پسته صادراتی در گیرودار نگاه سیاسی
پسته یکی از مهم‌ترین محصولات باغی کشور است که سهم عمده‌ای از ارزآوری غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده، اما به‌نظر می‌رسد این محصول در چند سال گذشته با مشکلات عدیده‌ای از بحران آب و نبود مدیریت صحیح بر روند خرید و قیمت‌گذاری، استفاده بی‌رویه از سموم و کودهای بی‌کیفتی که سبب مقاوم‌شدن آفات شده تا نگاه سیاسی به این محصول و کمبود نقدینگی و چالش‌های تحریم‌های بانکی برای صادرات و برگشت ارز صادراتی به کشور مواجه شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، پسته محصولی است که بر اساس شکل تقسیم‌بندى‌هایى دارد؛ ارقامى نظیر: ممتاز خندان کله‌قوچى، سفیدپسته، اکبری، احمدآقایی، فندقی، شیخ‌پسته و ممتاز. این ارقام مختلف پسته زمان‌هاى رسیدن متفاوتى دارند و به انواع زودرس و دیررس تقسیم مى‌شوند که انواع زودرس اواخر مرداد و دیررس در اوایل مهر مى‌رسند. پسته یک میوه گرمسیری است.
براساس گزارش‌های رسمی هم‌اکنون سطح زیر کشت پسته در ایران بیش از 360هزار هکتار است که استان کرمان با مجموع بیش از 270هزار هکتار باغ‌های بارور و غیربارور، حدود 70درصد محصول کل کشور را تولید و به‌عنوان مهم‌ترین منطقه پسته‌کاری ایران و دنیا محسوب می‌شود.
مهدی بادی، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نطنز در این‌باره گفت: به‌علت تغییرات آب‌و‌هوایی و گرم‌شدن هوا در بهمن سال قبل و سردشدن هوا در اردیبهشت سال جاری، پسته‌کاران شهرستان نطنز که عمدتا در شهر بادرود و روستاهای اطراف پسته‌کاری دارند، با خسارت 40میلیارد ریالی مواجه شده‌اند. پسته اصطلاحا سال‌آور است، یعنی یک سال بار می‌دهد. نوسانات دما و وزش شدید باد، سبب شده که عمل تلقیح گل پسته به‌خوبی انجام نشود. سال جاری حدود 30درصد کاهش برداشت محصول پسته خواهیم داشت که 10درصد آن مربوط به علل یادشده و 20درصد دیگر آن مربوط به سال‌آوری خود درخت است. در شهرستان نطنز 750 هکتار سطح زیر کشت پسته وجود دارد که 350 هکتار آن بارور است.
کاهش قیمت پسته صادراتی
براساس آخرین آمار منتشرشده، هر کیلو پسته صادراتی ایران با کاهش قیمت شش‌درصدی در سال جاری به قیمت بیش از 9دلار به فروش رسیده است. بر اساس آمار گمرک از تجارت خارجی در ماه فروردین، در این ماه ۳۶۶۸ تن انواع پسته در اشکال مختلف به کشورهای خارجی صادر شده است که ارزش آن به ۳۳میلیون و ۷۳هزار دلار می‌رسد.
مقایسه میزان صادرات پسته در فروردین سال جاری با مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد که صادرات این محصول در نخستین ماه از سال جاری نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش یافته است؛ به‌طوری که در فروردین سال گذشته ۲۸۷۶ تن پسته به ارزش۲۷میلیون و ۹۲۷هزار دلار از ایران صادر شده بود. به این ترتیب صادرات پسته ایران در این مدت از لحاظ وزنی ۲۷درصد و از لحاظ ارزش دلاری آن، ۱۸درصد افزایش داشته است. همچنین قیمت هر کیلو پسته صادراتی ایران در فروردین سال ۱۳۹۶ برابر 7/9 دلار بوده که در سال جاری با کاهش شش‌درصدی به 1/9 دلار رسیده است. صادرات پسته ایران در سال جاری تاکنون به ۴۱ کشور دنیا انجام شده است که بخش عمده آن به آلمان، امارات متحده عربی، عراق، قزاقستان، هند و ویتنام بوده است.
کاهش 80درصدی تولید پسته
یک مقام مسئول در وزارت جهاد کشاورزی، از کاهش ۷۵درصدی تولید پسته در کرمان خبر داد و گفت: تولید این محصول در کشور، امسال ۸۰ هزارتن بر اثر سرمازدگی و گرمازدگی کاهش دارد.
مدیرکل دفتر میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی گفت: براساس آمار گمرک، ما در سال ۹۵، معادل ۱۳۸هزار تن پسته صادر کردیم، در حالی که این رقم در سال ۹۶ به ۱۳۰هزار تن کاهش یافت. شکراله حاجی وند ادامه داد: هنوز بسیاری از محصول سال گذشته در انبارها مانده، که دلیل آن نیز مربوط به مباحث بازار است؛ بنابراین برای اینکه بتوانیم حضورمان را در بازار کنترل کنیم، نباید محصول را یکباره وارد بازار کنیم و ارزان فروشیم، بلکه آن را به‌موقع وارد بازار کنیم و با بهترین قیمت بفروشیم. سال گذشته قیمت مقداری کمتر از قیمتی بود که امسال صادرکنندگان می‌توانند محصول خود را با نرخ‌های بهتری به فروش برسانند.
