پوپولیسم با طعم ملی‌گرایی
«امشب از همه می‌خواهم اختلاف‌ها را کنار بگذاریم». شاید باورش سخت باشد، اما این سخنانی بود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز گذشته در نخستین سخنرانی خود در برابر نشست مشترک سنا و مجلس نمایندگان بر زبان آورد.
البته ترامپ در حالی درباره وفاق و اتحاد ملی دادِ سخن می‌داد که خود این سخنرانی به نظر می‌رسد باعث انشقاق بیشتر میان دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان شده؛ شرایط در پایان این سخنرانی به‌خوبی گویای این اختلاف عمیق است. در‌حالی‌که جمهوری‌خواهان با سردادن شعار «آمریکا، آمریکا» برای ترامپ دست می‌زدند، دموکرات‌ها با چهره‌هایی درهم به سمت درهای خروجی می‌شتافتند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، چاک شومر، رهبر دموکرات‌های سنا نیز با ابراز تأسف، سخنرانی ترامپ را هیزمی بر آتش اختلاف توصیف کرد. از دیگر سو، ترامپ در حالی برای نخستین‌بار پشت تریبون سخنرانی سالانه کنگره قرار می‌گرفت که بحث ارتباط ستاد انتخاباتی او با روسیه سایه سنگینی بر فضای سیاسی در واشنگتن انداخته است و حتی زمزمه‌هایی درباره اخراج رابرت مولر، بازرس ویژه این پرونده، شنیده می‌شود. از دیگر سو، کاهش شدید محبوبیت ترامپ، اتهام ارتباط با یک بازیگر فیلم‌های مستهجن، توهین به کشورهای آفریقایی و لغو قانون داکا باعث شده بود تا سخنرانی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور، به یک اتفاق ویژه بدل شود. لباس یکدست سیاه نمایندگان دموکرات زن نیز نشان‌دهنده همدردی با قربانیان آزار و اذیت جنسی بود. جالب اینکه آنها به سخنان فردی گوش می‌دادند که به سوءرفتار جنسی به ١٩ زن متهم شده است.
احساس به جای واقعیت
در سخنرانی سالانه کنگره، ترامپ از رشد اقتصادی کشور و بازگشت به عظمت ملی سخن گفت. او در سخنان خود از همه خواست با کنارگذاشتن اختلاف‌ها و تفاوت‌ها، به مردم آمریکا آن‌طور که شایسته آن هستند، خدمت کنند. این در حالی است که از نظر بسیاری از تحلیلگران، اظهارات و رفتارهای نژادپرستانه، جنسیتی و ضد مهاجرتی ترامپ، آمریکا را به دورانی از هرج‌ومرج بی‌سابقه وارد کرده است. بااینحال، در حرف‌های ترامپ همان‌طور که انتظار می‌رفت، نشانی از این هرج‌ومرج و بلواهای سیاسی نبود و او به‌جای پرداختن به بسیاری از مسائل جدی این کشور، با تکیه بر نوعی احساسی‌گری ملی، با لحنی خودستایانه بیشتر از دستاوردهای خود سخن گفت. از نظر ترامپ، برای شروع به زیستن در رؤیای آمریکایی هیچ زمانی بهتری از دوران ریاست‌جمهوری او وجود نداشته است؛ چیزی که او با عبارت «لحظه جدید آمریکایی» از آن یاد کرد.
