استراتژی ترکیه در صادرات فولاد
گروه مطالعات اقتصادی شرکت مهندسی بین‌المللی فولادتکنیک در گزارشی اهداف صادراتی ترکیه در صنعت فولاد را بررسی کرده است.
بر اساس این گزارش، ترکیه با تولید ۲/ ۳۳ میلیون تن فولاد خام در سال ۲۰۱۶ میلادی در جایگاه هشتم تولید فولاد جهانی قرار گرفته است، همچنین این کشور در سال ۲۰۱۶ نهمین صادرکننده فولاد جهانی بوده و استقرار در چنین جایگاهی به مفهوم آن است که ترکیه ۳ درصد از سهم تجارت جهانی را به خود اختصاص داده است.
حجم صادرات فولاد ترکیه در حدود یک‌هشتم از صادرات بزرگترین صادرکننده جهانی- کشور چین- است. در این مقاله به‌صورت اجمالی صادرات فولاد ترکیه و برنامه‌های آتی صنعت فولاد این کشور مورد بررسی قرار گرفته است. تولید فولاد خام ترکیه در سال ۲۰۱۶ میلادی با افزایش ۲/ ۵ درصد در مقایسه با سال ۲۰۱۵ به حجم ۲/ ۳۳ میلیون تن رسید. تولید فولاد خام به روش کوره قوس‌الکتریکی و روش کوره‌بلند در سال ۲۰۱۶ به ترتیب برابر با ۷۰درصد و ۳۰درصد بوده است. به گزارش دنیای اقتصاد، ظرفیت تولید فولاد خام ترکیه در سال ۲۰۱۶ برابر با ۵۲میلیون تن بوده و نرخ به‌کارگیری ظرفیت برابر با ۶۴ درصد بوده است، هرچند ترکیه نرخ به‌کارگیری ظرفیت بالای ۷۰ درصد را نیز تجربه کرده است. بررسی وضعیت صادرات فولاد این کشور نشان می‌دهد حجم صادرات فولاد ترکیه به‌صورت دوره‌ای روند کاهشی و افزایشی را طی کرده است؛ به گونه‌ای که از سال ۲۰۰۹ تا سال ۲۰۱۱ و مجددا از سال ۲۰۱۲ تا سال ۲۰۱۵ صادرات این کشور روند کاهنده را طی کرده است. مجموع حجم صادرات فولاد ترکیه در سال ۲۰۱۶ برابر با ۱۵ میلیون تن بوده که در مقایسه با سال ۲۰۱۵ دارای رشد حدود ۲درصدی است.
رشد قابل‌توجه صادرات فولاد ترکیه در نیمه اول سال ۲۰۱۷ در مقایسه با سال ۲۰۱۶ نشان می‌دهد که ترکیه در کنار شرایط کمابیش بی‌ثبات بازار فولاد توانسته است در فضای تجارت جهانی موفق عمل کند. ترکیب صادرات در سال ۲۰۱۶ به گونه‌ای بوده که ۶۲ درصد از صادرات فولاد ترکیه مربوط به محصولات طولی فولادی بوده که در این میان بیشترین حجم صادرات مربوط به میلگرد است. در صادرات محصولات تخت فولادی نیز سهم صادرات ورق نورد گرم ۶۷ درصد بوده است. صادرات فولاد ترکیه به ۱۷۵ کشور جهان انجام می‌شود. اسپانیا و ایالات‌متحده آمریکا بزرگترین مقاصد صادراتی محصولات تخت فولادی ترکیه هستند و انگلستان بزرگترین واردکننده و بیشترین سهم از صادرات محصولات طولی فولادی ترکیه را در اختیار دارد و عراق بهترین و مناسب‌ترین بازار هدف برای صادرات لوله‌های فولادی ترکیه به‌شمار می‌آید. از آنجا که تقاضای فولاد از سوی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا روند ملایمی در پیش گرفته است، صادرکنندگان فولاد ترکیه به دنبال مقاصد جدید برای محصولات تولیدی خود هستند و به‌طور مشخصی صادرات به آسیای شرقی، آسیای جنوب شرقی و آمریکای لاتین در آینده افزایش خواهد یافت.
از سوی دیگر ترکیه به دنبال امضای توافق‌نامه مبادلات آزاد با برخی از کشورهای جهانی از جمله اوکراین است. چنین تصمیماتی از سوی انجمن تولیدکنندگان فولاد ترکیه حاکی از این مطلب است که در صورت عدم برنامه‌ریزی برای حفظ بازارهای جهانی در آینده صادرات فولاد با موانع و مشکلاتی همراه خواهد بود. ایجاد ظرفیت‌های جدید فولادی در انواع محصولات تخت فولادی از جمله ورق گرم، سرد، گالوانیزه در صنعت فولاد ترکیه و افزایش سهم صادرات محصولات تخت فولادی به‌خصوص ورق‌های گالوانیزه به اروپا نیز نشان از تغییر سیاست‌های صادراتی فولادی کشور ترکیه دارد. صنعت خودرو یکی از بزرگترین بخش‌های مصرف‌کننده فولاد در ترکیه است و از آنجا که این کشور بخش قابل‌توجهی از تولیدات خود را به اروپا صادر می‌کند؛ بنابراین تقاضای فولاد برای خودرو از ناحیه صادرات نیز تقویت می‌شود. ترکیه رکورد تولید خودرو را به ۴۸/ ۱ میلیون دستگاه در سال ۲۰۱۶ رساند که این حجم تولید خودرو ۳۶/ ۹ درصد بیشتر از تولید ۳۵/ ۱ میلیون دستگاه سال ۲۰۱۵ بوده است.
تغییر سیاست‌های صادراتی فولاد ترکیه، بررسی بازارهای جدید صادراتی، همچنین ایجاد ظرفیت‌های جدید در محصولات با ارزش افزوده بالاتر از سوی ترکیه در شرایط بازار فعلی فولاد نشان می‌دهد که صنعت فولاد این کشور در آینده‌ای نزدیک می‌تواند در صنعت فولاد حضور پررنگ‌تری داشته باشد، از این‌رو ترکیه در آینده می‌تواند رقیب جدی برای ایران و صادرات محصولات فولادی ایران باشد. ترکیه در کنار کشوری همانند هند با اهداف و برنامه‌های دقیق در توسعه صنعت فولاد، می‌تواند در آینده‌ای نزدیک به ایجاد تحولات در بازار فولاد جهانی کمک کند. از آنجا که صنعت فولاد ایران چشم‌انداز ایجاد ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد خام در افق ۱۴۰۴ و افزایش حجم صادرات تا سقف بیش از ۱۰ میلیون تن را دنبال می‌کند، بنابراین وجود کشورهایی همانند ترکیه با برنامه‌ها و اهداف منسجم صادراتی می‌تواند حضور ایران در بازارهای جهانی را با چالش بیشتری مواجه کند.
