انتشار اوراق برای جبران کسری بودجه

به اعتقاد یک اقتصاددان، انتشار اوراق ابزاری است که دولت برای تامین مالی پروژه‌های عمرانی در بودجه ۱۳۹۷ پیش‌بینی کرده است و به نظر می‌رسد در شرایط کنونی این ابزار بهتر از شیوه‌هایی مانند چاپ پول خواهد بود. شما فکر می‌کنید استفاده از اوراق در شرایط کنونی برای تامین مالی گزینه خوبی است؟

به اعتقاد من در شرایط کنونی،‌ چاپ اوراق چه اوراق صکوک و چه اوراق خزانه برای تامین مالی به جبران کسری بودجه کمک زیادی می‌کند و می‌تواند موجب تحرک و رشد بخش تقاضا و البته ایجاد شرایط مناسب برای اشتغال و بهبود رشد اقتصادی شود. بنابراین به نظر می‌رسد که در حال حاضر که وضعیت بودجه‌های عمرانی خیلی مناسب نیست، تامین منابع مالی یا انتشار اوراق کمک خوبی است برای جبران هزینه‌های عمرانی. این امر معمولا اشتغال‌زاست و از این طرق می‌توان بر مشکلات بیکاری فائق آمد.

انتشار پول در شرایط کنونی باعث ایجاد چه مشکلاتی در کشور خواهد شد؟

انتشار پول موجب تورم می‌شود؛ درواقع انتشار پول به تورم که کنترل این شاخص از جمله اهداف دولت اعلام شده و دولت‌درصدد است که در حدود 10‌درصد آن را نگه‌دارد، دامن می‌زند. علاوه بر این، انتشار پول حجم نقدینگی را بالا می‌برد. تاکید می‌کنم درصورت چاپ پول که شیوه تامین کسری بودجه است، تورم بالا خواهد رفت و البته مشکلاتی برای سیاست‌های کنونی دولت ایجاد خواهد شد.

برخی این باورند که انتشار اوراق برای تامین مالی پروژه‌های عمرانی برای دولت بدهی و تعهد ایجاد می‌کند. نظر شما در این‌باره چیست؟

به هر حال انتخاب بین بد و بدتر است. من فکر می‌کنم هر چقدر هم انتشار اوراق برای دولت تعهد ایجاد کند،‌ دولت باید بتواند بخشی از هزینه‌های عمرانی خودش را از طریق انتشار اوراق مشارکت تامین کند، چون یکی از اهدافی که موجب رفع مشکل بیکاری خواهد شد،‌ سیاست‌های سرمایه‌گذاری دولت خواهد بود که از طریق انتشار اوراق مشارکت محقق می‌شود، در شرایطی که میزان درآمد مالیاتی و گمرکی و البته درآمدهای حاصل از فروش نفت محدود و مشخص است. بنابراین باید به این نکته مهم توجه داشت که برای فائق‌آمدن بر مشکل کسری بودجه، بهترین راه حل انتشار اوراق مشارکت خواهد بود.

بنابراین این مساله بستگی به نحوه مدیریت دولت دارد؟

بله، بستگی به سیاست‌های پولی و مالی دولت دارد که باید سیاست‌های کنترلی دولت به نحوی باشد که بتواند از پس تعهدات خودش هم بربیاید. درواقع دولت نباید در یک حد و اندازه غیرقابل‌کنترل این اوراق را منتشر کند که از پس تهداتش برنیاید.

گفته شده در انتشار اوراق ظرفیتی وجود دارد که بخش خصوصی نیز می‌تواند از آن استفاده کند. مزیت این مساله چیست؟

اگر دولت بخواهد بخش خصوصی را به مشارکت دعوت کند و از توان این بخش استفاده کند، نکته مثبتی خواهد بود. من فکر می‌کنم بخشی از بدهی‌های دولت به بخش خصوصی و پیمانکاران می‌تواند از طریق همین انتشار اوراق پرداخت شود. به نظر می‌رسد یک بخش خصوصی قوی و فعال خیلی برای دولت مفیدتر خواهد بود تا یک دولت بزرگ غیرکارآمد. بنابراین اگر سیاست‌های ما به‌گونه‌ای باشد که موجبات تقویت و کارآمدی بخش خصوصی را به دنبال داشته باشد، هزینه‌های دولت کاهش پیدا خواهد کرد و کمکی به بحث بودجه است. اینکه گفته شده در انتشار اوراق ظرفیتی وجود دارد که بخش خصوصی نیز می‌تواند از آن استفاده کند، ‌بله،‌ این سیاست درنهایت می‌تواند مورد استفاده بخش خصوصی کشور نیز قرار گیرد،‌ البته باید به نکته‌ای نیز در این بین توجه داشت که بخش خصوصی باید با ضمانت مقام پولی و بانک مرکزی بتوانند بسته به میزان سرمایه‌گذاری خود اقدام به استفاده از این ابزار برای تامین مالی کنند. می‌دانیم که بازار بدهی ریسکی دارد که دولت ما نیز آن را قبول کرده است و بخش خصوصی نیز آن را می‌پذیرد و نمی‌توان گفت که ریسک انتشار اوراق از سایر ابرازهای تامین مالی بیشتر خواهد بود.