پلی که نلرزد پل نیست!/ واکنش کارشناسان به اظهارات غیرکارشناسی معاون شهردار تهران
در حالی که معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران خیز و تکان‌های ۷ پل فلزی شهر تهران را جزو ساختار آن‌ها می‌داند اما کارشناسان این حوزه علت را به‌صورت دیگری بیان می‌کنند.
اقتصاد آنلاین - فائزه مومنی؛ مهدی حجت، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران دیروز طی نشست خبری در پاسخ به این سوال که شما چه برنامه‌ای برای ایمن‌سازی 7پل فلزی تهران که با حرکت ماشین بر روی آن‌ها به لرزه در می‌آیند گفت: بعضی از سازه‌ها بسیار مقاوم ساخته می‌شوند به نحوی که در زمان وقوع زلزله تکان نمی‌خورند اما در مقابل برخی همزمان با هر تکان و لرزشی به حرکت درمی‌آیند که این موضوع جزو ساختار و یا استراکچر آن‌ها است و به همین دلیل می‌لرزند هرچند باید نسبت به مقاوم‌سازی آن اقدام کنیم.
طرح این موضوع از سوی معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران این موضوع را به ذهن متبادر کرد که حتما هفت پل فلزی با فناوری «جداسازی و ایزوله‌سازی ساختمان از لرزش» ساخته شدند اما گشت و گذاری در دنیای اینترنت نشان داد که این فناوری از 15سال پیش در ژاپن مورد استفاده قرار گرفته است و در عین حال شرط اول سازه‌ای با این فناوری بتنی بودن آن است، این در حالی است که 7پل فلزی تهران طی سال‌های 1352_1351 و در جریان ورود کاروان بازی‌هایی آسیایی ساخته شدند! یعنی زمانی که خبری از فناوری نام‌برده نبود. پس علت تکان‌ها چیز دیگری است که در گفتگو با کارشناسان می‌خوانید.
هفت پلی که قرار بود موقتی باشند!
هفتمین دوره بازی‌های آسیایی از دهم تا بیست‌وپنجم شهریور سال ١٣۵٣ برای نخستین‌بار در خاورمیانه و تهران برگزار شد. شهرداری تهران که در رأس آن غلامرضا نیک‌پی، شهردار اعدامی سالها بعد بود، برای کنترل ترافیک در مسیر هتل‌های معروف تهران تا ورزشگاه، ساخت پل‌های موقتی را در دستور کار قرار داد و بعد هم یک شرکت بلژیکی مسئولیت ساخت این هفت پل یعنی «پل‌های سه‌گانه حافظ، کریم‌خان زند، گیشا، آزمایش و پل چوبی.» را به عهده گرفت. این پل‌ها تماما فلزی ساخته شده و تنها بر لایه رویی آن آسفالت ریخته شده است. این پل‌ها قرار بود بعد از مدتی جمع‌آوری شوند اما این اتفاق تا 4دهه بعداز ساخت آن‌ها هم نیفتاد تا آنکه زلزله احتمالی تهران بار دیگر مسئله ایمنی این پل‌های موقتی را سر زبان‌ها انداخت.
هفت‌گانه‌های فلزی بارها مرمت شدند
کارشناسان معتقدند که همین پل‌های موقتی تهران را می‌توان با مراقب، مرمت و بازسازی حداقل تا مدت‌ها مورد استفاده قرار داد.
پیروز حناچی معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران که چندی است همزمان با روی کار آمدن تیم جدید مدیریت شهری بر صندلی این معاونت تکیه زده با اشاره به همان تاریخچه ساخت این پل‌ها به اقتصادآنلاین می‌گوید: هفتگانه فلزی تهران بارها برای مقاوم‌سازی در مقابل زلزله مورد مرمت قرار گرفته‌اند. یکی از شرکت‌های زیر مجموعه شهرداری تهران مسوولیت مقاوم‌سازی سازه‌ها را بر عهده دارد و پل‌های هفتگانه تحت نظارت این شرکت بارها مونیتور می‌شوند.
او با اشاره به همکاری دانشگاه‌ها برای ارائه طرح در زمینه پوشش کف این پل‌ها، ادامه می‌دهد: پل‌های تهران به وسیله کارشناسان و مشاوران مورد بررسی قرار گرفته‌اند و اطلاعات آن‌ها در سامانه شرکت یادمان‌سازه ثبت شده است. طی این اطلاعات هربار یکی از پل‌ها بازسازی و مقاوم‌سازی می‌شود.
معاون شهردار تهران از هزینه بسیار زیاد مرمت بازسازی آسفالت این پل‌ها می‌گوید و اضافه می‌کند: به دلیل حجم بالای برخورد لاستیک خودرو با سطح کف و اساس فلزی این پل‌ها باید هرچند یکبار این پوشش کف که از جنس مواد پلیمری است واسفالت هم نیست بازسازی شود.
حناچی در پاسخ به این سوال که آیا این پل‌ها برچیده و تبدیل به زیر گذر می‌شود نیز تاکید می‌کند که این تغییرات بستگی به منابع شهرداری تهران دارد. در عین حال باید یک هماهنگی بین بخشی در تمام نهادهای درگیر نیز به وجود بیاید.
