عربستان گل محمدی ایرانی را به نام خود ثبت کرد؟/ اصل ماجرا چیست؟

براساس اطلاعات موجود، گل محمدی به نام عربستان در تاریخ ۲۵ ژوئن ۲۰۲۳ (۴ تیر ۱۴۰۲) توسط مقامات عربستانی در سازمان مالکیت فکری این کشور ثبت شد. این ثبت تحت عنوان محصولی محلی با نام «رز عربی» یا «رز طائف» و محدود به یک منطقه جغرافیایی خاص انجام شده است.

به عبارت دیگر، ثبت انجام شده صرفاً مربوط به کیفیت گل محمدی کشت‌شده در منطقه طائف است و نه به‌عنوان یک ثبت جهانی که تمامی انواع گل محمدی را شامل شود. منطقه طائف به دلیل شرایط اقلیمی و جغرافیایی منحصر‌به‌فرد، عطری و کیفیتی خاص به گل‌هایش می‌بخشد و ثبت عربستان به همین ویژگی‌های خاص اشاره دارد.

اقدامات مشابه دیگر کشور‌ها

علاوه بر عربستان، ترکیه در حال ثبت عصاره گل محمدی با عنوان «عصاره اسپارتا» در اتحادیه اروپا است و شنیده‌ها حاکی از اقداماتی مشابه توسط بلغارستان نیز می‌باشد.

با توجه به اینکه گل محمدی به نام ایران در بازار جهانی شناخته می‌شود، این موضوع پرسشی مهم درباره عملکرد مسئولان و متولیان این بخش در حفاظت از مالکیت معنوی ایران ایجاد کرده است.

گل محمدی به نام عربستان ثبت جهانی نشده

حسین حسینی، پژوهشگر دارو‌های گیاهی، در گفت‌و‌گو با «اقتصادنیوز» تاکید کرد که ثبت گل محمدی به نام عربستان تنها محدود به محصولی «لوکال» و منطقه‌ای است و هیچ ارتباطی با ثبت جهانی ندارد. وی افزود: «عربستان سابقه تولید جهانی گل محمدی ندارد و بنابراین نمی‌تواند محصول را به‌عنوان ثبت جهانی ارائه دهد.»

کوتاهی ایران در ثبت گل محمدی

کارشناسان حوزه گیاهان دارویی معتقدند ایران در زمینه ثبت جهانی گل محمدی کوتاهی کرده است. یکی از دلایل اصلی، تمرکز بر تولید سنتی و عدم توسعه فرآوری و محصولات جانبی است. در حالی که کشور‌هایی مانند ترکیه و بلغارستان، فرآوری عصاره و محصولات جانبی گل محمدی را به یک صنعت با ارزش افزوده بالا تبدیل کرده‌اند، ایران هنوز عمدتاً در بخش سنتی فعالیت می‌کند.

حسینی تاکید کرد: «اگر سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها به‌طور جدی برای ثبت جهانی گل محمدی اقدام کرده بودند، شاید امروز این موضوع مطرح نمی‌شد.»

چین مشتری اصلی گل محمدی ایران

ایران هم‌اکنون در بازار جهانی گل محمدی جایگاه مناسبی دارد. در حوزه گلاب و اسانس، ایران در منطقه خلیج فارس شناخته شده است و شرکت‌های ایرانی بزرگ‌ترین صادرکنندگان محصولات گل محمدی به کشور‌های مختلف به‌ویژه چین هستند.

حسینی افزود: «برای رقابت بهتر در بازار جهانی، باید به فرآوری و صادرات محصولات جانبی مانند عصاره گل محمدی توجه بیشتری شود. تقاضا برای گل، غنچه، گلبرگ خشک و عصاره آن در کشور‌های چین و حوزه خلیج فارس بسیار بالاست و این فرصت بزرگی برای ایران است.»