سایه ریسک ۱۰ میلیارد دلاری بر تهران

 بر این اساس این پرسش وجود دارد که در برابر تهدید خطر کوتاه‌مدت اقتصاد کشورهای جهان چه نوع پوشش‌ها و تامین‌ها و امکاناتی برای مقابله با آنها  براساس محاسبه شاخص ریسک جهانی کمبریج، شهر تهران به عنوان ششمین شهر پر خطر جهان از نظر میزان ریسک کوتاه‌مدت با خطر تبدیل 6.9‌ درصد تولید ناخالص و ارزش‌افزوده اقتصادی با خسارت مواجه است و این موضوع به معنای ریسک و خطر بیش از 10.6میلیارد دلار در تهران است که می‌تواند تولید و ارزش‌افزوده را به ریسک و خطر و خسارت تبدیل کند. به عبارت دیگر درحالی که متوسط تبدیل تولید ناخالص به خسارت در جهان 1.5‌درصد است اما این رقم در تهران نزدیک به 7‌درصد و 5.5 واحد بیش از متوسط جهانی است یا بهتر بگوییم نزدیک به 5 برابر متوسط جهانی است.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، در عین حال تهران از رقم اندک پوشش‌های بیمه‌یی، آتش‌سوزی، حوادث، عمر و... برخوردار است. در سایر شهرهای ایران نیز این نوع برآوردها و پیش‌بینی‌ها باید انجام شود تا با حمایت و مشارکت مردم و دولت تا حدی بتوان از تبدیل ارزش‌افزوده و تولید اقتصاد به خطر و خسارت جلوگیری کرد.

همچنین با توجه به قرار گرفتن ایران در منطقه دارای ریسک قابل توجه همچنین شرایط اقتصاد ایران لازم است که جهت پوشش بخشی از این ریسک‌ها، تامین منابع مالی و بانکی، پوشش بیمه‌یی، مقابله با بحران‌ها و... در دستور کار قرار گیرد به خصوص در شهرهای پر ریسک مانند تهران که جزو شهرهای با ریسک بالای جهان محسوب می‌شود باید علاوه بر پوشش‌های بیمه‌یی آتش‌سوزی و... موضوع اصلاح بافت هندسی شهر، تراکم جمعیت، اصلاح ساختار شهری و اقتصادی و اجتماعی، آب و فاضلاب، جاده‌ها، ساختمان‌ها، ادارات و... مورد توجه باشد.

 تبدیل 1.5‌ درصد تولید ناخالص به خسارت

ارزیابی شاخص ریسک جهانی کمبریج برای 300شهر عمده جهان و نیز ریسک انتظاری برای 22نوع مختلف شوک اقتصادی نشان می‌دهد که حدود 1.48‌درصد از تولید ناخالص داخلی سالانه در جهان تحت تاثیر ریسک‌های مختلف از بین خواهد رفت یعنی کشورها برای پوشش خسارت به میزان 1.5‌درصد تولید ناخالص داخلی خود باید آمادگی داشته باشند و این موضوع نیازمند پوشش بیمه‌یی و تقویت ستادهای مقابله با بحران و شوک‌های اقتصادی و طبیعی است.

به گزارش اشیا اینشورنس ریویو، مرکز مطالعات ریسک کمبریج اعلام کرد: انتظار می‌رود، تولید ناخالص اسمی جهان در سال2017 به 77.7هزار میلیارد دلار برسد که با توجه به شاخص ریسک جهانی 1.5درصدی به معنی احتمال ایجاد خسارتی حدود 1170میلیارد دلار در سال جاری میلادی است.

بر این اساس، شهرها و کشورهایی که در معرض ریسک بیشتر هستند باید برای سال‌های پیش رو پیش‌بینی‌های لازم را داشته باشند. ازجمله در کشور ما برخی شهرها مانند تهران از ریسک بیشتری برخوردار بوده و باید پیش‌بینی‌های لازم در این زمینه را داشته باشند. پوشش‌های بیمه‌یی ازجمله آتش‌سوزی، حوادث، مقابله با مشکلات گاز، زلزله، آب، فاضلاب و... همچنین بهبود بافت هندسی، اصلاح معابر، ساماندهی آب و فاضلاب، تردد خودروها، پارک خودروها در معابر و... باید در دستور کار قرار گیرد تا از ریسک و خسارت‌های بیشتر جلوگیری شود.

