راز استقامت صنعت مس در مسیر کم‌کربن

به گزارش اقتصاد آنلاین، در همایش «بررسی چشم‌انداز بازار جهانی فلز مس در اقتصاد کم‌کربن» که به همت گروه مالی کیمیا در شرکت بورس برگزار شد، آخرین تحولات صنعت مس و چالش‌های پیش‌روی تولید و مصرف این فلز راهبردی مورد بررسی قرار گرفت.

کاهش عیار معادن و رشد تقاضای جهانی در کانون توجه فعالان صنعت

اسماعیل دلفراز، مدیرعامل گروه مالی کیمیا، در این نشست با اشاره به کاهش عیار معادن مس جهان گفت: «در حال حاضر عیار معادن مس کمتر از یک درصد است، در حالی که حدود ۱۵۰ سال پیش این رقم بیش از پنج درصد بود. با وجود این، تا ۴۵ سال آینده کاهش چشمگیری در میزان استخراج پیش‌بینی نمی‌شود.»

وی افزود: «از آنجا که مس برخلاف بسیاری از کامودیتی‌ها قابل بازیافت است، این صنعت در مقطع فعلی با ریسک اتمام ذخایر روبه‌رو نیست. همچنین در فاصله سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳ اکتشافات جدید رشد قابل‌توجهی داشته است.»

مدیرعامل گروه مالی کیمیا با اشاره به موانع موجود در مسیر افزایش تولید معادن مس اظهار کرد: «کاهش عیار، تامین مالی پروژه‌ها، ملاحظات زیست‌محیطی، بیماری هلندی، نرخ تسعیر ارز، مالیات و تأمین انرژی از مهم‌ترین چالش‌های این بخش به شمار می‌روند.»

او در ادامه به سهم مناطق مختلف جهان از رشد تولید مس اشاره کرد و گفت: «آمریکای لاتین با رشد ۴۰ درصدی تولید در پنج دهه گذشته پیشتاز است، در حالی که این میزان در آسیا ۲۱ درصد و در اقیانوسیه تنها چهار درصد بوده است.»

دلفراز یادآور شد: «پنج شرکت برتر معدنی جهان با تولید بیش از شش میلیون تن مس، حدود ۲۶ درصد از تولید جهانی این فلز را به خود اختصاص داده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که قدرت تعیین قیمت در دست معادن است، نه پالایشگاه‌ها.»

جایگاه ایران در تولید جهانی

مدیرعامل گروه مالی کیمیا با اشاره به وضعیت ایران گفت: «نسبت تولید معادن به ذخایر مس در ایران تنها نیم درصد است، در حالی که میانگین جهانی ۲.۳ درصد و در چین ۴.۴ درصد است. ایران با وجود قرار گرفتن در جایگاه ششم ذخایر مس جهان، در رده چهاردهم تولید معدنی و هفدهم تولید مس پالایش‌شده قرار دارد. این بدان معناست که با وجود ظرفیت ذخایر بالا، تولید فعلی کشور بسیار پایین‌تر از سطح بالقوه است.»

پیش‌بینی روند تولید و قیمت

به گفته دلفراز، پیش‌بینی می‌شود تولید جهانی معادن مس تا سال ۲۰۲۷ به اوج خود یعنی ۲۴.۲ میلیون تن برسد و پس از آن روند نزولی آغاز شود. او افزود: «پس از کاهش تولید، انتظار می‌رود رشد قیمتی مس را شاهد باشیم، چرا که افزایش قیمت بیشتر ناشی از رشد سرانه مصرف و سهم جمعیت جهانی خواهد بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد ۶۴ درصد رشد قیمت مس به افزایش سرانه مصرف باز‌می‌گردد.»

دلفراز در خصوص افق قیمتی مس با ارائه سناریوهای مختلف گفت: «برای سال 2025 قیمت مس را برابر 9618 دلاغر به ازای هر تن پیش‌بینی شده است و در افق بلند مدت برای سال ر2029 قیمت مس در سناریو میانه 14075 و بیشینه 17095 دلار به ازای هر تن پیش‌بینی گردیده است.»

وی همچنین اعلام کرد: «مصرف مس همگام با رشد تولید ناخالص داخلی افزایش یافته و به ۳.۳۵ کیلوگرم رسیده است. رشد مصرف مس در خودروهای برقی نیز تا ۲۶۰ درصد بیشتر از خودروهای فسیلی است و پیش‌بینی می‌شود صنعت خودروهای الکتریکی در سال ۲۰۲۵ با فروش ۲۰ میلیون دستگاه، ۲۵ درصد از کل بازار خودرو را به خود اختصاص دهد.»