این عبارتی است که هیلاری کلینتون، رقیب انتخاباتی او، برای اولین‌بار در یک سخنرانی در سال ٢٠١٠ میلادی استفاده کرده بود. بخش عمده‌ای از سخنرانی ترامپ به همان چیزی اختصاص یافت که به نظر می‌رسد یکی از دلایل اصلی حضور در کاخ سفید است، یعنی بحث مهاجرت. رئیس‌جمهور آمریکا در این سخنرانی مانند گذشته خواستار اصلاح نظام و قوانین مهاجرتی آمریکا شد تا با مقتضیات قرن بیست‌ویکم میلادی هماهنگ شود. اختلاف درباره مسئله مهاجرت و به‌ویژه بحث قانون داکا در هفته‌های اخیر تا حدی پیش رفت که عملا دولت را به تعطیلی کشاند. بعد از آن بود که ترامپ پذیرفت در ازای اعطای حق شهروندی به حدود ١,٨ میلیون مهاجر غیرقانونی، مجوز ایجاد قوانین سفت‌و‌سخت‌تر و ساخت دیوار در مرز مکزیک را به دست آورد. او در جایی از سخنان خود این‌طور گفت: «برای دهه‌ها، بازگذاشتن مرزها باعث سرازیرشدن مواد مخدر و تبهکاران به آسیب‌پذیرترین جوامع ما شده است». سخنی که البته خیلی به مذاق دموکرات‌ها خوش نیامد و جو کرلولی، از اعضای دموکرات هیئت‌رئیسه مجلس نمایندگان، با گفتن «بی‌خیال» به این جمله واکنش نشان داد. امنیت ملی یکی دیگر از مسائلی بود که ترامپ در سخنرانی روز گذشته خود بر آن انگشت گذاشت و از نیاز به حفاظت از آمریکا در برابر تروریسم سخن گفت. او در جایی از سخنان خود از لغو طرح باراک اوباما برای تعطیلی بازداشتگاه گوانتانامو و همچنین ارسال تروریست‌های بازداشت‌شده به این اردوگاه خبر داد. هزینه نگهداری این اردوگاه که درحال‌حاضر ٤١ مظنون به فعالیت‌های تروریستی را در خود جای داده، سالانه رقمی معادل ٤٥٠ میلیون دلار است. ترامپ همچنین نسبت به تهدید «قریب‌الوقوع» برنامه هسته‌ای کره شمالی علیه آمریکا هشدار داد، اما چیز زیادی از راهبرد خود برای مبارزه با برنامه هسته‌ای این کشور ارائه نکرد. بااینحال خاطرنشان کرد اشتباه دولت‌های قبلی آمریکا در قبال این رژیم را تکرار نخواهد کرد. از نظر ترامپ اشتباهات دولت‌های قبلی، آمریکا را در وضعیت بسیار خطرناک کنونی قرار داده که در آن موشک‌های هسته‌ای کره شمالی می‌تواند به تهدیدی جدی علیه امنیت ملی این کشور بدل شود. ترامپ در سخنان خود در حالی از پیونگ‌یانگ به‌عنوان یک رژیم فاسد یاد کرد که در نتیجه گفت‌وگوهای اخیر میان کره شمالی و کره جنوبی، پیونگ‌یانگ برای شرکت در المپیک زمستانی ماه آتی که در کره جنوبی برگزار می‌شود، موافقت کرده است. ترامپ همچنین از کنگره خواست تا بودجه دفاعی کشور را افزایش دهد و در همین رابطه افزود: «ما باید زرادخانه هسته‌ای خود را بازسازی و نوسازی کنیم، البته با این امید که هیچ‌گاه از آن استفاده نکنیم». البته تمام سخنان ترامپ نشان از جنگ‌طلبی نیز نداشت. او در جایی از سخنان خود از یک لحظه جادویی در آینده گفت که شاید کشورهای جهان همگی با هم سلاح‌های هسته‌ای‌شان را نابود کنند.
این برجامِ وحشتناک
به نظر می‌رسد یک پای ثابت اظهارات ترامپ در سیاست خارجی، ایران و مسئله برجام است. او بارها با ادعای حمایت ایران از تروریسم، به انتقاد صریح و تند از توافق برجام پرداخته است که در دوران باراک اوباما حاصل شد. او در سخنرانی سالانه کنگره با تکرار مخالفت خود با توافق هسته‌ای و وحشتناک توصیف‌کردن برجام، از کنگره خواست تا به اشتباهات اساسی در این توافق رسیدگی کند. البته صحبت‌های ترامپ در مورد ایران فقط به همان حرف‌های همیشگی و تکراری محدود نماند و او گریزی نیز به اعتراضات اخیر در ایران زد. او با اعلام اینکه در جریان اعتراضات اخیر ساکت نمانده است، خاطرنشان کرد که آمریکا از مردم ایران در مبارزه آنها برای آزادی حمایت می‌کند.
