سقوط ابر تورم‌ها در مواد خوراکی

کنترل تورم بالای خوراکی‌ها

مهم‌ترین اتفاق سیاسی سال‌جاری را می‌توان انتخابات ریاست جمهوری دانست. از آنجا که امسال، دولت یازدهم به پایان می‌رسد و دولت دوازدهم شروع به‌کار خواهد کرد، مقایسه روند تورمی خوراکی‌ها در اولین گزارش سال 1392 و اولین گزارش سال 1396 می‌تواند تا حدودی روند تغییر وضعیت رشد سطح قیمت‌ها را نمایان کند. این مقایسه نشان می‌دهد تورم نقطه به‌نقطه در تاریخ منتهی به 23 فروردین سال 92 (قبل از آغاز به کار دولت یازدهم) در 7 گروه مواد غذایی از 11 گروه منتشر شده در گزارش‌های بانک مرکزی، با فاصله قابل‌ملاحظه‌ای بیشتر از تورم نقطه به نقطه در تاریخ منتهی به 18 فروردین سال96 (قبل از آغاز به‌کار دولت دوازدهم) است. روندی که نشان می‌دهد سطح تورم در مواد خوراکی مانند سایر گروه‌های استراتژیک مانند مسکن و خدمات، کاهش یافته است. باید اضافه کرد که کاهش تورم به معنی کاهش سطح قیمت‌ها نیست، بلکه به این معنی است که سرعت افزایش قیمت‌ها کاهش یافته است.

کاهش تورم قابل‌توجه در هفت گروه

گزارش بانک مرکزی از متوسط قیمت خرده‌فروشی برخی مواد غذایی نشان می‌دهد در یک‌سال منتهی به 18 فروردین سال 1396 تورم نقطه‌به‌نقطه تمام گروه‌ها مثبت بوده است. در میان یازده گروه مواد غذایی، 8 گروه تورم دو رقمی بین 2/ 13 درصد تا 9/ 42 درصد داشته‌اند. همچنین سه گروه لبنیات، گوشت قرمز و روغن نباتی نیز در یک سال منتهی به 18 فروردین به ترتیب تورم 7 درصد، 1/ 8 درصد و 6/ 8 درصد را ثبت کرده‌اند.بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیشترین کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه قبل از دولت یازدهم تا قبل از دولت دوازدهم حدود 8/ 101 واحد درصد بوده است که به گروه چای اختصاص دارد. تورم نقطه به نقطه گروه چای در تاریخ 23 فروردین 92 حدود 115 درصد بوده است که در آخرین گزارش بانک‌مرکزی به 2/ 13 درصد رسیده است. قیمت متوسط یک بسته 500 گرمی چای خارجی در اولین گزارش خرده‌فروشی سال 92، در سطح شهر تهران 15هزار و 64 تومان گزارش شده و این در حالی است که همین کالا در مدت مشابه سال قبل از آن زمان 7 هزار و 57 تومان به فروش می‌رسید. اصلی‌ترین علت افزایش قیمت این محصول را بالارفتن نرخ ارز در کشور می‌توان نام برد. کنترل نرخ ارز در دولت یازدهم سبب کاهش نوسان قیمت چای در یک سال منتهی به 18 فروردین سال 96 شده است.

علاوه براین، گروه سبزی‌های تازه در 18 فروردین 96، تورم نقطه به نقطه 3/ 26 درصد داشته که به نسبت تاریخ مشابه سال 92 حدود 9/ 61 واحد درصد کاهش داشته است. همچنین گروه حبوب نیز با افت تورم نقطه به نقطه 7/ 47 واحد درصدی به نسبت اولین گزارش خرده‌فروشی سال 92 مواجه بوده است. گروه حبوب در اولین گزارش خرده‌فروشی سال‌جاری تورم نقطه به نقطه 7/ 19 درصدی داشته است. در این گروه، بیشترین افزایش تورم نقطه به نقطه پیش از آغاز دولت دوازدهم برای نخود بوده که تورم حدود 3/ 51 درصد داشته است. این در حالی است که در گزارش خرده‌فروشی منتهی به 23 فروردین 92، گروه حبوب با تورم سالانه 1/ 67 درصدی مواجه بوده است. اقلام این گروه تورمی بین 3/ 46 درصد تا 1/ 89 درصدی داشته‌اند. بیشترین تورم نقطه به نقطه به لوبیا چیتی اختصاص داشته (1/ 89 درصدی) و کمترین آن مربوط به نخود (3/ 46 درصد) بوده است.