این مقام مسئول اضافه کرد: بنابراین همچنان می‌توانیم جایگاه خود را در زمینه صادرات در سال ۹۷ حفظ کنیم. او افزود: متاسفانه باغات ما امسال هم دچار گرمازدگی و هم دچار سرمازدگی شد که متاسفانه عمدتا هم در استان کرمان بود. حاجی‌وند اضافه کرد: تولید پسته سال ۹۶ کرمان که حدود ۱۲۰ هزارتن بود، امسال ۲۵ تا ۳۰هزارتن پیش‌بینی شده است و ۷۵درصد کاهش دارد. او ادامه داد: سال گذشته تولید پسته در کشور حدود ۲۸۰ هزارتن بوده که امسال این عدد حدود ۲۰۰ هزارتن پیش‌بینی می‌شود و هم سرمازدگی و هم گرمازدگی، بخش زیادی از محصول ما را دچار آسیب کرده است. حاجی‌وند افزود: امیدواریم همکاران ما در حوزه اداره بحران، بیمه، ادارات و ارگان‌های حمایتی و پشتیبانی کمک کنند تا بتوانیم بخشی از این خسارت‌ها را جبران کنیم.
درخواست ارزی یک فعال اقتصادی
بررسی‌ها حاکی از آن است که فعالان صنعت پسته در کل کشور نیز باید بیش از پنج‌هزار‌میلیارد تومان زیان را تحمل کنند که این خسارت در استان کرمان حدود سه‌هزار‌میلیارد تومان خواهد بود. به تبع این تحولات، امسال صادرات پسته نیز به میزان قابل توجهی کاهش پیدا خواهد کرد به‌گونه‌ای که پیش‌بینی می‌شود از نظر وزنی 80درصد و از نظر دلاری نیز حداقل 70درصد کاهش را شاهد باشیم. به گزارش تسنیم، در سال‌های گذشته متوسط ارزش صادرات پسته حدود یک‌میلیارد و 200 ملیون دلار بوده که برآوردها نشان می‌دهد این رقم امسال به کمتر از 300میلیون دلار تنزل خواهد یافت. از آن سو به‌دلیل کاهش فاحش عرضه پسته در بازارهای داخلی، قیمت آن در چند ماه گذشته به‌شدت افزایش یافته و نوسانات ارزی نیز خسارت‌های سنگینی به تجار این بازار تحمیل کرده است.
به این ترتیب فعالان این صنعت از دولت خواسته‌اند با توجه به مجموع تحولات اخیر، حداقل برای امسال، محصول پسته را از فهرست کالاهای صادراتی مشمول ارز 4200تومانی خارج کند. صادرکنندگان پسته متعهد به بازگرداندن ارز ناشی از صادرات به کشور هستند، اما تعیین سقف 4200 تومان، در شرایط بد امسال نه‌تنها کمکی به باغ‌داران و فعالان بازار پسته نمی‌کند که بر صادرات این محصول نیز اثر منفی می‌گذارد و باعث دلسردی و کاهش انگیزه صادرکنندگان می‌شود. به گزارش مهر، محسن جلال‌پور، رئیس اسبق اتاق بازرگانی ایران با تائید خبر تهیه فهرستی در دولت مبنی بر تعیین اسامی مشمولان ارائه ارز حاصل از صادرات به نرخ ۴۲۰۰تومانی، از قرارگرفتن پسته در این فهرست خبر داد و گفت: در دولت، لیستی در حال تهیه است که بخشی از صادرات غیرنفتی کشور، باید در سامانه نیما، ارز حاصل از صادرات خود را با نرخ ۴۲۰۰تومانی به سیستم بانکی تحویل داده یا به چهار طریقی که در بخشنامه ۲۱ فروردین اعلام شده، به کشور برگردانند. در مجموع طی یک‌ماهه گذشته که یکسان‌سازی نرخ ارز صورت گرفته، فعالان اقتصادی به‌عنوان یک دیدگاه کلی این موضوع را در رابطه با بازگشت ارز حاصل از صادرات به نرخ ۴۲۰۰ تومانی مطرح کرده‌اند که بر اساس آن، تاکید شده که صادرات غیرنفتی، سالانه حدود ۵۰میلیارد دلار است که تنها کمتر از ده‌میلیارد دلار آن، صادرات غیرنفتی واقعی و مربوط به بخش خصوصی واقعی کشور است که البته این رقم، با خوشبینانه نگاه‌کردن به رقم صادرات کشور است؛ در حالی که صادرات واقعی غیرنفتی، حول و حوش پنج تا 10میلیارد دلار از سوی بخش خصوصی است.
