جبران زیان تعطیلات برای صادرات به ۲۵ کشور
با توجه به ناهمخوانی تعطیلات آخر هفته در ایران با کشورهای دیگر بسیاری از امورات اقتصادی بین‌الملل دچار چالش می‌شود که این موضوع می‌تواند برای کشور آسیب‌زا باشد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، بنابراین تغییر روزهای تعطیلات هفتگی کشور موضوعی است که در چند سال اخیر به ویژه از سوی بخش خصوصی و فعالان اقتصادی مورد پیگیری قرار گرفته است. البته اجرایی شدن این موضوع تنها با تصمیم دولت ممکن نیست و نیاز به کارشناسی گسترده و جلب توافق دستگاه‌های حاکمیتی دیگر ازجمله مجلس دارد. دولت و مجلس با کار کارشناسی روی تعطیلات آخر هفته باید نسبت به ضرورت یا عدم ضرورت ایجاد تغییر در آن تصمیم‌گیری کنند. بررسی‌ها حاکی از این است که بسیاری از کشورهای اسلامی نیز مشابه اکثر کشورهای جهان در سال‌های گذشته با ساماندهی روزهای تعطیل، تعداد تعطیلات آخر هفته خود را به 2روز افزایش داده‌اند و تنها کشورهای معدودی مثل ایران و پاکستان فقط یک روز تعطیل در هفته دارند.
به عنوان مثال از بین 114کشور مورد بررسی که کشورهای اروپایی و کشورهای با اکثریت مسلمان نیز در بین آنها قرار دارد 3 کشور فقط یک روز تعطیل یعنی جمعه و 9کشور فقط یک روز تعطیل یعنی یک‌شنبه را داشته‌اند و سایرین 2روز در هفته را به عنوان تعطیلی رسمی اعلام کرده‌اند. طبق این بررسی‌ها با توجه به ساختار خاص اقتصادی ایران، افزایش تعطیلات آخر هفته به 2روز، زیان‌های اقتصادی مستقیمی نخواهد داشت ولی هم از لحاظ صرفه‌جویی در هزینه‌ها و هم از لحاظ افزایش بهره‌وری سایر روزهای کاری می‌تواند به رشد اقتصادی کمک کند. با این حال و به دلیل تعداد بالای تعطیلات مناسبتی در طول سال، افزایش تعطیلات آخر هفته نیازمند کاهش برخی از مناسبت‌های تعطیل در روزهای دیگر سال است.
تعطیلات ایران مشابه افغانستان و جیبوتی
از بین 114کشور مورد بررسی که کشورهای اروپایی و کشورهای با اکثریت مسلمان نیز در بین آنها قرار دارد تنها 3کشور افغانستان، جیبوتی و ایران دارای فقط یک روز تعطیلی جمعه در تقویم خود بوده‌اند. کشورهای اوگاندا، پاکستان، کره شمالی، مکزیک، هند، هنگ‌کنگ، گینه استوایی، کاستاریکا و کلمبیا هم فقط یک روز تعطیل یعنی روز یک‌شنبه را در تقویم خود داشته‌اند. 102کشور باقی‌مانده 2روز تعطیلی هفتگی در تقویم رسمی خود داشته‌اند که برای اکثر کشورهای اروپایی، روزهای شنبه و یک‌شنبه و برای اکثر کشورهای مسلمان، روزهای جمعه و شنبه بوده است. با توجه به اهمیت روز جمعه در کشورهای با جمعیت غالب مسلمان در همه این کشورها به جز لبنان و پاکستان جمعه روز تعطیل محسوب می‌شود. در لبنان روزهای شنبه و یک‌شنبه تعطیلات هفتگی را تشکیل می‌دهند و در پاکستان هر هفته تنها یک روز تعطیل یعنی روز یک‌شنبه را دارد. پاکستان و ایران تنها کشورهایی در بین کشورهای مسلمان هستند که تنها یک روز تعطیل در هفته دارند. با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد که در اکثر قریب به اتفاق کشورهای مسلمان، روزهای تعطیل شامل روزهای جمعه و شنبه است. از دیدگاه اقتصادی هم به نظر می‌رسد، تعطیل بودن روز شنبه ترجیح بسیار بیشتری در مقایسه با تعطیل بودن روز پنج‌شنبه داشته باشد. چراکه در صورت تعطیلی پنج‌شنبه بسیاری از مراودات بین‌المللی کشور در هفته طی 4روز متوالی تقریبا تعطیل خواهند شد و پنج‌شنبه و جمعه را به دلیل تعطیلات داخلی و شنبه و یک‌شنبه را به دلیل تعطیلات بین‌المللی از دست خواهند داد. به دلیل چنین مسائلی بسیاری از کشورهای عربی نیز در سال 2012 روزهای تعطیل خود را از پنج‌شنبه و جمعه به شنبه و جمعه تغییر دادند.
