هر چه بدهکارتر خوشبخت‌تر!
«آیا می‌صرفد که من وام بگیرم و چیزی بیشتر از ٣برابر آن را به بانک پس بدهم؟!»، «الان اوراق وام مسکن بخرم و ١٧درصد سود بدهم بهتر است یا یکسال صبر کنم ٨,٥درصد سود بدهم؟»، «اگر وام بگیرم و خودرو بخرم، ضرر نکرده‌ام؟» و...
این پرسش عده زیادی از کسانی است که می‌خواهند تن به قرض و قوله بدهند و بدهکار بانک‌ها شوند اما پاسخ این پرسش چیست؟ هادی حق‌شناس، اقتصاددان می‌گوید: «وقتی تورم دو رقمی است، وام‌گرفتن می‌صرفد!»
خودرو کمترین سود را می‌دهد
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شهروند، بازار سکه و طلا پارسال بیشترین سود را به صاحبان‌شان رسانده‌اند و بازار خودرو کمترین سود را عاید رانندگان کرده‌اند. سود وام‌های بانکی در ایران معمولا بین ٤ تا ٣٠درصد است. دور وام‌های بانکی با سود ٤درصدی را خط بکشید، چون دریافت آنها کار هر کسی نیست. اگر بخواهید وام مسکن بگیرید، حداقل ٨,٥ و حداکثر ١٧درصد سود می‌دهید و اگر بخواهید وام خرید، کالا بگیرید، بین ١٨ تا ٣٠درصد سود به بانک‌ها می‌دهید اما این سودها آنقدرها هم که تصور می‌کنید، ترسناک نیستند.
نگاهی به وضیعت رشد قیمت‌ها در یکسال گذشته نشان می‌دهد که اگر شما وام گرفته و صرف خرید خانه یا خودرو می‌کردید، صد‌درصد سود برده‌اید. به‌عنوان مثال پرایدی که پارسال همین موقع در بدترین حالت ٢٥میلیون تومان خریدوفروش می‌شد، حالا در آستانه ٤٥میلیون تومان قرار گرفته است. خانه‌ای که پارسال ٥٠٠میلیون تومان ارزش داشت، حالا ١,١میلیارد تومان قیمت خورده است. سکه و طلا هم دست کمی از بازارهای دیگر ندارند. سکه از حدود یک‌میلیون و ٧٠٠هزار تومان به ٤میلیون و ٨٠٠هزار تومان رسیده است. این آمارها نشان می‌دهد که بازار خودرو با ٩٥درصد کمترین سود را به مشتریان خود رسانده است. بعد از آن مسکن را می‌توان سودآورترین بازار دانست که رشد تقریبا صددرصدی داشته است اما شرایط برای سرمایه‌گذاران طلا و سکه به مراتب بهتر بوده و با رشدهای بالای ٢٥٠درصد همراه بوده است. این میزان رشد درحالی است که سود تسهیلات بانکی به‌طور متوسط حدود ٢٠درصد است.
روی بازار سکه و طلا ریسک نکنید
سکه فروردین پارسال را با یک‌میلیون و ٦٥٠هزار تومان شروع کرده بود، در ٥ مهر از مرز ٥میلیون و ٥٠٠هزار تومان گذشت. اگر متوسط قیمت سکه در پارسال را ٤میلیون و ٦٠٠هزار تومان (بهای سکه در ٢٥ اسفند) درنظر بگیریم، دارایی سرمایه‌گذاران در این بخش حدود ٣برابر (٢,٧٨ برابر) شده است. در واقع اگر فردی در ابتدای سال یک وام ٢٠میلیون تومانی گرفته و آن را صرف خرید سکه کرده باشد، در پایان سال دارایی به ارزش حدود ٥٥میلیون و ٦٠٠هزار تومان داشت. اگر فرض کنیم که او برای این وام باید سود ٣٠درصدی هم بدهد، باید ٢٦میلیون تومان به بانک برگرداند. با این حساب یک فرد با جیب خالی و تنها با وام حدود ٣٠میلیون تومان سود برده است. یک حساب و کتاب ساده نشان می‌دهد که سکه در یکسال گذشته ٢٨٠درصد رشد داشته است. اما کارشناسان بازار طلا و ارز پیش‌بینی دقیقی برای سال آینده این بازار ندارند و توصیه می‌کنند که روی این بازار ریسک نکنید.
وام مسکن بگیریم؟
فرض کنیم شما به‌عنوان یک زوج می‌خواهید ١٦٠میلیون تومان وام مسکن بگیرید. برای این کار دو راه دارید؛ اول این‌که وام مسکن را با انتظار یکساله بگیرید و تنها ٨,٥درصد سود بپردازید. دوم این‌که وام مسکن را بدون نوبت و ظرف یک هفته بگیرید و ١٧درصد سود پرداخت کنید.
