پیامدهای سنگین پیوستن یا نپیوستن ایران به FATF
در نظام مالی جهانی امروز، عدالت اقتصادی بیش از هر زمان دیگری رنگ باخته و جای خود را به قدرت و منافع سیاسی داده است. در چنین ساختاری، نهادهایی مانند FATF و کنوانسیون پالرمو که با هدف ظاهری مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم شکل گرفته‌اند، عملاً به ابزاری برای کنترل و فشار بر کشورهای مستقل تبدیل شده‌اند. کارشناسان هشدار می‌دهند که استمرار این روند می‌تواند استقلال اقتصادی و تصمیم‌گیری‌های ملی کشورها را به خطر اندازد.
به گزارش اقتصاد آنلاین، راغفر می‌گوید FATF نمونه‌ای از نظم ناعادلانه جهانی است؛ نظمی که در آن کشورهایی، چون آمریکا و انگلستان که خود از بزرگ‌ترین مراکز پولشویی جهان محسوب می‌شوند، اکنون در جایگاه ناظران مالی نشسته‌اند. او تأکید می‌کند که ایالات متحده از دهه ۱۹۵۰ با ایجاد پناهگاه‌های مالی و انگلستان با بانک‌هایی مانند HSBC بستر رسمی شست‌وشوی پول را فراهم کردند. حتی اسرائیل نیز به عنوان یکی از مراکز اصلی گردش پول‌های کثیف نقش دارد.
چه کسی از پیوستن ایران به FATF سود می‌برد و چه کسی زیان؟
به گفته راغفر، کشورهای غربی با وجود چنین سابقه‌ای، اکنون با استاندارد‌های گزینشی، کشورهایی مانند ایران، روسیه و چین را به عدم شفافیت متهم می‌کنند. او این رفتار را جلوه‌ای از بی‌عدالتی ساختاری در نظام مالی جهانی می‌داند؛ بی‌عدالتی‌ای که کشورهای خارج از دایره منافع غرب را مجبور می‌کند نظام بانکی خود را مطابق با اراده قدرت‌های بزرگ تنظیم کنند.
در ایران نیز موضوع FATF و لوایح پالرمو و CFT بحث‌های گسترده‌ای را برانگیخته است. راغفر معتقد است دغدغه اصلی غرب در قبال ایران نه شفافیت، بلکه دستیابی به اطلاعات مالی نهاد‌های کلیدی کشور است. پذیرش کامل الزامات FATF می‌تواند اطلاعات حساس اقتصادی و نظامی را در اختیار طرف‌های خارجی قرار دهد و راه‌های دور زدن تحریم‌ها را آشکار کند، امری که فشار‌های اقتصادی را تشدید می‌کند.
پیامدهای نپیوستن ایران به FATF
با این حال، نپیوستن ایران به FATF نیز پیامدهای سنگینی دارد. بسیاری از بانک‌ها و نهاد‌های مالی بین‌المللی حاضر به همکاری با ایران نیستند، و فعالان اقتصادی برای انجام مبادلات بین‌المللی مجبور به استفاده از مسیر‌های غیررسمی و پرهزینه می‌شوند. این وضعیت در نهایت به افزایش قیمت کالا‌ها و فشار بر معیشت مردم منجر می‌شود.
راغفر تأکید می‌کند که اگر روزی تحریم‌ها کاهش یابد، همکاری محدود و مدیریت‌شده با FATF می‌تواند بخشی از هزینه‌های تجارت خارجی را کم کند؛ اما در شرایط فعلی که تحریم‌ها تشدید شده، چنین همکاری‌ای فایده چندانی ندارد.
FATF؛ ابزاری برای فشار ژئوپلیتیکی
او معتقد است FATF بیش از آنکه نهادی فنی باشد، بخشی از زنجیره فشار‌های ژئوپلیتیکی غرب است که هدفش افزایش هزینه استقلال سیاسی کشورهایی مانند ایران، روسیه و چین است. بنابراین، پذیرش یا رد FATF به‌تنهایی راه‌حل مشکلات اقتصادی ایران نیست. مسئله اصلی، بی‌اعتمادی ساختاری نظام مالی جهانی نسبت به ایران و تداوم تحریم‌هاست.
راغفر راه برون‌رفت را در ایجاد سازوکار‌های بومی مقابله با پولشویی می‌داند؛ سازوکاری که هم از انتقال اطلاعات حساس جلوگیری کند و هم اعتماد جهانی را افزایش دهد.
آزمون سیاسی ایران در برابر نظام مالی جهانی
تا زمانی که نظام مالی جهانی در انحصار چند قدرت بزرگ باقی بماند، هیچ سازوکاری از جنس FATF نمی‌تواند عادلانه باشد. کشورهایی که خود بستر اصلی پولشویی‌اند، صلاحیت قضاوت درباره شفافیت مالی دیگران را ندارند. از این‌رو، مساله FATF برای ایران نه یک تصمیم اقتصادی، بلکه یک آزمون سیاسی میان حفظ استقلال مالی و کاهش فشار‌های خارجی است.
