پشت صحنه هیاهوی هیبریدی‌ها
دو دهه از عرضه نخستین خودروهای هیبریدی در بازارهای جهانی می‌گذرد. امروزه اغلب خودروسازان معتبر جهانی چندین مدل هیبریدی در سبد محصولات خود دارند.
فناوری به‌کار رفته در تولید این خودروها پیشرفت قابل‌ملاحظه‌ای داشته است. هیبریدی‌ها به‌عنوان پلی میان عصر خودروهای درون‌سوز با چشم‌انداز برقی صنعت خودرو در نظر گرفته می‌شوند و عزم جهانی برای صرفه‌جویی در مصرف سوخت‌های فسیلی و کنترل آلودگی ناشی از تردد خودروها در آمار فروش خودروهای هیبریدی و برقی بازتاب می‌یابد، اما تمام مدل‌هایی که عنوان هیبریدی را یدک می‌کشند، لزوما در بهبود وضعیت آلودگی شهرهای بزرگ مؤثر نخواهند بود.
انواع هیبریدی‌ها
اصطلاح خودروهای هیبریدی یا ترکیبی، به اتومبیل‌هایی اطلاق می‌شود که بیش از یک منبع انرژی را به‌کار می‌گیرند. منبع دیگر انرژی برای اغلب خودروهای هیبریدی کنونی، برق ذخیره‌شده در باتری این خودروهاست. این خودروها رده‌بندی‌های گوناگونی دارند. به گزارش دنیای اقتصاد، در بسیاری از خودروهایی که با عنوان هیبریدی می‌شناسیم، پیشرانه اصلی همچنان سوخت فسیلی است و تنها در سرعت‌های بسیار پایین و در آغاز حرکت و یا در ترافیک‌های سنگین شهری می‌توانند با اتکای کامل بر موتور برقی خود حرکت کنند. این خودروها در عمل تنها در مصرف سوخت صرفه‌جویی می‌کنند و باتری آنها با فعالیت موتور درون‌سوز شارژ می‌شود. گونه دیگری از خودروهای هیبریدی که با عنوان پلاگین یا قابل‌شارژ شناخته می‌شوند، می‌توانند مسافت طولانی‌تری را با استفاده از انرژی ذخیره‌شده در باتری خود طی کنند. باتری این خودروها را می‌توان با استفاده از برق شهری شارژ کرد، اما در این مدل‌ها هم سوخت فسیلی برای تامین برق موردنیاز به‌کار می‌رود. در مواقعی که باتری قادر نباشد انرژی موردنیاز برای حرکت خودرو را تامین کند، این خودروها نظیر درون‌سوزهای قدیمی به سوخت فسیلی موجود در باک خود وابسته خواهند بود.
نسبت هیبریدی‌ها با هوای پاک
آنچه سبب می‌شود هیبریدی‌ها را به‌طور کلی خودروهایی سازگار با محیط‌زیست بنامیم آن است که این خودروها اغلب می‌توانند با ذخیره برق موردنیاز، در مقایسه با نمونه‌های مشابه درون‌سوز مصرف سوخت‌های فسیلی را حدود ۳۰ تا ۶۰ درصد کاهش دهند. در سال‌های گذشته مهم‌ترین عامل استقبال خریداران از این مدل‌ها هم صرفه‌جویی در هزینه سوخت مصرفی بوده است. اما باید این نکته را درنظر گرفت که این خودروها هم با مصرف بنزین یا گازوئیل سهمی هرچند کمتر در تولید گازهای سمی و گلخانه‌ای دارند و کاملا پاک نیستند. رانندگان و سیاست‌گذاران نباید به صرف هیبریدی بودن خودروها آلایندگی آنها را فراموش کنند. برای مثال اغلب خودروهای شاسی‌بلند هیبریدی در مقایسه با خودروهای سواری کوچک درون‌سوز مصرف سوخت بیشتر و در نتیجه آلایندگی بیشتری دارند. از سوی دیگر موتورهای درون‌سوز پیشرفته امروزی در بسیاری از موارد می‌توانند مصرف سوخت را تا حد قابل‌ملاحظه‌ای کاهش دهند. برخی از بزرگان خودروسازی جهان پیش از این اعتقاد داشتند با بهینه‌سازی موتورهای درون‌سوز می‌توان معیارهای لازم برای بهبود سلامت هوای شهرها را رعایت کرد و نیازی به تولید خودروهایی با پیشرانه‌های جایگزین نیست.
