از هزار گسل تهران تا غیر واقعی بودن پدیده هارپ

اقتصاد آنلاین - فائزه مومنی؛ نشست هم اندیشی بررسی لرزه خیزی تاریخی شهر تهران در دفتر پژوهش‌های تاریخی شهر تهران با حضور پروفسور بهرام عکاشه پدر علم زلزله شناسی، پیمان حسین محسنی شهردار منطقه 12، محمد آریا منش عضو هیات علمی‌دانشگاه و معاون سابق سازمان مدیریت بحران کشور، مهدی زارع استاد پژوهشگاه زلزله شناسی و مهندسی زلزله و سعید خال مدیر عامل سازمان بهشت زهرا (س) برگزار شد.

در منطقه 12 خانه ای سالم باقی نمی‌ماند

در ابتدای این نشست بهرام عکاشه به تاریخ لرزه نگاری در شهر تهران پرداخت و گفت: در طول تاریخ شهر تهران شاهد زلزله‌های گوناگونی بوده است که از جمله می‌توان به زلزله سال 743 میلادی اشاره کرد.

عکاشه گفت: با اینکه تهران سابقه لرزه خیزی بسیاری دارد اما همچنان عزمی راسخ در پیشگیری و آمادگی در برابر زلزله وجود ندارد.

وی ادامه داد: در تهران بالغ بر هزار گسل وجود دارد اما وقتی صحبت از گسل‌های تهران می‌شود همگان نام دو یا سه گسل را می‌شناسند و این نشان می‌دهد که عزمی برای شناسایی گسل‌های دیگر تهران وجود ندارد.

عکاشه افزود : با این وجود باید گفت تهران دارای سه گسل عمده است که شامل گسل شمال، جنوب و مشا فشم می‌باشد که در صورت فعال شدن می‌توانند زلزله‌هایی با 8 و 9 درجه مرکالی ایجاد کنند.

عکاشه گفت : اگر گسل ری (جنوب تهران ) و شمال فعال شوند خانه ای در تهران باقی نمی‌مانند.

پدر علم زلزله شناسی ایران افزود: پیشگیری از خطر بهترین راه مقابله با بلایای طبیعی است. من هیچگاه از زلزله نمی‌ترسم چرا که همیشه آماده ام اما متاسفانه در این زمینه همگان ، از مسئولان گرفته تا مراکز علمی‌دچار سهل انگاری شده اند.

عکاشه همچنین گفت: اگر گسل ری فعال شود خانه ای در منطقه 12 سالم باقی نمی‌ماند و از این رو باید نگاه ویژه ای به این منطقه از این حیث شود.

پیمان حسین محسنی : قوانین محدود کننده نمی‌گذارد بافت فرسوده منطقه نوسازی شود.

شهردار منطقه 12 نیز در این نشست گفت: متاسفانه رویداد‌های اینچنینی با اینکه حساسیت زیادی ایجاد می‌کنند اما خیلی زود هم فراموش می‌شوند.

محسنی افزود : سال گذشته بود که حادثه پلاسکو رخ داد، همه دستگاه‌ها حساس شدند، افکار عمومی‌نیز مطالبه گر بودند تا ایمنی ساختمان‌ها احراز شود. اما این موضوع از سوی دستگاه‌ها به فراموشی سپرده شد و متاسفانه در مورد زلزله هم همین امر صادق است .

شهردار منطقه 12 افزود :دستگاه نظارت شهرداری کلی است در حالی که باید دستگاه‌های دیگر از قبیل سازمان نظام مهندسی و نیز دستگاه‌های قانون گذار و مجری نسبت به مسائلی از قبیل ایمنی ساختمان‌ها حساسیت بیشتری به خرج دهند.

وی اظهار داشت : امروز تغییر اقلیم خود یکی از مواردی است که موجبات بروز برخی بلایا می‌شود چرا که با ازدیاد حرارت و بار گذاری جمعیت بیش از ظرفیت تغییر اقلیم رخ خواهد داد.

محسنی افزود : در حالی که ما می‌توانیم مناطق امن برای زلزله تعریف کنیم متاسفانه شاهد هستیم که شهر‌هایی با فاصله چند کیلیومتری از گسل‌ها ساخته می‌شود .

وی یاد آور شد: باید زندگی در تهران را بهینه کنیم .

محسنی خاطر نشان ساخت: منطقه 12 دارای 598 هکتار بافت فرسوده است اما متاسفانه این بافت فرسوده با بافت تاریخی این منطقه عجین شده و وجود قوانین سازمان میراث فرهنگی سبب شده است که بسیاری از بافت‌های فرسوده این منطقه نوسازی نشوند و همین امر است که تهدید زلزله برای این منطقه را جدی می‌کند.

پل صدر چرا ساخته می‌شود وقتی می‌دانیم در نزدیکی گسل است/ فاصله از گسل شاخص اثر گذار بر قیمت مسکن

در ادامه این نشست محمد آریا منش عضو هیات علمی‌دانشگاه و معاون سابق سازمان مدیریت بحران کشور نیز گفت: نگرانی از زلزله بیشتر جنبه مدیریتی دارد چرا که ما تعریف درستی از بحران نداریم و متعاقب آن ساختار صحیحی برای سازمان مدیریت بحران تعریف نکرده ایم.

