پول تو جیبی بیکاران!
سایه بیکاری بر سر اقشار مختلف به ویژه جوانان کشور، سنگینی می‌کند؛ به طوری که زندگی افراد را تحت تاثیر قرار داده و نگرانی و اضطراب‌هایی را برای افراد به ارمغان آورده است .
فارغ التحصیلان بیکار، سرگردان و حیران به دنبال یافتن شغلی برای امرار معاش هستند اما هرچه بیشتر می‌گردند ،کمتر به نتیجه می‌رسند. بیکاری و فقدان شغل و به ویژه نداشتن درآمد، نگرانی هایی را برای فرد و خانواده به همراه داشته و در بسیاری از موارد، افزایش اختلافات خانوادگی، به وجود آمدن مشکلات مالی عدیده، تنش در روابط زناشویی، افزایش اضطراب و استرس، کاهش عزت نفس و احتمال بروز رفتارهای پرخاش‌گرانه و ... از جمله تبعات منفی بیکاری است.
بیکاری، مهم‌ترین علت افزایش بزهکاریهای اجتماعی
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از قانون ، نکته مهم این است که بسیاری از کارشناسان، بیکاری را مهم‌ترین علت افزایش بزهکاریهای اجتماعی می‌دانند و اذعان دارند افزایش بیکاری با افزایش بزهکاری در جامعه ارتباطی مستقیم دارد و این امر مدت‌هاست که ثابت شده است. کاهش روابط اجتماعی و سست شدن پیوند فرد با پیکره اجتماع از دیگر آثار سوء بیکاری است. معضل و بحران بیکاری در حالی تعداد کثیری از افراد را در برگرفته است که مسئولان آمارهای زیادی در مورد ایجاد اشتغال ارائه می‌دهند. اما در عمل آنچه مشاهده می‌شود، متفاوت بوده و افراد و خانواده‌های زیادی از بیکاری عزیزان‌شان گلایه دارند. نیروی جوانانی که باید درخدمت پویایی اقتصاد و سازندگی جامعه باشند، با مشاغل کاذبی از جمله دستفروشی و مسافرکشی و... روزگار می‌گذرانند. در حالی که چرخ اقتصاد و تولید و ... کشور باید به دست این جوانان، به ویژه افرادی که از دانشگاه‌ها فارغ التحصیل شده و به عبارت دیگر افرادی که آموزش علمی در زمینه های گوناگون دیده‌اند، به حرکت درآید. این افراد قرار است این آموزش‌ها را در عرصه‌های مختلف جامعه به منصه ظهور برسانند اما با توجه به شرایط امروز جامعه این امر محقق نمی‌شود و پس از فراغت از تحصیل سال‌ها باید به دنبال شغلی باشند و درآخر نیز درشغلی غیرمرتبط با آنچه آموخته‌اند، مشغول به کار شوند. اما درحالی که معضل بیکاری نیاز به کارهای زیر بنایی و همراهی دولت و مسئولان دارد، طی روزهای گذشته، رییس کمیسیون اجتماعی مجلس با اشاره به ضرورت بازنگری در قانون بیمه بیکاری، گفت: «نمایندگان در مجلس هشتم و نهم طرحی را در جهت اصلاح قانون بیمه بیکاری آماده کردند که مجدد در دستور کار کمیسیون اجتماعی در این دوره از مجلس قرار گرفته و نمایندگان با دقت این طرح را درجلسات مختلف مورد بررسی قرار دادند. در این طرح تاکید شده که بیمه بیکاری باید به تمامی بیکاران پرداخت شود و دولت