آسیب‌های تهران را به شهرستان‌های استان نرانیم
رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران گفت: اگر قرار است توسعه و ساماندهی کودکان کار اتفاق بیافتد باید در مقیاس استان باشد. نباید زخمی را پنهان کنیم یا فکر کنیم که مشکلی از سطح شهر برطرف شده است ولی آن آسیب به سمت شهرستان‌های تهران رانده شود.
اقتصاد آنلاین - فائزه مومنی ؛ الهام فخاری با حضور در«سمینار کودک‌آزاری در سکونت‌های فقیرنشین» افزود: کمیته اجتماعی، کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران همیشه یکی از کمیته‌های مهم و با اخبار ویژه بوده و در ادوار گذشته خدمات و تلاش‌هایی به ثمر رسیده است.
وی با اشاره به این که موضوع کودکان یکی از محورهای کمیته اجتماعی بوده و همچنان هست، تاکید کرد: در کمیته اجتماعی مساله مهم کودکان کار و خیابان را دنبال کرده‌ایم. متاسفانه یکی از اقدام‌های ضربتی که هراز چند گاهی نهادهای اجرایی انجام می‌دهند، جمع‌آوری کودکان‌کار است. پاییز امسال دوباره یکی از این طرح‌های ضربتی اتفاق افتاد که سعی کردم از ابزارهای قانونی (تذکرها در صحن و مصاحبه‌ها) که در اختیار داشتم استفاده کنم و اعضای شورا تلاش کردیم مدیریت شهری سنجیده‌تر، شایسته‌تر و با درنظر گرفتن همه جوانب اقدام کند.
فخاری با اشاره به گفتگوهای اجتماعی «تهران امید دارد» گفت: از سازمانهای مردم‌نهاد فعال در حوزه کار کودک و کودکان کار انجمن‌های تخصصی در نشست‌ها و گفتگوی اجتماعی «تهران امید دارد» دعوت کردیم و دو جلسه پربار و گفتگو به بحث کودکان‌کار اختصاص دادیم و هم کسانی که بخش اجرایی جمع‌آوری بچه‌ها را به عهده داشتند، هم در آن نشست بودند. گفتگو می‌تواند زمینه‌ساز رسیدن به وضعیت متعادل و نگاه مشترک باشد. تلاش کردیم بر اساس آن گفتگوها، بررسی پیشینه و اقدام‌های سازمانهای مردم نهاد و دستگاه‌های دولتی به یک بسته سیاستی برسیم.
وی با بیان این که به نظر می‌رسد یکی از گام‌های مهم رسیدگی به نواقص قانونی و اصلاح قوانین حوزه کودکان به ویژه کودکان کار است، تاکید کرد: نمایندگان مجلس در مسیر خود روند‌هایی را دنبال می‌کنند. ما در شورای شهر در کمیته اجتماعی (با حساسیت همه اعضای شورای شهر در مورد کودکان کار) سعی کردیم کاستی اجرایی را شناسایی کنیم. همه در مصاحبه‌ها، خودشان را دلسوز و همراه کودکان کار می‌بینند ولی هنوز در عمل شهر برای کودکان به ویژه کودکان کار بسیار خشن، پرخطر و مسئله‌ساز است. به نظر می‌رسد ما در تدوین برنامه‌های موثر مشکل داریم. به عنوان نهادهای قانونگذار و نظارتی چندبار و در چه موقعیتی با کودکان کار به عنوان جامعه هدف صحبت کردیم؟ اگر سازمانهای مردم‌نهاد اثربخشی بیشتری دارند به دلیل گفتگوهایی است که با کودکان کار داشته‌اند.
نائب رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی با اشاره به این که با توجه به فرآیند‌های کاری که در شورای شهر داریم فکر کردیم یکی از نمودهای مهم بودجه باشد، افزود: امسال «بودجه» کلمه‌ای جنجالی برای دولت و شهرداری است. اما شهرداری برای اولین بار بودجه را به صورت شفاف و قابل دسترسی در سایت شهرداری بارگزاری کرد. چند نفر از شما بحث کودکان کار را در بودجه شهرداری تهران خواندید؟ چقدر به طور سازمان‌یافته بودجه را تحلیل کردید و بسته پیشنهادی فرستادید؟ این را به عنوان نقد حرکت‌دهنده می‌خواهم بگویم که همیشه منتظر دعوت ویژه نباشید و وقتی در اتاق‌های خاص باز می‌شود، شما هم کمک کنید.
وی با بیان این که در بودجه فکر کردیم که توجه به فراموش‌شدگان باید به صورت خاص‌تر به ردیف‌ها بپردازیم تا به شکل کدپروژه‌ها دربیاید و در برنامه شهر گنجانده شود و بر اجرای آن نظارت داشته باشیم، تاکید کرد: برنامه عملیاتی ایستگاه‌های حمایت و پشتیبانی از کودکان کار را پیشنهاد دادیم. پیشنهاد من این بود که درصدی از اعتبار سدمعبر را به موضوع کودکان کار و ساماندهی این ایستگاه‌ها اختصاص دهیم. اما برای ساماندهی دستفروشان از اعتبار سازمان سدمعبر برداشته شد و ممکن بود پیشنهاد کودکان کار با مخالفت صحن به دلیل محدودیت‌های هزینه‌ای روبرو شود. ما موضوع کودکان کار را در قالب کدپروژه با عنوان «ساماندهی کودکان و حمایت از کودکان کار» از ردیف 10400 با عنوان «کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی» و از شماره ردیف 10403 با عنوان «ساماندهی افراد در معرض آسیب و آسیب‌دیده اجتماعی» تعریف کردیم و تصریح کردیم 2.5درصد از اعتبار طرح به طور خاص به ساماندهی شرایط کودکان کار اختصاص یابد. شاید اقدام عملیاتی انقلابی در شهر نباشد. ولی یک اقدام بودجه‌ای تصریح‌کننده و شفاف است.