روند افزایشی تورم در سه گروه

بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم نقطه به نقطه گوشت مرغ، قند و شکر و تخم‌مرغ تنها گروه‌هایی هستند که در گزارش 18 فروردین سال 96، به نسبت گزارش 23 فروردین سال 92 با افزایش همراه بوده‌اند. بر اساس گزارش رسمی بانک مرکزی بیشترین افزایش قیمت در یک‌سال منتهی به 18 فروردین سال 96، مربوط به گروه غذایی تخم‌مرغ بوده است به‌طوری که متوسط قیمت این گروه غذایی در طول یک‌سال 9/ 42 درصد افزایش یافته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد تورم نقطه به نقطه گروه تخم‌مرغ در آخرین گزارش بانک مرکزی به نسبت تورم نقطه به نقطه 23 فروردین سال 92 حدود 7/ 2 واحد درصد بیشتر بوده است. همچنین در آخرین گزارش خرده‌فروشی منتشر شده سال‌جاری، در گروه قند و شکر، قند با تورم سالانه 9/ 23 درصد همراه بوده و شکر تورم سالانه 7/ 16 درصد داشته است که در مجموع تورم نقطه به نقطه 8/ 20 درصدی را برای گروه قند و شکر ایجاد کرده است. این در حالی‌است که رشد نقطه به نقطه سالانه قند در گزارش خرده‌فروشی 23 فروردین سال 92، 3/ 14 درصد بوده است، همچنین، تورم شکر در همان تاریخ نیز 4/ 12 درصد بوده که در مجموع تورم سالانه 6/ 13 درصدی برای گروه قند و شکر حاصل شده است. گوشت مرغ نیز پیش از آغاز دولت یازدهم با تورم سالانه 7/ 6 درصدی همراه بوده است در حالی که گوشت مرغ در گزارش اخیر بانک مرکزی تورم سالانه 35 درصد داشته است.کاهش صادرات مرغ و تخم مرغ در 6 ماهه دوم سال 95 به نسبت 6 ماه نخست سال گذشته به دلیل شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان از یک‌سو و از سوی دیگر افزایش قیمت خوراک سبب کاهش جوجه ریزی از سمت عرضه‌کنندگان شده و در نتیجه افزایش تقاضای مصرف‌کنندگان، باعث افزایش قیمت مرغ و تخم مرغ شده است.

دلیل رشد تورم میوه و سبزی‌ها

گزارش بانک مرکزی از متوسط قیمت خرده‌فروشی برخی مواد خوراکی در یک ماه منتهی به 18 فروردین بیانگر آن است که در بازه یک ماهه در میان 11 گروه غذایی «لبنیات»، «تخم‌مرغ»، «برنج»، «حبوب»، «میوه‌های تازه»، «سبزی‌های تازه»، «گوشت قرمز»، «گوشت مرغ»، «قند و شکر»، «چای» و «روغن نباتی» متوسط قیمت 4 گروه غذایی افزایش، 5 گروه غذایی کاهش و 2 گروه غذایی نیز بدون تغییر باقی مانده است. گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد در هفته منتهی به 18 فروردین متوسط قیمت 4 گروه غذایی افزایش یافته است که در میان آنها تنها دو گروه میوه‌های تازه و سبزی‌های تازه تورم بالای یک درصد را ثبت کرده‌اند. بر همین اساس در هفته مذکور به ترتیب نزولی، میوه‌های تازه به‌طور متوسط 4/ 13درصد، سبزی‌های تازه 4/ 11 درصد، گوشت قرمز 3/ 0 درصد و حبوب 1/ 0 درصد تورم ماهانه داشته‌اند. بررسی گروه میوه‌های تازه که بیشترین تورم ماهانه را ثبت کرده است، نشان می‌دهد بهای تمامی اقلام این گروه بین 5/ 5 درصد تا 4/ 28 درصد رشد داشته است.

