مرگ و زندگی در آزمایشگاه‌های فرسوده
افی است یک روز صبح که از خواب بیدار می‌شوید، متوجه شوید وضعیت سلامتی‌تان مثل همیشه نیست. بخشی از طحال یا معده یا قلب‌تان درد می کند و به همین راحتی هم دردش خوب نمی‌شود. وقتی به پزشک مراجعه می کنید او برای‌تان انواع و اقسام آزمایش ها را می نویسد و آن‌وقت شما می‌مانید و هزینه آزمایش‌ها.
اگر بیماری‌تان جدی باشد که آن‌قدر باید آزمایش‌ها را ادامه دهید تا دلیل بیماری معلوم شود. اما این ماجرا وقتی پیچیده‌تر می‌شود که معلوم شود بیماری شما به همین راحتی قابل شناسایی نیست و باید با آزمایش‌های پیشرفته و دستگاه‌های به روز آن را تشخیص داد. در به در از این آزمایشگاه به آن آزمایشگاه می روید و با یک جمله از سوی متصدی که در سالن آزمایشگاه نشسته است، رو به رو می‌شوید که نسخه دستور آزمایش را به شما برمی‌گرداند و می‌گوید:« متاسفانه ما این آزمایش را انجام نمی‌دهیم». وقتی علتش را می پرسید به شما می‌گوید:« هنوز تجهیزاتش را وارد نکرده‌اند». شما می‌مانید و حجم بزرگی از اندوه برای بیماری و دردی که نمی‌دانید چیست و آزمایشگاه‌های داخل کشور قادر به شناسایی آن حداقل تا وقتی که دستگاه‌هایش وارد ایران شوند، نیستند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از قانون، بعضی از بیماران نیز به علت عقل ماندگی تجهیزات آزمایشگاهی بیماری‌شان دیر تشخیص داده می‌شود و آن‌ها می‌مانند و راهی طولانی برای درمانی پر هزینه. اما در بین راه بی‌پولی هم در کنار شماست. اگر بیمه‌ها نباشند، شاید نتوانید حتی یکی از آزمایش‌های‌تان را هم انجام دهید. حال دیروز خبری از سوی رییس انجمن دکتری علوم آزمایشگاهی کشور منتشر شده که گفته است:«در صورت تداوم مشکلات اقتصادی آزمایشگاه‌ها، ممکن است بسیاری از آزمایشگاه‌های تشخیص پزشکی تعطیل شوند». نوسانات ارزی و ورشکستگی تامین اجتماعی، مرگ و زندگی بیماران را نشانه رفته است. سید مهدی ابوترابی به ایسنا گفته است:« در چندسال اخیر، آزمایشگاه‌های تشخیص طبی با تاخیر در پرداخت معوقات بیمه‌ای روبه‌رو بوده‌اند. آن‌ها برای انجام آزمایش باید مواد و تجهیزات مورد نیاز خود را به صورت نقد خریداری کنند اما مبلغی که بیمه باید بابت فرانشیز خدمات مراجعه کنندگان بپردازد، با تاخیرهای چندماهه دریافت می‌شود». بیمه تامین اجتماعی در روزهای گذشته تنها معوقات اردیبهشت، خرداد و تیر سال ۹۶ را پرداخت کرده است. ابوترابی ادامه داد:« آزمایشگاه‌های تشخیص طبی تمام درآمد نقدی خود را برای خرید تجهیزاتی مانند کیت آزمایشگاهی، دستگاه‌ها و ... هزینه می‌کنند. این موضوع باعث شده آن‌ها نتوانند از تکنولوژی‌های نوین آزمایشگاهی استفاده کنند، چون نقدینگی پایینی دارند». از طرف دیگر تعرفه‌های بیمه ای به موازات افزایش تورم در جامعه و نظام سلامت اضافه نمی شوند. حال که ارز گران شده قیمت کیت‌ها نیز در بازار گران می‌شود اما تعرفه‌ها اضافه نمی‌شود. ابوترابی با اشاره به افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی قیمت کیت و تجهیزات آزمایشگاهی از سال ۹۵ تا ۹۷ ادامه داد: « در همین بازه زمانی حقوق پرسنل نیز ۳۵ تا ۴۰ درصد رشد داشته‌است. از طرف دیگر سال گذشته تعرفه‌های آزمایشگاهی سه درصد افزایش پیدا کرده است و امسال نیز کمتر از پنج درصد خواهد بود». از طرفی آزمایشگاه‌ها جزیی از سلامت مردم هستند و باید برای هزینه‌های بیمه ای آن اهتمام لازم را به کار بست.
