ارتباط بین چند شغله بودن نیروی کار و فقیر شدن

در سال های گذشته با وجود افزایش 9 تا20 درصدی حداقل دستمزد کارگران و مشمولان قانون کار در هرسال، خانوارهای کارگری می توانستند تناسب نسبی بین هزینه ها و درآمدها ماهانه خود ایجاد کنند اما طی چند سال اخیر با جابه جا شدن یکباره قیمت ها وضعیت به صورت چشمگیر بدتر شد.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از تسنیم، اگر تا چند سال گذشته یا بهتر بگوییم  نیمه اول دهه 80 خانوار کارگری می توانست از طریق دریافت حداقل دستمزد ماهانه بخشی از زندگی خود را تأمین کند و به تنهایی نان آور خانواده باشد رفته رفته به ویژه با آغاز دهه90 این رویه کاهش یافت و  در حال حاضر از یک خانواده 4نفره هر کس به طریقی تلاش بر تأمین امرار معاش خانواده دارد.

 اما با توجه به اینکه بیکاری در کشور وضعیت بحرانی دارد در خوشبینانه ترین حالت فرد اگر موفق به یافتن شغلی با درآمد مطلوب نشود، به سمت کارهای پاره وقت گرایش می یابد یا اینکه شروع به کارهای دستفروشی می کند.بر اساس گزارش اخیر بانک مرکزی، متوسط هزینه ناخالص خانوار در سال95 حدود 11.4 درصد افزایش داشته که نسبت به افزایش 11.3درصدی متوسط درآمد ناخالص بیشتر است.

بر اساس نتایج این بررسی متوسط هزینه ناخالص سالانه یک خانوار حدود 06 3930 هزار ریال (ماهانه حدود 32750 هزار ریال) بوده است. هزینه مزبور که شامل ارزش اجاری خانه شخصی نیز می باشد، نسبت به سال 1394 معادل 11.4 درصد افزایش داشته است. از کل هزینه های ناخالص خانوار به ترتیب، 35.5 درصد به «مسکن، آب، برق و گاز و سایر سوخت ها»، 22.9 درصد به «خوراکی ها و آشامیدنی ها»، 10.6 درصد به «حمل ونقل»، 8.4 درصد به «کالاها و خدمات متفرقه»، 5.9 درصد به «بهداشت و درمان»، 4.3 درصد به «پوشاک و کفش»، 4.0 درصد به «لوازم، اثاث و خدمات مورد استفاده در خانه»، 2.1 درصد به هر یک از دو گروه «ارتباطات» و «رستوران و هتل»، 1.9 درصد به هر یک از دو گروه «تفریح و امور فرهنگی» و «تحصیل» و 0.3 درصد به «دخانیات» اختصاص داشته است.

" متوسط درآمد ناخالص" سالانه یک خانوار در سال 1395 حدود 392373 هزار ریال (ماهانه حدود 32698 هزار ریال) بوده که نسبت به سال 1394 معادل 11.3 درصد افزایش داشته است.

علاوه بر این موضوع کارشناسان نیز بر فقیر شدن مردم تأکید دارند.

  حسن سبحانی، استادتمام اقتصاد دانشگاه تهران تصریح کرد: درآمد سرانه مردم از 57میلیون ریال سال 1383 بر اساس ارقام مقدماتی به 55میلیون ریال در سال 1395کاهش یافته است؛ و درحالی‌که ارزش دلار طی 13 سال بیش از 4برابر شده درآمد سرانه مردم بیش از 3درصد کاهش داشته است.

همین فقیرتر شدن باعث شده است که خانواده ها با پدیده چندشغلی روبرو هستند.