به گفته فخاری؛ طبق گفتگوهایی که با سمن‌ها در گفتگوی اجتماعی «تهران امید دارد» داشتیم، اگر ایستگاه‌های حمایتی سه مرحله‌ای در شهر وجود داشت، ضرورتی به برخوردهای خشن و جنگ و گریز با کودکان کار نبود. به جای این که پول مردم و امکانات شهرداری صرف برخورد فیزیکی با بچه‌ها شود، باید از ردیف‌های اینچنینی برای بهبود وضعیت استفاده شود. کار مهمی که پیش رو داریم. طراحی ایستگاه‌ها، انتخاب یک منطقه به عنوان پایلوت، برطرف کردن کاستی‌های احتمالی طرح و بهبود تعمیم‌پذیری آن در گستره‌های شهری، گام‌هایی است که برای اثربخشی این طرح باید طی کنیم.
رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران گفت: مهم این است که از رویه انکار کاستی‌ها، مشکلات و مسئله‌ها دست برداریم و با جامعه، خودمان، تاریخ و داشته و نداشته‌هایمان صریح روبرو شویم و تاب و توان دیدن کاستی را افزایش بدهیم. باید شهامت خودبودن را بهبود بخشیم. شهامت خودبودن این نیست که از خود یک قدرقدرت زیبا ترسیم کنیم، شهامت خودبودن یعنی بخش‌هایی که دچار فقر، مسئله، ناکارآمدی، کودکان کار و خشونت خانگی هستند را واقعی ببینیم. تا وقتی نبینیم، زیر فرش‌ها پنهان کنیم و جلوی مشکلات پرده بکشیم، مسائل به طور سازمان یافته حل نمی‌شوند. پدیده کودکان کار به جز انگشت‌شمار مکان‌هایی در دنیا، همه جا وجود دارد. بنابراین این پدیده مختص ما نیست اما تجربه ما در بحث کودکان کار متفاوت، پیچیده و دشوارتر است. در شرایطی که این پدیده را انکار نکنیم، مسئله را واقعی ببینیم، کودکان کار را بخشی از خود بدانیم، آنها را زائده شهری نبینیم و پس بزنیم که در کارگاه‌ها پنهان شوند، می‌توان برای بهبود کیفیت زندگی آنها کاری انجام دهیم. این موضوع پاک کردنی و اصل مسئله انکارشدنی نیست. پدیده‌ای به نام کودک کار و خیابان وجود دارد.
وی با اشاره به این که آنچه که بیش از همه برای بچه‌ها خطرناک به نظر می‌رسد، تجربه ناامیدی مطلق است، تاکید کرد: ناامیدی مطلق فضای کاملا تاریکی است که کودکان کار باور کنند هیچ دستی به سمت‌شان دراز نمی‌شود و هیچ فردی به او نگاه نمی‌کند، مگر آن که قصد سوءاستفاده و آزارگری داشته باشد. این مسئله مهمی است که باید با توان‌افزایی، حمایت و پشتیبانی حل شود. اما با وجود همه شرایط بد و موارد خاص وحشتناکی که با آن سر و کار داشتیم، در تهران نقاط قوت هم داریم. نهادهای شناخته‌شده و فعال با شبکه ملی، مراکز دانشگاه و مددکاری، دانش‌نظری و آگاهی در شهروندان تهرانی قابل توجه و یک سرمایه ارزشمند است. با وجود تراکم رسانه آن‌هم در سطح ملی در تهران در کنار نشان دادن ناکامی، تلخی و مسئله اجتماعی موجود در شهر، باید برای آموزش، مهارت‌افزایی و همکاری‌های مدنی رسانه را به کار گرفت.
رئیس شورای استان تهران با اشاره به این که با تداوم مهاجرت به تهران همچنان مساله کودکان کار پررنگ می‌ماند، افزود: استان تهران از نظر شاخص‌های توسعه‌ای نابرخوردار است. بعضی از جلوه‌های تهران شاید سبب شود فکر کنیم که برخورداربودن تهران است که منجر به مهاجرت می‌شود. ولی ما در یک استان نابرخوردار زندگی می‌کنیم و اگر قرار است توسعه و ساماندهی کودکان کار اتفاق بیفتد باید در مقیاس استان باشد. نباید زخمی را پنهان کنیم یا فکر کنیم که مشکلی برطرف شده ولی آن آسیب به سمت شهرستان‌های تهران رانده شود. باید الگوهای سازمانهای مردم نهاد در محیط‌زیست و زمینه‌های مختلف شهری و روستایی را به توان‌افزایی پیوند بزنیم. بخشی از خدمات و اقداماتی که می‌توانیم به عنوان کار در کنار تحصیل تعریف کنیم و موجب ارتقا شبکه ارتباطی و روشن نگاه‌داشتن چراغ‌های امید برای آینده کودکان کار شود، را می‌شود از طریق سمن‌ها و مراکز دانشگاهی در حوزه‌های دیگر فراهم کنیم.
فخاری در پایان گفت: پیشکش به چشم‌های کودکان کار که ترسیده و پرخشم هستند، برای چشم‌های چهره‌های خردسال، این سروده را بازگو می‌کنم؛ «از نوازشی که در صدای توست / شبانه‌ای برای من بگو / در آغوش واژه‌ها به خواب می‌رود / پرنده‌ای هراسیده کنج چشم‌های من».
