شوک ترکیه به کشورهای صادرکننده گاز/ آژیر هشدار به صدا درآمد

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، ترکیه یکی از بازارهای برق برخوردار از سریع‌ترین نرخ رشد در جهان است و صادرکنندگان گاز طبیعی و ال‌ان‌جی، به این کشور به عنوان یک بازار کلیدی با پتانسیل رشد چشم دوخته‌اند، اما گسترش سریع منابع انرژی پاک ترکیه ممکن است آنها را ناامید کند.

افزایش ظرفیت خورشیدی، ماه گذشته برای اولین بار، تولید برق خورشیدی  را از تولید برق گازی در ترکیه بالاتر برد. از سوی دیگر، قرار است تولید اولین نیروگاه هسته‌ای این کشور ظرف چند ماه آینده آغاز شود.

ترکیه همچنین در حال استقرار باتری‌های در مقیاس بزرگ برای ذخیره برق مازاد از مزارع بادی و خورشیدی است که می‌توانند در زمان اوج تقاضا استفاده شوند و ذخیره ۸۰ گیگاوات ساعت باتری تا سال ۲۰۳۰ را هدف گرفته است.

به نظر می‌رسد این ترکیب افزایش منابع انرژی پاک در کنار گسترش ظرفیت ذخیره‌سازی، استفاده ترکیه از گاز و سایر سوخت‌های فسیلی در تولید برق را محدود کند و ممکن است باعث شود که سرمایه‌گذاران بازار گاز برای یافتن پتانسیل رشد، به جستجوی جای دیگری بپردازند.

داده‌های اندیشکده انرژی «امبر» نشان می‌دهد که تقاضای ترکیه برای برق از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴، به میزان ۱۴ درصد رشد کرده است، در حالی که تقاضا برای برق در سراسر اتحادیه اروپا در همین مدت، حدود پنج درصد کاهش یافته است.

طبق گزارش «امبر»، هزینه‌های دولت برای زیرساخت‌ها و گسترش صنایع سنگین و تولید، محرک‌های اصلی تقاضای ترکیه برای برق بوده‌اند که در سال ۲۰۲۴، به ۳۴۰ تراوات ساعت رسید. انتقال برخی صنایع سنگین از سایر نقاط اروپا مانند برخی از صنایع فولاد و سیمان از آلمان نیز عامل افزایش مصرف انرژی در ترکیه در چند سال گذشته بوده است.

گاز در تولید برق کمرنگ شد

با وجود رشد مداوم مصرف برق، گاز طبیعی توسط سایر منابع تولید برق از سیستم تولید برق ترکیه خارج می‌شود و تولید برق با سوخت گاز، در سه سال گذشته کاهش یافته است.

طبق گزارش «امبر»، نیروگاه‌های زغال‌سوز، بزرگترین منبع تولید برق در ترکیه هستند و سال گذشته، ۳۶ درصد از برق مصرفی این کشور را تامین کردند.

کلید ماندگاری زغال‌سنگ، صادرات ارزان روسیه بوده است که از زمان تحریم‌های سال ۲۰۲۲ پس از آغاز جنگ در اوکراین، برای یافتن خریداران مشتاق برای محصولات انرژی خود با مشکل مواجه شد. برای اطمینان از خرید مداوم توسط تامین‌کنندگان برق ترکیه، صادرکنندگان زغال‌سنگ روسیه، قیمت‌هایشان را در مقایسه با سایر فروشندگان زغال‌سنگ با تخفیف ارائه کرده‌اند و در نتیجه، از سال ۲۰۲۲، سهم غالب را در بازار زغال‌سنگ ترکیه به دست آورده‌اند.

در واقع، داده‌های شرکت اطلاعات کالایی کپلر نشان می‌دهد که روسیه از ابتدای سال ۲۰۲۵ تاکنون، تقریبا ۸۸ درصد از واردات زغال‌سنگ ترکیه را تامین کرده است، در حالی که از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱، به طور متوسط ​​۲۴ درصد سهم داشته است. با این حال، این عرضه مداوم زغال‌سنگ ارزان، به کاهش تقاضا برای گاز طبیعی گران‌تر در ترکیه منتهی شده است، به طوری که نیروگاه‌های گازی، تنها ۱۹ درصد از برق ترکیه را در سال گذشته تامین کردند.

سدهای آبی، ۲۲ درصد برق ترکیه را تامین کردند و مزارع خورشیدی (هفت درصد) و مزارع بادی (۱۱ درصد)، بزرگترین منابع تولید برق بعدی ترکیه بودند.

ورق به نفع گاز برگشت؟

تولید برق گازی ترکیه در نیمه اول سال ۲۰۲۵، نسبت به نیمه اول سال گذشته، ۵۲ درصد افزایش یافت که این امر، خوش‌بینی را برای فعالان بازار گاز ایجاد کرده است. با این حال، اوج اخیر تولید برق گازی همچنان پایین‌تر از جهش‌های قبلی تولید برق گازی است و نشان می‌دهد که شرکت‌های برق ترکیه همچنان در مورد اتکای بیش از حد به گاز برای تولید برق محتاط هستند.

علاوه بر این، منابع انرژی پاک همچنان در حال افزایش هستند، به طوری که تولید برق خورشیدی در سال جاری تاکنون نسبت به سال گذشته، ۴۷ درصد افزایش یافته و مزارع خورشیدی و بادی، ماه گذشته سهم بی‌سابقه ۳۰ درصدی از منابع برق را تولید کردند.

و طبق گزارش «گلوبال انرژی مونیتور» (GEM)، ظرفیت پاک بیشتری در دست توسعه است، به طوری که نزدیک به ۹۰ درصد از تقریبا ۱۳۰۰۰ مگاوات ظرفیت جدید برق در حال ساخت یا در مرحله پیش از ساخت، از منابع انرژی پاک تامین می‌شود.

بر اساس گزارش رویترز، داده‌های این سازمان دولتی نشان می‌دهد که مزارع بادی با ۲۴۶۰ مگاوات، بزرگترین سهم بعدی از ظرفیت جدید را تشکیل می‌دهند و پس از آن مزارع خورشیدی با ۱۳۳۶ مگاوات قرار دارند. در مقابل، فقط ۸۹۰ مگاوات ظرفیت جدید گاز و ۷۰۰ مگاوات ظرفیت جدید زغال‌سنگ در دست ساخت است. به این ترتیب، حتی اگر رشد تقاضای برق ترکیه ادامه یابد، فضای کمی برای دستاوردهای پایدار گاز طبیعی در سبد انرژی این کشور باقی می‌گذارد.