ریسک‌ها و الزامات زیست‌محیطی

در ادامه نشست، غلامرضا ملاطاهری، معاون طرح و برنامه‌ریزی شرکت ملی مس، با اشاره به تحولات زیست‌محیطی گفت: «گذار به اقتصاد سبز و الزام به تولید کم‌کربن، در عین ایجاد فرصت، می‌تواند ریسک‌هایی را نیز برای صنعت مس به همراه داشته باشد.»

او افزود: «استاندارد جهانی Copper Markتولیدکنندگان مس را ملزم می‌کند تا به سمت تولیدات کم‌کربن حرکت کنند. این الزام می‌تواند به افزایش هزینه تولید و در نتیجه رشد قیمت تمام‌شده منجر شود. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا میزان تقاضا برای مس سبز با رشد قیمتی آن همگام خواهد بود یا خیر.»

ملاطاهری با اشاره به سهم بالای انرژی در هزینه‌های تولید بیان کرد: «۲۸ درصد از هزینه‌های تولید به مصرف انرژی مربوط می‌شود و کاهش عیار معادن، مصرف انرژی را بیشتر خواهد کرد. در کشورهای اروپایی مالیات کربن بین ۹۰ تا ۱۱۰ یورو به ازای هر تن انتشار مازاد وضع شده که بر هزینه نهایی تولید تأثیر مستقیم دارد.»

 وی در ادامه این نشست با اشاره به اقدامات گسترده این شرکت در زمینه کاهش آلایندگی و کنترل انتشار کربن گفت: «شرکت ملی مس ایران با اجرای پروژه‌های متعدد توانسته گام‌های مهمی در مسیر توسعه پایدار و حرکت به‌سوی تولید کم‌کربن بردارد.»

او افزود: «راه‌اندازی واحدهای اسید سولفوریک در مجتمع سرچشمه و اجرای پروژه گازرسانی با هدف جایگزینی گاز طبیعی به‌جای مازوت و گازوئیل، از جمله طرح‌های اثرگذاری است که نقش قابل‌توجهی در کاهش آلایندگی صنعتی داشته‌اند.»

به گفته ملاطاهری، بهینه‌سازی مصرف انرژی یکی از اولویت‌های اصلی شرکت ملی مس در سال‌های اخیر بوده است. وی توضیح داد: «با اجرای برنامه‌های بهینه‌سازی مصرف، میزان مصرف گاز در سال ۱۴۰۳ حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است که این دستاورد در راستای اهداف کلان کشور برای کاهش شدت انرژی محسوب می‌شود.»

نوسازی فناوری و توسعه واحدهای جدید

معاون طرح و برنامه‌ریزی شرکت ملی مس ایران تغییر فناوری ذوب را از دیگر گام‌های مهم این شرکت عنوان کرد و گفت: «تغییر تکنولوژی ذوب از کوره‌های سنتی به کوره‌های فلش موجب افزایش بازدهی، کاهش مصرف انرژی و کنترل بهتر آلاینده‌ها شده است.»

او در ادامه از برنامه‌ توسعه ظرفیت تولید خبر داد و بیان کرد: «در بخش فرآوری، واحد ۷۰ هزار تنی فلوتاسیون در مجتمع سرچشمه به بهره‌برداری رسیده و راه‌اندازی واحد ۳۶ هزار تنی در خاتون‌آباد نیز در دستور کار قرار دارد.»

به گفته وی، این طرح‌ها در کنار توسعه اکتشافات و نوسازی زیرساخت‌ها، نقش مهمی در افزایش تولید و بهره‌وری صنعت مس کشور ایفا خواهند کرد.

توسعه زیرساخت‌های انرژی و نیروگاهی

ملاطاهری با اشاره به پروژه‌های تامین انرژی شرکت افزود: «برای تضمین پایداری انرژی در واحدهای تولیدی، احداث دو نیروگاه ۱۰۰ مگاواتی در آذربایجان و یک نیروگاه ۱۰۰ مگاواتی در رفسنجان در حال اجرا است.»

او تاکید کرد: «این طرح‌ها علاوه بر تامین برق پایدار برای واحدهای صنعتی، موجب کاهش فشار بر شبکه سراسری برق و ارتقای بهره‌وری انرژی در کشور خواهند شد.»

نگاه ملی به آینده صنعت مس

ملاطاهری در پایان با اشاره به برنامه‌های کلان شرکت ملی مس برای حرکت در مسیر تولید سبز گفت: «ادغام سیاست‌های زیست‌محیطی با اهداف تولیدی، اولویت اصلی ما در دهه آینده است. تحقق اهداف توسعه‌ای بدون توجه به مسائل زیست‌محیطی ممکن نیست. در مسیر گذار به اقتصاد کم‌کربن، شرکت ملی مس ایران تلاش می‌کند با رویکرد نوآورانه و استفاده از فناوری‌های روز، الگویی برای دیگر صنایع معدنی کشور باشد.»