اگر راه اول را انتخاب می‌کنید، شما یک وام ١٦٠میلیون تومانی می‌گیرید و در انتها حدود ٣٢٣میلیون تومان پس می‌دهید. اگر راه دوم را انتخاب می‌کنید، شما در ابتدا ١٦٠میلیون تومان وام می‌گیرید و در انتها حدود ٥٠٥تومان به بانک پس می‌دهید.
در واقع اگر شما ١٦٠میلیون تومان وام با سود ٨,٥درصد بگیرید، باید سالانه ١٣میلیون و ٦٠٠هزار تومان سود پرداخت کنید. با این فرمول شما ظرف ١٢سال بازپرداخت وام‌تان چیزی حدود ١٦٣میلیون و ٢٠٠هزار تومان به‌عنوان سود برمی‌گردانید و در واقع این وام برای‌تان ٣٢٣میلیون و ٢٠٠هزار تومان آب می‌خورد که تقریبا رقمی دوبرابر وام اولیه است که از بانک گرفته‌اید.
اگر شما ١٦٠میلیون تومان وام بدون نوبت و از طریق اوراق دریافت کنید، در ابتدا باید حدود ١٩میلیون تومان برای خرید اوراق وام مسکن هزینه کنید. سود ١٧درصد این مدل وام یعنی این‌که شما باید سالانه چیزی حدود ٢٧میلیون و ٢٠٠هزار تومان به‌عنوان سود این وام به بانک برگردانید. در ١٢سال مجموع سود این مدل وام حدود ٣٢٦میلیون و ٤٠٠هزار تومان می‌شود که اگر با مبلغ اولیه وام جمع ببندیم، شما با اوراق در واقع ١٦٠میلیون تومان وام از بانک می‌گیرید و حدود ٤٨٦میلیون تومان برمی‌گردانید. اگر پول خرید اوراق را هم به این رقم اضافه کنیم، در واقع این وام برای‌تان ٥٠٥میلیون تومان تمام می‌شود.
یکسال صبر کنیم بهتر است؟
مرکز آمار در تازه‌ترین گزارش خود درحالی متوسط قیمت خرید هر متربع خانه را در فروردین امسال به حدود ١١,٣میلیون تومان اعلام کرد. با این حساب اگر شما با وامی که گرفته‌اید، در مجموع ٦٠٠میلیون تومان پول دارید، درحال حاضر می‌توانید یک خانه ٥٣متری در مرکز تهران بخرید. ما فرض می‌گیریم قیمت‌ها تا سال آینده جهش نداشته باشد و بازار مسکن رشد عادی خود را ادامه بدهد. بازار مسکن ایران درشرایط عادی، سالانه حدود ٢٥درصد رشد قیمت را تجربه می‌کند. به این ترتیب متوسط قیمت هر مترمربع ملک در یکسال آینده به ١٤.١میلیون تومان می‌رسد. شما با ٦٠٠میلیون تومان پول‌تان در سال آینده می‌توانید یک سوییت ٤٢متری بخرید. در واقع اگر صبر نکنید و با اوراق خانه بخرید، می‌توانید خانه‌ای که متراژ آن ١١متر بزرگتر است، خریداری کنید. ارزش این ١١متر در واقع ظرف یکسال حدود ١٥٥میلیون تومان خواهد بود و ظرف دو‌سال حدود ٣١٠میلیون تومان است.خریداران اوراق نسبت به کسانی که وام را از طریق سپرده‌گذاری و انتظار یکساله دریافت کرده‌اند، حدود ٣٢٠میلیون تومان پول بیشتری به بانک برمی‌گردانند. این به آن معنی است که اگر شما همان‌سال اول با خرید اوراق خانه‌دار شده‌اید، ظرف دو‌سال این اختلاف بدهی‌تان را با رشد قیمت ملک جبران کرده‌اید. با این تفاوت که شما خانه‌ای دارید که ١١مترمربع بزرگتر است.
اما اقتصاددان‌ها چه می‌گویند؟
«درشرایط تورمی بدهکاربودن می‌صرفد» این بخشی از گفته‌های هادی حق‌شناس است که می‌گوید: «پیش‌بینی‌های انجام‌شده توسط مجامع بین‌المللی اقتصاد تورم بالای ٣٠درصد را برای اقتصاد ایران متصور هستند.» این حد از تورم درحالی است که نرخ سود تسهیلات بانکی در ایران حدود ٢٠درصد یعنی ١٠درصد کمتر از تورم است. او ادامه می‌دهد: «در واقع اگر وامی حتی با سود رقم‌هایی همچون ٢٥درصد بگیرید و با آن کالایی بخرید یا در بازاری سرمایه‌گذاری کنید، سود کرده‌اید.»