نیز از محل‌های مختلف مانند حذف یارانه پردرآمدها، اعتبارات لازم برای پرداخت بیمه بیکاری به بیکاران را تامین کند». سلمان خدادادی خاطرنشان کرد: «در طرح موردنظر نمایندگان، بیمه بیکاری باید به تمام افراد بیکار و بدون شغل پرداخت شود. البته این قانون درتمامی کشورهای پیشرفته دنیا اجرا می‌شود و افراد پس از اتمام تحصیلات خود اگر در شغلی مناسب فعالیت نکنند، ازبیمه بیکاری استفاده می‌کنند؛ هرچند که میزان پرداخت بیمه بیکاری درحد حقوق دریافتی در زمان اشتغال نیست».وی ادامه می دهد: «درحال حاضر درصد بسیاری از کارگران با وجود داشتن بیمه، بیکار هستند و به طورحتم این افراد باید از بیمه بیکاری استفاده کنند اما در پرداخت بیمه بیکاری مشکلاتی وجود دارد که باید به این موارد توجه کرد».خدادادی با بیان اینکه به طورحتم پرداخت بیمه بیکاری به تمامی افراد بیکار، نیازمند تامین اعتبار و منابع لازم است، تصریح کرد: «از محل های مختلف می توان منابع لازم را تامین کرد؛ به عنوان مثال چندی پیش برای افزایش مستمری مددجویان بهزیستی و کمیته امداد، دولت موظف به حذف یارانه پردرآمدها شد. بنابراین این وظیفه دولت است که منابع لازم برای پرداخت بیمه بیکاری به افراد را تامین کند».
بازنگری در قانون بیمه بیکاری
هرچند که بسیاری از کارشناسان حوزه کار و تامین اجتماعی معتقدند قانون بیمه بیکاری قانونی جامع و شفاف است، ولی نقایصی دارد که باید مورد بازنگری جدی قرار گیرد. اما این سوال مطرح می‌شود که با توجه به اینکه دولت با مشکل کمبود بودجه مواجه است و مدت‌هاست که به دنبال عدم پرداخت یارانه‌ها به این دلیل است، چگونه می‌توان انتظار داشت که به تمامی بیکاران مستمری پرداخت شود؟ آیا واقعا این طرح به دنبال اصلاح و بازنگری قانون بیمه بیکاری است یا اینکه قرار است پرداخت مستمری برای تمامی بیکاران را درنظر بگیرد؟
پرداخت این مبلغ در توان دولت نیست
در این زمینه دکترحسین رحمت‌الهی، حقوقدان و استاد دانشگاه با بیان اینکه طی سال‌های اخیر بیمه‌ها مشکلات بسیاری داشته و در آستانه ورشکستگی هستند می‌گوید: «اگر قرار باشد به تمام بیکاران مستمری پرداخت شود، دولت باید در ردیف بودجه این مبلغ را ببیند اما به‌نظر بنده این مبلغ در توان دولت نیست زیرا اولا دولت با مشکلات مالی مواجه است و ثانیا تعداد بیکاران زیاد است». این حقوقدان ادامه داد: «ما اگر بخواهیم پولی به بیکاران داده شود تا یک زندگی آبرومند داشته باشند، نیاز است بودجه زیادی برای آن درنظر گرفته شود و اگر هم میزان حداقل حقوق در نظر گرفته شود که پاسخگوی نیاز افراد نیست. مضافا اینکه ممکن است انگیزه کار کردن و اشتغال از افراد گرفته شود و افراد فقط منتظر این پول باشند و دیگر به دنبال شغل یا درآمد دیگری نروند».