براساس این گزارش در بعد اقتصادی 97درصد صادرات ایران به 25کشور انجام می‌شود که این کشورها شنبه و یک‌شنبه تعطیل هستند. از این 25کشور 2 یا 3 کشور هم جمعه و شنبه تعطیل هستند؛ همه این آمارها یعنی اینکه ایران از بعد تعاملات و مراودات اقتصادی با دنیا 4روز ارتباطی ندارد چراکه ایران پنج‌شنبه و جمعه تعطیل است و آنها هم شنبه و یک‌شنبه. اغلب کشورهای اسلامی به غیر از یکی دو مورد جمعه و شنبه را تعطیل هستند تا این فاصله 4روز را به 3روز کاهش دهند و از بعد اقتصادی این عدم ارتباط می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
تدوین طرح بخش خصوصی برای تغییر تعطیلات
با توجه به اهمیت این موضوع، کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران مدت‌هاست که پیگیر تغییر روزهای تعطیلات آخر هفته است. تعطیلاتی که در ایران هم نیاز به اصلاح دارد تا بتواند بهترین بهره‌وری را برای اقتصاد و مردم به ارمغان بیاورد. به هر حال در شرایط فعلی ایران پنج‌شنبه‌ها نصفه کاره و جمعه‌ها کامل و کشورهای مختلف جهان اصولا جمعه و شنبه یا شنبه و یک‌شنبه تعطیل هستند. مساله تعطیلی آخر هفته کشورهای جهان بیش از آن چیزی که نشان می‌دهد، می‌تواند در اقتصاد و فرهنگ و گردشگری اثر بگذارد. حالا هم کمیسیون گردشگری اتاق تهران به‌دنبال این است که طرحی برای تعطیلی جمعه و شنبه ارائه دهد تا این فاصله تعطیلی آخر هفته ایران با کشورهای مختلف کاهش پیدا کند چراکه به گفته رییس کمیسیون گردشگری اتاق تهران، ایران جزو 3کشور در دنیاست که فقط یک روز در هفته آن هم جمعه تعطیل است. این 3کشور ایران، جیبوتی و افغانستان هستند البته چند ماه گذشته افغانستان مصوب کرد که تا یکی دو ماه آینده دیگر 2روز در هفته را تعطیل خواهند بود. به گفته محسن مهرعلیزاده، طرح اتاق تهران برای تغییر روزهای تعطیلات آخر هفته پس از اتمام کارشناسی‌ها در اختیار کمیسیون‌های تخصصی هیات دولت قرار خواهد گرفت تا پس از انجام بررسی‌های لازم نسبت به تصویب و ابلاغ آن به دستگاه‌های اجرایی اقدام شود.
موضوع آسیب‌های ناشی از عدم انطباق تعطیلی‌های آخر هفته با تعطیلات آخر هفته سایر کشورها در شرایطی است که از سوی دیگر، اقتصاد ایران از تعطیلات بیش از حد معمول در تقویم‌های سالانه نیز رنج می‌برد. براساس این گزارش، ایران با حداقل 27روز تعطیل مناسبتی پس از سریلانکا دارای بیشترین تعداد روزهای تعطیل مناسبتی است این درحالی است که تعداد تعطیلات رسمی در امریکا 7روز، برزیل 8 روز، کانادا 9روز و آلمان و انگلیس 9روز است.
فاکتورهای منفی تعطیلی نصفه‌کاره
در هر حال بخش خصوصی معتقد است هم از بعد اقتصادی، اجتماعی و هم گردشگری به این موضوع رسیده‌ایم که تکلیف روز پنج‌شنبه که نه حالت تعطیلی کامل و نه حالت روز کاری کامل را دارد باید مشخص شود؛ چراکه فاکتورهای مثبت یک روز تعطیل در آن دیده نمی‌شود و تمام موارد منفی تعطیلی را در خود دارد. از سوی دیگر به گفته محسن رنجبر، عضو کمیسیون گردشگری اتاق تهران، موضوع ساماندهی تعطیلات در 3دهه گذشته 11بار به مجلس رفته و عودت داده شده است. همچنین مطالعات متعددی از سوی نهادهای مختلف با محوریت این موضوع صورت گرفته و تاکنون به نتیجه نرسیده است.
در این میان یکی از مشکلاتی که در بحث تعطیلات وجود دارد، دو تقویمه بودن ایرانیان است که موجب سیال بودن روزهای تعطیل شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در دو دهه گذشته به دلیل سیال بودن تعطیلات مذهبی و همراه شدن این تعطیلات با روزهای پنج‌شنبه و جمعه، روزهای تعطیل به طور متوسط به 20روز می‌رسد. یکی دیگر از مشکلات عدم هماهنگی تعطیلات اداری با تعطیلات آموزشی است. همچنین فاصله بزرگی میان آخرین تعطیلی نظیر ایام نوروز تا تعطیلی بعدی وجود دارد و به محض تعطیل شدن چند روز شاهد افزایش شدید تردد در جاده‌ها هستیم.
در هر حال، موضوع ساماندهی تعطیلات اکنون در شورای اجتماعی وزارت کشور در دست بررسی است و پیشنهاد ما در این شورا این بوده که تعطیلات زمستانی هم تعیین شود تا توزیع سفر‌ها در کشور تحقق پیدا کند و مناطق جنوبی نیز از گردشگری مردم منتفع شوند. البته دولت، مجلس و سایر نهادها، موضوع ساماندهی تعطیلات را به صورت تک تک مورد پیگیری قرار داده و به نتیجه نرسیده‌اند و این بیم وجود دارد که پیگیری‌های اتاق هم به همین سرنوشت دچار شود. بنابراین برای به ثمر نشاندن این بحث ضرورت انسجام ملی احساس می‌شود. در مجموع در شرایط کنونی مقرر شده که کارگروهی تشکیل شود تا گزارش‌های مربوط به موضوع تعطیلات را جمع‌آوری کرده و برای بررسی و تدوین نهایی به کمیسیون گردشگری اتاق تهران ارائه دهد تا نتیجه به هیات رییسه اتاق تهران برای پیگیری‌های بعدی واگذار شود.