بزرگ‌ترین مشکل آزمایشگاه‌ها، عدم پرداخت بیمه هاست
چیزی نزدیک به 90 درصد وسایل آزمایشگاهی در آزمایشگاه های ایران خارجی هستند و واردات این محصولات به کم و زیاد شدن نرخ ارز و دلار وابسته است. وقتی شرکت های خارجی قیمت کیت‌های آزمایشی‌شان را افزایش می‌دهند، نتیجه‌اش این می‌شود که تعرفه رسمی برای آن کم شود. دکتر حسن حسینایی، مسئول یکی از آزمایشگاه‌های کشور درباره حقوق ناچیز پرسنل آزمایشگاهی و ورشکستگی آن‌ها می‌گوید:«ما سالانه افزایش حقوق پرسنل و افزایش مالیات را داریم که متناسب با تعرفه‌های آزمایشگاه افزایش پیدا نمی‌کند و آزمایشگاه‌ها آسیب‌پذیرتر هستند و زودتر ورشکسته می‌شوند».
یکی از مشکلاتی که مردم با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، استفاده از کیت‌های چینی در آزمایشگاه‌هاست که تشخیص‌های خطا در آن وجود دارد اما برای خریدن کیت‌های آلمانی باید تعرفه‌ها را زیاد کنند یا مردم آن را آزاد بخرند. افزایش تعرفه‌ها که اتفاق نمی‌افتد و مردم هم توان خرید ندارند. حسینایی درباره ناکارآمدی بیمه‌ها و بدهی‌های‌شان به آزمایشگاه‌ها دل پردردی دارد و می‌گوید:« در حال حاضر بزرگ‌ترین مشکل آزمایشگاه‌ها و داروخانه‌ها، عدم پرداخت به موقع بیمه‌هاست. بیمه‌ها به ما چهار یا پنج ماه معوقه پرداخت دارند؛ این در حالی است خرید ما از شرکت‌های دارویی نقد و گاهی اوقات دو ماهه است و آنان صبر و تحمل زیادی ندارند. بسیاری از مردم بیمه هستند وآزمایشگاه‌ها چاره ای جز پذیرش بیمه‌ها ندارند واین در حالی است که برای گرفتن پول از بیمه‌ها باید مشکلات بسیاری را پشت سر بگذارند». در حال حاضر آزمایشگاه‌ها با هزینه‌هایی مانند تهیه دستگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی کیت،مواد،حقوق پرسنل و هزینه آب ،برق وگاز روبه‌رو هستند و این در حالی است که هر چند سال یک‌بار باید دستگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاه را عوض کنند زیرا که قطعات این دستگاه‌ها وارداتی است و هزینه تعمیرآن‌ها بسیار زیاد است.
حسن حسینایی در ادامه با اشاره به اینکه هزینه سرویس دستگاه‌ها ۲۰۰تا ۳۰۰ هزار تومان است، گفت:« گاهی اوقات عوض کردن یک قطعه حدود ۶ میلیون تومان هزینه روی دست‌مان می‌گذارد. بسیاری از مردم با دفترچه‌های سلامت به ما مراجعه می کنند، در حالی‌که به ما بخشنامه شده است که از پذیرفتن آنان امتناع کنیم زیرا که بیمه‌ها پولی بابت آنان پرداخت نمی‌کنند. این بیماران که بیشتر مستمند هستند، باید به مراکز دولتی مراجعه کنند. مراکز دولتی علاوه بر اینکه گنجایش بیماران را ندارند، بسیاری از آزمایش‌ها را هم به علت گران بودن انجام نمی‌دهند واین کار باعث سرگردانی بیماران می شود».
