارجی اروپا می‌نویسد: «هم اروپا و هم ایران خواهان نجات دادن توافق هسته‌ای (برجام) هستند اما هر دو طرف در صورتی که می‌خواهند از سوءمحاسبات خطرناک اجتناب کنند، باید کاملا موضع طرف مقابل را درک کنند».
از نظر این اندیشکده، راه‌اندازی ساز و کار ویژه موسوم به «اینستکس» تا اواسط تابستان پیش رو باید اولویت کشورهای اروپایی قرار گیرد.
در یادداشت آمده است: «یک هدف واقعگرایانه و ملموس این است که اروپا و ایران اولویتشان را روی عملیاتی‌سازی ساز و کار ویژه تجاری تا اواسط تابستان بگذارند. برای کمک به پیش بردن این اولویت، ایران و سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) باید برای اقداماتی از قبیل اطمینان یافتن از اجرای هنجارهای حداقلی ضروری در رابطه با مسائل مرتبط با پولشویی توسط نهاد ایرانی متناظر اینستکس، توصیه بیشتری از سوی بخش خصوصی دریافت کند».
این اتاق فکر اروپایی می‌افزاید: «اگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا سهام‌دار اینستکس شوند و اگر تعدادی از مراودات در بخش کمک‌های بشردوستانه از طریق این ساز و کار انجام شود، در آن صورت یک نشانه مشخص درباره پیشرفت بروز خواهد کرد».
شورای روابط خارجی اروپا به کشورهای اروپایی درباره اظهارنظر درباره اعمال تحریم علیه ایران هشدار می‌دهد و این اظهارات را «شتاب‌زده» می‌خواند.
در یادداشت تصریح می‌شود: «در مرحله جاری، صحبت درباره تحریم‌های اتحادیه اروپا (علیه ایران)، شتاب‌زده است و احتمالا سبب تحریک بیشتر تهران خواهد شد. به جای این کار، رهبران سه کشور اروپایی باید به دنبال تلاش برای تامین برخی کمک‌های اقتصادی شامل دادن اجازه به ایران برای بازگرداندن پول‌های حساب‌های بانکی اروپایی خود باشند. در خبرها آمده بود که به دلیل فشار آمریکا راه بازگرداندن این پول‌ها به ایران مسدود شده است. سه کشور اروپایی همچنین باید تلاش‌های خود برای شفاف شدن موضع وزارت خزانه‌داری آمریکا درباره حفظ کانال‌های بانکی در زمینه کمک‌های بشردوستانه با ایران را مضاعف کنند».
اندیشکده اروپایی می‌افزاید: «بدون تردید چین و ایران برای ادامه تجارت نفتی از طریق اقداماتی چون توافقات مبادله نفتی از طریق روسیه رایزنی‌های جداگانه‌ای خواهند داشت. سه کشور اروپایی باید این موضوع را لحاظ کنند که آنها چطور می‌توانند از این تلاش (ایران و چین) حمایت کنند، موضوعی که شامل احتمال مرتبط کردن اینستکس به روشی محدود به چین و هند هم می‌تواند بشود؛ این دو کشور مقادیر زیادی از ذخایر نفت ایران را در اختیار دارند و این امکان وجود دارد که از آن منابع برای تجارت بشردوستانه با ایران استفاده شود».
توصیه‌های اندیشکده شورای روابط خارجی اروپا در شرایطی مطرح شده که کشورهای اروپایی از زمان خروج آمریکا از برجام به ایران درباره تحقق مزایای اقتصادی حضور در این توافق وعده‌‌های زیادی دادند اما آنطور که وزیر خارجه ایران گفته است، آنها به تعهدات خود عمل نکرده‌اند.
شورای عالی امنیت ملی ایران چهارشنبه (۱۸ اردیبهشت‌ماه) در بیانیه‌ای اعلام کرد قصد دارد «در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام» برخی اقدامات خود ذیل برجام را متوقف کند.
جمهوری اسلامی ایران در این بیانیه که در اولین سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای صادر شده به کشورهای باقی‌مانده در برجام ۶۰ روز فرصت داده برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی اقدام کنند.
در بیانیه اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی ضمن رد ضرب‌الاجل ۶۰ روزه ایران تصریح کردند: «قویاً به ایران توصیه می‌کنیم از انجام اقداماتی که موجب تشدید مشکلات می‌شود، خودداری کند»
«محمد جواد ظریف» پنجشنبه هفته گذشته در انتقاد از این بیانیه در توئیتر نوشت: «بیانیه امروز اتحادیه اروپا نشان می‌دهد چرا کار برجام به اینجا کشیده است: آمریکا یک سال است که با زورگویی اروپا و بقیه کشورهای دنیا- را تهدید می‌کند و اروپا فقط ابراز «تأسف» کرد. اتحادیه اروپا به جای اینکه از ایران بخواهد به صورت یکجانبه به توافقی چندجانبه پایبند باشد باید به تعهدات خود از جمله عادی‌سازی روابط اقتصادی عمل کند».