این طرح واقع گرایانه نیست
این استاد، دانشگاه با اشاره به پرداخت یارانه‌ها خاطرنشان کرد: «اگر قرار باشد مانند یارانه مبلغی کم درنظر گرفته شود که برای افرادی که در شهرها زندگی می‌کنند این میزان اندک بوده ودردی از آن‌ها دوا نمی‌کند و فقط بار مالی برای دولت داشته باشد، فایده ندارد. به اعتقاد بنده این طرح واقع گرایانه نیست زیرا با توجه به بودجه دولت و تعداد زیاد بیکاران فکر نمی‌کنم مطرح کنندگان این طرح به اهداف خود برسند. پرداخت بیمه بیکاری به افراد، زمانی مصداق پیدا می‌کند که افراد کار می‌کنند و بنا به هر دلیلی شغل خود را از دست می‌دهند و دولت نیز از محل صندوقی که از شاغلان درصدی را اخذ می‌کند، به آن‌ها در زمان بیکاری کمک می‌کند. در شرایط فعلی که همه صندوق‌های بازنشستگی ما دچار مشکل بوده و در آستانه ورشکستگی هستند، این طرح امکان‌پذیر نیست».وی افزود: «البته این طرح ممکن است در بسیاری از کشورها در حال اجرا باشد اما باید گفت در این کشورها اولا شرایط نرمال است، دوم اینکه بیمه بیکاری به افرادی داده می‌شود که شاغل هستند و بنا به هر دلیلی شغل خود را از دست داده‌اند. به عبارت دیگر 70 یا 80 درصد از حقوق ماهانه را به آن‌ها می‌پردازند تا بتوانند شغل بهتری پیدا کنند. اما در ایران به دلایلی که عرض کردم، این طرح عملا غیر ممکن است زیرا در برخی از استان ها نرخ بیکاری 34 تا 40 درصد است و برخی از آمارها حاکی از آن است که در کشور بالای 11 میلیون بیکار وجود دارد. حال چه میزان پول باید به این افراد پرداخت شود؟».
رحمت الهی در خاتمه یادآور شد: «این طرح زمانی عملی خواهد شد که نرخ بیکاری تک‌رقمی و شرایط کشور نرمال شود و اصولا زمانی معضل بیکاری مرتفع خواهد شد که در زمینه اشتغال افراد از سوی دولت سرمایه گذاری صورت گیرد و تمام اقتضائات و لوازم دست به دست هم دهند تا این مشکل بیکاری برطرف شود. البته با صدقه دادن و یارانه دادن یا دادن بیمه بیکاری، معضل بیکاری برطرف نخواهد شد».
کاهش فعالیت افراد
این درحالی است که تجربه یارانه ثابت کرده دادن پول‌هایی به صورت ماهانه به افراد، صرف‌نظر از بار مالی زیادی که برای دولت دارد، ممکن است برخی افراد نیز این مبلغ هرچند اندک را غنیمت شمرده و به نوعی فعالیت آن‌ها کمتر شود. هنوز فراموش نکرده‌ایم که برخی از افراد برای برای دریافت یارانه بیشتر بچه‌دار شدند تا ماهانه سهم بیشتری از یارانه داشته باشند. حال این سوال مطرح است که با توجه به تجربه تلخی که دولت در زمینه پرداخت یارانه دارد و هر ماه برای پرداخت این مبلغ با مشکلات فراوانی مواجه است، آیا این طرح سرنوشتی مشابه یارانه ها نخواهد داشت؟
سنگ بزرگ، علامت نزدن است
دکتر حیدر حسن زاده، حقوقدان و استاد دانشگاه نیز در این زمینه با اشاره به اینکه این طرح در صورت اجرا با مشکل مواجه خواهد شد و تبعات فراوانی خواهد داشت، می‌گوید: «سنگ بزرگ علامت نزدن است و اصولا باید گفت این طرح برخلاف قانون اساسی است زیرا اگر قرار باشد به افراد بیکار پولی پرداخت شود، باید از حقوق افرادی که شاغل هستند و مالیات می‌پردازند پرداخت شود».این حقوقدان ادامه داد: «به نظر بنده این طرح یا تصویب نخواهد شد یا در صورت تصویب، شورای نگهبان به دلیل مغایرت با قانون اساسی ایراد خواهد گرفت. درنهایت با فرض تصویب شورای نگهبان در عمل و اجرا با مشکلات بسیاری مواجه خواهد شد».