وی با بیان اینکه نباید این سازمان بر اساس چرخه مدیریت بحران تعریف شود گفت: ما در پیش بینی و پیشگیری از زلزله تقریبا کاری نکرده ایم چرا که سازمان مدیریت بحران ما یک سازمان منسجم و اثر گذار نیست.

وی افزود: اتفاقا در این شرایط کمترین تقصیر‌ها متوجه دستگاه‌هایی مانند شهرداری است چرا که شهرداری‌ها مجری سیاست‌های کلان هستند.

آریا منش همچنین از عدم توجه به مراکز علمی‌و دانشگاهی گلایه کرد و گفت: در زمینه آموزش و پژوهش کمترین توجه و مطالبه از جامعه علمی‌نمی‌شود و تقریبا هیچ مرکز تصمیم گیری بر عهده مراکز علمی‌گذاشته نمی‌شود.

وی افزود : در حال حاضر سازمان مدیریت بحران ما یک سازمان تخصصی نیست و مادامی‌که چنین است مدیریت بحران ما خود دچار بحران است. شما ببینید چرا پل صدر ساخته می‌شود در حالی که می‌دانیم این محدوده نزدیک گسل شمال تهران است.

وی ادامه داد : ما هنوز شناسنامه گسل‌های تهران را نداریم و این وظیفه شهرداری نیست بلکه سازمان زمین شناسی و وزارت علوم است که باید این مهم را از مراکز علمی‌مطالبه کنند.

آریا منش افزود: امروز علاوه بر زلزله عوامل تهدیدزای متعددی در شهر وجود دارد که ناشی از عدم تخصص‌گرایی در سازمان مدیریت بحران می‌باشد. الکتریسیته ساکن ناشی از نویز‌های دکل‌های مخابراتی، گرمایش ناشی از مصرف گاز‌های خانگی و مسائلی از این قبیل ناشی از عدم مدیریت بحران است.

آریا منش همچنین اظهار داشت: باید برای تمامی محلات شناسنامه مخاطرات طبیعی و نقشه‌های گسلی تهیه شود. مردم باید بدانند کجا خانه می‌خرند. باید شاخصه‌هایی مانند فاصله از گسل، آب و هوا و بافت فرهنگی بر قیمت مسکن اثر گذار باشد. همچنین باید شناسنامه محرمانه تاسیسات مناطق نیز در شهرداری تهیه شود.

وی افزود : ما نیازمند موسساتی هستیم که مقاومت خانه‌ها را اندازه گیری کنند. اگر خانه ای مقاومت لازم را نداشت سراغ سازندگان آن برویم و آنان را بازخواست کنیم .

آریا منش تصریح کرد : باید تاسیسات مهم از تهران خارج شوند.

وی افزود : متاسفانه شهرک‌های اقماری که باید کمربند ایمنی تهران باشند خود دچار وضعی بدتر از تهران هستند و از این رو است که می‌گوییم سازمان مدیریت بحران تخصصی نداریم.

پدیده هارپ واقعیت ندارد

مهدی زارع استاد دانشگاه زلزله شناسی و مهندسی زلزله نیز در این نشست گفت: در خصوص زلزله‌های اخیر اظهاراتی صورت گرفت که جای تامل دارد از جمله اینکه زلزله‌ها ناشی از پدیده هارپ است.

وی ادامه داد : باید بگویم پدیده هارپ واقعیت ندارد و آنچه که در زلزله‌های گذشته و اخیر می‌توان از آن برداشت علمی کرد طبیعی بوده و فعالیت‌های گسل‌ها است.

وی ادامه داد : پیش بینی زمان وقوع زلزله هم به طور دقیق امکان پذیر نیست. تنها زمان تقریبی آن را بر اساس فعالیت‌های گسل‌ها می‌توان حدس زد.

زارع افزود : در 120 سال قبل شخص کرمانی به نام یوسف تلگرافچی از روی حرکات و لرزش‌های خطوط تلگرامی پیش بینی وقوع زلزله تا چند ثانیه بعد را کرده بود که متاسفانه خیلی مورد توجه قرار نگرفت، ولی به طور حتم این تنها و اولین پیش بینی وقوع زمین لرزه در چند ثانیه بعد بوده است.

بهشت زهرا توانایی تطهیر 15 هزار متوفی در آن واحد را دارد

در این نشست همچنین مدیر عامل سازمان بهشت زهرا گفت: آمادگی امروز سازمان بهشت زهرا تطهیر و تدفین 15 هزار متوفی در آن واحد است که البته عدد بدی نیست اما با آنچه مورد نیاز است فاصله دارد.

وی افزود: یکی از اقدامات ما در سازمان بهشت زهرا ایجاد کانون تطهیر کنندگان داوطلب بوده که در حال حاضر 400 نفر عضو دارد و توسعه و بسط این کانون در مواقع بحران بسیار اثر گذار خواهد بود .