چشم‌انداز برقی، مسیر هیبریدی
امروزه تمامی نقش‌آفرینان عمده صنعت خودرو در جهان موتورهای برقی را به‌عنوان آینده اجتناب‌ناپذیر این صنعت پذیرفته‌اند و به استفاده از این موتورها در مدل‌های تازه خود روی آورده‌اند. این تغییر جهت برای خودروسازان بسیار پرهزینه خواهد بود. تولید خودروهای تمام‌برقی هنوز از لحاظ اقتصادی به‌صرفه نیست و تقاضای بازار برای این خودروها بسیار کم است. زیرساخت‌های لازم برای استفاده گسترده از خودروهای برقی در پیشرفته‌ترین کشورها هم فراهم نشده است. امکاناتی نظیر جایگاه‌های شارژ خودروهای برقی به اندازه کافی در دسترس نیست. قیمت باتری و در نتیجه قیمت مدل‌های برقی هنوز بسیار زیاد است و به‌نظر می‌رسد بخش اعظم خریداران خودرو در سراسر جهان هنوز جزو مشتریان بالقوه خودروهای برقی به‌شمار نمی‌آیند. در چنین شرایطی خودروسازان با تولید مدل‌های هیبریدی هم در جهت تکامل فناوری خودروهای برقی گام برمی‌دارند و هم پاسخگوی نیاز بازار هستند. خودروسازانی نظیر فولکس‌واگن و تویوتا، تولید خودروهای هیبریدی را پلی میان زمانه حاضر با وضعیت آینده صنایع خودروسازی یعنی عصر خودروهای برقی دانسته‌اند.
فریب هیبریدی‌های شارژی
ایلان ماسک، مدیر و موسس شرکت آمریکایی تسلا که در سال‌های اخیر با تولید خودروهای تمام‌برقی سر و صدای زیادی به‌راه انداخته است، یکی از مخالفان سرسخت هیبریدی‌ها است. به عقیده ماسک و بسیاری از پژوهشگران صنعت خودرو، هیبریدی‌های قابل‌شارژ خودروهای گران‌قیمتی هستند که نقش چندانی در حفاظت از محیط‌زیست نخواهند داشت. هزینه نگهداری و تعویض احتمالی باتری در این مدل‌ها بسیار زیاد است و اغلب از موتور درون‌سوز خود استفاده می‌کنند. در بسیاری از کشورها معافیت‌های مالیاتی و مشوق‌های یکسانی برای خرید خودروهای هیبریدی شارژی و برقی در نظر گرفته شده است. اما خودروسازان امیدوارند در آینده نزدیک با بهبود فناوری‌های تولید باتری، مدل‌های تمام‌برقی را با قیمتی مناسب‌تر به بازار عرضه کنند. در صورتی که زیرساخت‌های لازم برای استفاده از این خودروها در سطح گسترده فراهم شود، به‌نظر می‌رسد استفاده از خودروهای برقی گزینه مناسب‌تری برای عموم مردم خواهد بود. هزینه نگهداری این خودروها اندک است و گازهای گلخانه‌ای و سمی را راهی آسمان شهرها نمی‌کنند. به این ترتیب می‌توان ادعا کرد با فراگیر شدن خودروهای برقی، هیبریدی‌ها احتمالا ناپدید خواهند شد و خیابان‌ها را به رقبای پاک و کم‌دردسر خود واگذار خواهند کرد.