تبعات منفی این طرح
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه ممکن است این طرح در برخی از کشورهای دیگر اجرا شود، اما باید بدانیم که دولت ،مقررات، نظام، بیمه، اقتصاد و.... ما با کشورهای دیگر متفاوت است، خاطرنشان کرد: «در جامعه‌ای که سه نوع اقتصاد دولتی، خصوصی و تعاونی دارد، با این حجم افراد تحصیل کرده بیکار که از دانشگاه‌های فراوان دولتی، آزاد، غیرانتفاعی و علمی کاربردی فارغ التحصیل می‌شوند، به نظر بنده دولت بیشتر باید سرمایه‌اش را برای ایجاداشتغال این افراد درنظر بگیرد نه اینکه پولی به این افراد بپردازد زیرا تبعات منفی دارد. اگر فرد بداند که دولت پولی به وی خواهد داد، دنبال کار و فعالیت نمی‌رود. نکته دیگر اینکه دولت تکلیفی ندارد برای افراد جامعه مستقیما شغل ایجاد کند بلکه باید به صورت غیرمستقیم و با سرمایه‌گذاری‌های کلان در این زمینه درصدد ایجاد اشتغال باشد».
صرف تقنین و قانون‌گذاری کافی نیست
وی ادامه داد: «با توجه به نظام حقوقی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ما اگر هم تصویب شود، در عمل با مشکل مواجه خواهد شد و به سرنوشت سهام عدالت دچار می‌شود و هیچ سودی به افراد تعلق نمی‌گیرد. ظاهرا به اسم افراد است. نکته مهم این است که هنگام قانون‌گذاری باید به بسترهای اجرای آن نیز توجه شود و اینکه چه نهادی باید این بودجه را تامین کند زیرا فقط صرف تقنین و تصویب قوانین کافی نیست بلکه باید قانون‌گذاران در نظر داشته باشند که این قانون قرار است چگونه و به چه شکل اجرایی شود. وگرنه ممکن است به سرنوشت قوانین یتبدیل شود که فقط تصویب شده‌اند و هرگز اجرا نشده‌اند».
محدوده اجرای طرح بسیار محدود و به شرایط واگذار شود
حسن زاده در خاتمه در پاسخ به این سوال که برای تامین بودجه این طرح گفته شده از محل حذف افراد پر درآمد از یارانه ها این مبلغ تامین شود، آیا به نظر شما این امر محقق خواهد شد؟ خاطرنشان کرد: «به نظر بنده خیر، زیرا در صورت انصراف افراد پردرآمد از یارانه ها نیز باز دولت با کسری بودجه زیادی مواجه است و بدهی‌های مختلف دارد. در حال حاضرصندوق‌های تامین اجتماعی با مشکل مواجه هستند و دولت مبالغ زیادی به آن‌ها بدهکار است. به نظر بنده این طرح سنجیده ای نیست. مگر اینکه محدوده اجرای طرح بسیار محدود و به شرایط واگذار شود و درنهایت باید گفت این طرح‌ها به نوعی حالت موقتی و زودگذر و تبلیغاتی دارند و راه حل از بین بردن بیکاری نخواهند بود. کاهش معضل بیکاری و ایجاد اشتغال نیازمند اقدامات زیر بنایی و اساسی و سرمایه گذاری کلان از سوی دولت در این زمینه است». شایان ذکر است هرچند بحران بیکاری سال‌هاست که درجامعه وجود داشته و باعث شده بسیاری از افراد آرزوها و آمال خود را برباد رفته ببینند، اما طرح هایی که باعث شوند افراد جامعه وابسته به اندک مقرری از سوی دولت شوند، انگیزه اشتغال را از افراد خواهد گرفت. پس نیاز است نمایندگان مردم در مجلس به دنبال طرح‌ها و تصویب قوانینی باشند که تحرک و پویایی جامعه به‌ویژه جوانان را به دنبال داشته باشد نه اینکه با توجه به اوضاع نابسامان اقتصاد امروز جامعه، باری مضاعف برای کشور به همراه داشته باشد.