تاخیر پرداخت بیمه ها همیشگی بوده است
اما ماجرای به تاخیر افتادن بدهی بیمه‌ها به آزمایشگاه‌ها از دید مسئولان توجیه‌پذیر است. دکتر محمد خلخالی، مدیر کل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی کشور نیز ماجرای بدهی بیمه‌ها به آزمایشگاه‌ها را بسیار پیچیده اعلام می‌کند و می‌گوید:« با توجه به اینکه جمعیت بسیار زیادی از مردم از این بیمه‌ها استفاده می‌کنند، آزمایشگاه‌ها نیز تمایل دارند که این قراردادها را با بیمه‌ها ببندند».
خلخالی با بیان اینکه بیمه هیچ آزمایشگاهی را مجبور به استفاده از بیمه نکرده، ادامه می‌دهد:« بیمه هیچ آزمایشگاهی را مجبور نمی‌کند که خدمات گیرنده‌هایش را بیمه کند. بخشی از این قرارداد مربوط به مهلت زمانی است که آزمایشگاه‌ها برای ما می‌فرستند. ما تا این‌ها را بررسی و ارسال کنیم، چهار ماه یا حتی بیشتر طول می کشد». خلخالی به تسویه بدهی‌های بیمه‌ای سازمان تامین اجتماعی با آزمایشگاه‌ها تا پایان مرداد سال 69 اشاره می‌کند و می‌گوید:« من از طرف سازمان تامین اجتماعی این را می گویم که ما این تاخیر را داشته ایم و همیشه این فاصله زمانی برای پرداخت‌های ما به آزمایشگاه‌ها وجود داشته است».
مدیر کل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی کشور وضعیت پرداخت‌های تامین اجتماعی را به آزمایشگاه قبل از طرح تحول سلامت منظم‌تر اعلام می‌کند و می‌گوید:« قبل از تحول سلامت پرداخت‌های ما با سرعت بیشتری انجام می‌گرفت و راحت‌تر بود اما حالا با مشکلات بسیاری مواجه هستیم. وسعت قراردادها و نوسانات ارزی نیز فشار بیشتری را به ما وارد کرده است. به هر حال این فاصله به‌وجود می‌آید. اما سازمان پیگیر است که این قراردادها هرچه زودتر پیگیری شوند و تاخیری برای آن لحاظ نشود. البته آزمایشگاه‌ها فقط با بیمه‌های تامین اجتماعی قرارداد ندارند و با بیمه‌های دیگر نیز در ارتباط هستند». خلخالی همچنین از مصوبه مجلس برای پرداخت مصوبه پنج هزارمیلیاردی‌ای می گوید که سه هزارمیلیارد آن پرداخت شده است:« بحث دیگری که وجود دارد، این است که مجلس مصوبه‌ای را تصویب کرده است که حدود پنج هزار میلیارد تومان به سازمان تامین اجتماعی برای تامین این بدهی‌ها اختصاص بدهد. سه هزار میلیارد تومان آن پرداخت شده که اگردو هزار میلیارد تومان آن هم پرداخت شود، انشاا... مشکلات ما حل می شود». اما نکته ای که اینجا وجود دارد، این است که خلخالی می‌گوید که مردم باید چیزی نزدیک به 10 درصد از هزینه‌های آزمایشگاهی‌شان را پرداخت کنند اما ابوترابی گفته که بیمه‌های تامین اجتماعی و خدمات درمانی، تعرفه بخش‌خصوصی را نمی‌پذیرند و مراجعه‌کنندگان با وجود اینکه دفترچه بیمه دارند، حدود ۶۵ درصد از هزینه آزمایش را خودشان می‌پردازند و این پوشش بیمه‌ای برای آن‌ها مناسب نیست. بنابراین اگر مراجعه کنندگان بدون دفترچه نیز به آزمایشگاه مراجعه کنند، فقط ۳۵ درصد بیشتر می‌پردازند. این در حالی است که برخی بیمه‌ها مانند نیروهای مسلح تعرفه بخش خصوصی را قبول دارند و ۸۰ درصد هزینه‌ها را پوشش می‌دهد.