در این میان بیشترین افزایش قیمت در یک ماهه منتهی به 18 فروردین سال جاری در گروه میوه‌های تازه مربوط به انار بوده که به قیمت متوسط هر کیلو 8 هزار و 420 تومان در سطح شهر تهران به فروش رسید. همچنین قیمت متوسط هر کیلو کیوی در سطح شهر تهران 6 هزار و 284 تومان گزارش شده است که به نسبت مدت مشابه ماه قبل 3/ 23 درصد رشد داشته است. سیب قرمز تخم لبنان نیز در مدت مذکور، با 9/ 16 درصد رشد به نسبت مدت مشابه ماه قبل به قیمت 6 هزار و 178 تومان رسید. پرتقال درجه یک نیز با رشد 6/ 16 درصد تورم ماهانه به قیمت 6 هزار و 600 تومان در سطح شهر تهران عرضه شد. فعالان بازار معتقدند به دلیل یخ‌زدگی مرکبات قبل از عید و کاهش واردات میوه‌ها عرضه این محصولات با کاهش رو به رو شده و قیمت میوه‌ها افزایش داشته است.

علاوه بر این، در یک ماهه منتهی به 18 فروردین گروه سبزیجات تازه با تورم ماهانه 4/ 11 درصد رو به رو بوده است. در این گروه، قیمت کدو سبز معادل 5/ 26 درصد کاهش داشته، ولی بهای سایر اقلام این گروه بین 3 درصد تا 6/ 24 درصد افزایش داشته است. در این گروه سیب زمینی با رشد قیمتی 6/ 24 درصد در یک ماه منتهی به 18 فروردین به قیمت متوسط 2 هزار و 269 تومان در سطح شهر تهران به فروش رسید. قیمت متوسط خیار نیز در تاریخ مورد بررسی 3 هزار و 353 تومان بود که به نسبت مدت مشابه ماه قبل 5/ 22 درصد افزایش داشته است. پیاز نیز با تورم 2/ 13 درصدی به قیمت متوسط یک هزار و 704 تومان در سطح شهر تهران عرضه شد. کارشناسان علت این افزایش قیمت را مشکلات جوی و بارندگی بالا در جنوب کشور می‌دانند که سبب از بین رفتن صیفی‌جاتی مثل گوجه و خیار شده است. بر اساس گزارش منتشر شده، در یک ماه منتهی به 18 فروردین ماه سال جاری، گروه گوشت قرمز با تورم 3/ 0 درصدی رو‌به‌رو بوده است. در این گروه هر کیلو گوشت گوسفند با استخوان در سطح شهر تهران به قیمت متوسط 42 هزار و 588 تومان عرضه شده است. همچنین، گوشت گاو و گوساله بی‌استخوان نیز در هفته مورد بررسی به قیمت متوسط 37 هزار و 55 تومان عرضه شد که افزایش قیمت 2/ 0 درصدی داشت. گروه حبوبات نیز در یک ماه منتهی به 18 فروردین ماه با تورم 1/ 0 درصدی مواجه بود. در این گروه، قیمت عدس و لوبیا بدون تغییر بود. بهای لوبیا چشم بلبلی معادل یک درصد و لوبیای سفید 4/ 0 درصد کاهش داشت. ولی بهای سایر اقلام این گروه بین 3/ 0 درصد تا 4/ 0 درصد افزایش یافت.

افت تورم ماهانه در 5 گروه

همچنین بر اساس گزارش منتشر شده بانک مرکزی، 5 گروه با کاهش تورم ماهانه مواجه بوده‌اند. در این میان، گروه مرغ با تورم منفی 4 درصد بیشترین کاهش را داشته است. قیمت متوسط هر شانه 2 کیلویی تخم مرغ در سطح شهر تهران 12 هزار و 376 تومان گزارش شده است که به نسبت مدت مشابه ماه پیش تورم منفی 2/ 2 درصد را ثبت کرده است. در یک ماه منتهی به 18 فروردین ماه سال جاری قیمت قند 9/ 1 درصد کاهش و شکر با کاهش 4/ 2 درصدی همراه بوده که در نتیجه افت 1/ 2 درصدی را ثبت کرده است. قیمت چای و لبنیات نیز در مدت مذکور با افت 4/ 0 درصد و 2/ 0 درصد مواجه بوده است. قیمت انواع روغن نباتی و برنج نیز در مدت مورد بررسی بدون تغییر باقی مانده است.