اکثر خانواده ها در این بخش با پدیده چند شغلی یا اشتغال زنان در کنار مردان روبرو هستند. اما با توجه به اینکه آمار بیکاری در کشور غوغا می کنند خانواده ها برای گذراندن امورات زندگی خود مجبور به انجام شغل هایی خارج از استاندارهای قانون کار هستند. به طور مثال مشاهده می شود اکثر زنان که در کنار مردان خانواده مسئولیت تأمین بخشی از هزینه های زندگی را عهده دار شده اند،در مشاغلی بدون قرارداد و با کمتر از استاندارد تعیین شده حقوق کار می کنند چرا که حقوق مردان به تنهایی پاسخگوی نیاز خانواده نیست. البته نا گفته نماند که اگر مردی به تنهایی مسئولیت خانواده را داشته باشد بدون شک جز دسته شاغلان دوشغله یا چند شغله(حتی مشاغل کاذب ) قرار دارد.

 بخشی از این فقیر شدن ناشی از بیکاری و بخشی دیگر ناشی از عدم افزایش دستمزد واقعی است. علی خدایی، عضو هیأت مدیره کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور با بیان اینکه هزینه سبد معیشت خانوار به عنوان یکی از معیارهای تعیین مزد در سال گذشته با شرکای اجتماعی (نماینده کارگران، کارفرمایان و دولت) 2 میلیون و 489 هزارتومان تعیین شد افزود: این نرخ بر اساس یک فرمول مورد توافق نمایندگان سه گروه محاسبه شد که در تمام سال‌ها به عنوان یک فرمول ثابت تعیین هزینه سبد معیشت خانواده مورد استفاده قرار می‌گیرد و تنها با اعمال میزان افزایش قیمت کالاها با استناد به مراجع رسمی یعنی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران در فرمول مورد توافق، هزینه سبد معیشت هر سال به روز می‌شود.

احمدمشیریان، معاون روابط کارگفت: نبود امنیت شغلی در نهایت می تواند در کاهش نرخ بهره وری نیروی کار موثر باشد و در حالی که برای تولید و اشتغال بی شک نیازمند سرمایه گذاری بیشتر هستیم، افزایش بهره وری نیروی کار و افزایش امنیت شغلی در رسیدن به نقطه مطلوب کسب و کار در کشور موثر است.

مشیریان با بیان اینکه "هم اکنون بیش از 90 درصد قراردادهای کار موقت هستند"، گفت: اگر بتوانیم به یک نقطه تعادل در حوزه امنیت در سرمایه گذاری و قراردادهای کار برسیم می توانیم مدعی باشیم که بازار کار انعطاف پذیر شده است.

 حمید حاج اسماعیلی، کارشناس بازار کار گفت:  نزدیک به 14 میلیون مشمول قانون کار داریم که بیشتر از 75درصد حداقل بگیر هستند. وظیفه دولت است که در شرایط دشوار اقتصادی از مردم حمایت به آنها یارانه پرداخت کند. مردم با این حقوق اندک هم باید هزینه مسکن، درمان، رفاه ، تفریح و خوراک را بپردازد و هم قدرت پس انداز داشته باشند که این برایشان غیر ممکن است. در راستای  بحران اقتصادی قیمت اجناس را بیشتر از تورم افزایش داده است و مردم توان پوشش هزینه ها را ندارند. در شرایط فعلی بیشتر از یک سوم دستمزد کارگران صرف پرداخت اجاره بهای مسکن می شود.

 این فعال بازار کار با بیان اینکه حدود 75 درصد افراد جامعه دو شغله هستندافزود:  مهمترین دلیل گرایش به مشاغل کاذب و شغل دوم  رواج قراردادهای موقت، فقدان امنیت شغلی و فاصله بین حداقل دستمزد با رقم سبد هزینه خانوارهای کارگری است.زمانی که بیکاری افزایش می یابد اثرات آن در بازار حس می شود چرا که زمانی که تعادل عرضه و تقاضا بهم می خورد به صورت طبیعی دستمزد کاهش می یابد.به همین دلیل است که قرار داد سفید امضا و شفاهی در کشور توسعه یافته است.

کارشناسان اقتصادی رابطه مستقیمی را بین قراردادهای موقت و نبود امنیت شغلی و چند شغله بودن پیدا کرده اند. یعنی معتقدند که بسیاری ازکارگران در راستای قرارداد موقت بیکار و در راستای بیکاری و نداشتن منبع درآمد فقیر می‌شوند.