این دانش‌آموخته رشته مرمت شهری ادامه می‌دهد: برای مثال اگر پل گیشارا بخواهیم برداریم تا اجرای طرح جایگزین باعث ایجاد یک گره ترافیکی بزرگ می‌شود، پس باید برداشتن آن همراه با تامین منابع و هماهنگی با پلیس و معاونت حمل و نقل به همراه نظرات دقیق کارشناسی باشد.
حناچی همچنین درباره اینکه تونل توحید بعد از یک بارندگی دچار آب‌گرفتگی می‌شود، چطور می‌خواهد بعد از زلزله 7.5ریشتری، حتی اگر سالم بماند، تبدیل به نقطه پناه شود، نیز توضیح می‌دهد: آب‌گرفتگی تونل توحید ارتباطی با نوع ساخت آن ندارد، از زیرساخت‌های دیگر ما مثل شبکه قنات‌ها، آبهای سطحی و زیرساختی نقشه‌های دقیقی وجود ندارد و به همین دلیل ممکن است بعد از بهره‌برداری مشکلاتی پیش بیاید ضمن آنکه این پروژه با سرعت نسبتا بالایی اجرا شده است.
او ادامه می‌دهد: ما به شکل پیوسته و دقیق همه نقشه تاسیسات زیربنایی تهران را نداریم. اگر بخواهیم پروژه‌ای اجرا کنیم نمی‌دانیم کجا لوله آب است! کجا دقیقا در چه کد کفی شبکه برق فشار قوی و یا وجود دارد، به همین دلیل من معتقدم که نبود زیرساخت مناسب در شبکه های اجرا شده قدیمی و نداشتن نقشه تاسیسات ممکن است مشکلاتی ایجاد کند.
خیزهای نامتعارف پل‌های هفتگانه باید مورد توجه شهرداری قرار گیرد
همان‌طور گه گفته شد پل‌ها قدیمی می‌توانند برای سالها در صورت مقاوم‌سازی مورد استفاده قرار بگیرند اما نکته‌ای که در این بین اهمیت دارد این است که به گفته کارشناسان پل‌هایی که با سازه فلزی ساخته می‌شوند خواه ناخواه از پل‌های بتنی بیشتر تکان می‌خورند.
به گفته حمزه شکیب، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در پل‌های فلزی تهران طراحی لرزه‌ای انجام نشده اما با حدود 30درصد هزینه می‌شود آن‌ها را مقاوم‌سازی کرد تا در طول 70سال و زلزله‌های نادر دوام بیاورند.
او به اقتصاد آنلاین می‌گوید: پل‌ها عناصر شریان‌های حیاتی شهر هستند که هنگام زلزله و در صورت تخریب منازل باید به کار خود ادامه بدهند، اگر خراب شوند امکان امداد رسانی را مسدود می‌کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در تشریح ویژگی‌های پل فلزی تاکید می‌کند: پل‌های فولادی و فلزی در مقایسه با پل‌های بتنی خیز بیشتری دارند که این خیز در برخی از پل‌های هفتگانه نامتعارف است.
او توضیح می‌دهد: برای ارزیابی آسیب‌پذیری سازه به دو بعد توجه می‌شود، اول نیرو و دوم خیز سازه، برای مقاوم‌سازی باید به این دو بعد توجه و مشکلات آن برطرف شود. پل کریم‌خان به تازگی مقاوم‌سازی شده اما در بعضی از پل‌های هفتگانه خیز نامتعارف است که شهرداری تهران باید هرچه سریعتر نسبت به مقاوم‌سازی آن اقدام کند.
شکیب با تاکید بر توجه به مقاوم‌سازی از سوی شهرداری تهران، ادامه می‌دهد: تا زمانی که مقاوم‌سازی و مراقبت صورت گیرد این پل‌ها می‌توانند به شهر سرویس دهند.
او پیشنهاد داد که در جهت مراقبت هرچه بیشتر از سازه‌های شهری فعالیت شرکت این حوزه، توسعه هرچه بیشتر پیدا کرده و تبدیل به یک سازمان شود.
پل‌های فلزی باید برچیده شوند
در بین نظر دو کارشناس این حوزه، عضو سابق شورای چهارم معتقد است که طبق بررسی‌های انجام شده در شورای چهارم، این پل‌های فلزی باید در نهایت برداشته و تبدیل به زیرگذر شود.
به گفته اقبال شاکری در شورای چهارم هزینه‌ای برای ایجاد سامانه نگهداشت سازه، زیباسازی و لرزه‌ای شده که در حال حاضر در شرکت یادمان سازه که متولی مقاوم‌سازی است قرار دارد. در این سامانه تمام بررسی‌های مشاوران طی سالها از پل‌های موجود ثبت شده و به راحتی می‌توان از آن در جهت مقاوم‌سازی پل‌ها استفاده کرد.
او اضافه می‌کند: اما در نهایت عمر پل‌های فلزی شهر تهران تمام شده و باید جمع‌آوری و تبدیل به زیرگذر شوند.
طبق بررسی‌های این گزارش؛ خیز و یا همان لرزش پل‌های فلزی شهر تهران در اصطلاح عامه در ساختار این پل‌ها تعبیه نشده بلکه به گفته کارشناسان پل‌های فلزی خواه ناخواه خیزهای بیشتری نسبت به پل بتنی دارند و اگر این خیزها نامتعارف و غیر عادی باشد باید شهرداری تهران به آن‌ها رسیدگی فوری کند زیرا اگر در زمان وقوع زلزله تخریب شوند باعث مسدود شدن راه شده و عمل امداد رسانی را به‌شدت کند خواهند کرد.