برخی از عوامل ریسک که پیش‌بینی می‌شود بر خسارت‌ها در سال 2017 بیفزاید، عبارتند از: اقتصاد جهانی که درحال رشد بوده و در نتیجه با خطر بیشتری مواجه خواهد بود، اقتصادهای نوظهور به نسبت ریسک بیشتری تجربه خواهند کرد، ریسک‌های ژئوپلیتیک درحال افزایش است، ریسک‌های فناوری درحال گسترش است، ریسک‌های سایبری و توفان‌های خورشیدی تهدید‌های جدی هستند. تغییرات آب و هوایی نیز باعث افزایش ریسک توفان و سیل خواهد بود همچنین ریسک شبکه‌های تجاری بیشتر به هم وابسته خواهند بود.

 ریسک 300میلیارد دلاری برای 30 شهر جهان

برآورد ریسک و خطر کوتاه‌مدت برای 30 شهربزرگ جهان در سال 2017 نشان می‌دهد که این شهرهای بزرگ که از کشورهای شرق آسیا، تا تهران و شهرهای اروپایی مانند لندن و پاریس و شهرهای امریکا مانند نیویورک و لس آنجلس را تشکیل می‌دهد با خطر 300میلیارد دلار ریسک کوتاه‌مدت مواجه هستند.

وضعیت رشد ریسک و ضرورت پوشش‌های بیمه‌یی و پیشگیری از خطرات در شهرهای بزرگ جهان نشان می‌دهد که تایپه و توکیو بیش از سایر شهرها درمعرض ریسک‌های کوتاه‌مدت در سال 2017 هستند و رقم ریسک آنها حدود 20.5میلیارد دلار پیش‌بینی شده است. رشد ریسک این شهرها نشان می‌دهد که خطر تبدیل تولید ناخالص در خطر در توکیو بیش از 24درصد و در تایپه 0.4‌درصد است. یعنی 24‌درصد تولید و ارزش افزوده اقتصادی در توکیو درمعرض خطر پیش‌بینی شده است.

در رتبه‌های بعد سئول، مانیل و استانبول قرار دارند که رقم ریسک کوتاه‌مدت آنها معادل 12 تا 14میلیارد دلار برآورد شده است. استانبول در شرایطی است که 19.5‌درصد تولید ناخالص آن درمعرض خطر است و در سال 2017 بیشترین خطر تبدیل تولید و دارایی‌ها و اقتصاد به ریسک و خطر را به خود اختصاص داده است.

 ریسک کوتاه‌مدت 10.66 میلیارد دلاری تهران

شهر تهران در رتبه ششم 30 شهر پرریسک جهان با جمعیت بیش از 10میلیون نفر در سال 2017 با پیش‌بینی رقم 10.66میلیارد دلار ریسک کوتاه‌مدت مواجه است و تقریبا معادل 6.9‌درصد و نزدیک به 7‌درصد تولید ناخالص و ارزش افزوده حاصل از فعالیت‌های اقتصادی در تهران درمعرض تبدیل به خطر و ریسک است. بر این اساس رقم 10میلیارد دلاری ریسک کوتاه‌مدت به معنای آن است که پدیده‌هایی مانند ساختمان پلاسکو که بیش از 1500میلیارد تومان خسارت وارد کرد، می‌تواند لطمات بزرگی به اقتصاد و شهر تهران وارد کند.

این موضوع باعث شده که تهران در رتبه ششم شهرهای بزرگ و پرریسک جهان قرار گیرد که به‌خاطر جمعیت بیش از 10میلیون نفر، سهم 70درصدی تهران در گردش مالی و تسهیلات و سپرده‌های بانکی ایران، نقش عمده در توزیع کالا و خدمات، سهم بالا در بودجه جاری کشور، دارا بودن بیش از یک‌هفتم جمعیت کشور و... می‌تواند این خطرات را به اقتصاد سایر نقاط کشور نیز منتقل کند.  بعد از تهران، شهرهای اوزاکا، مومبئی، نیویورک، دهلی، شانگهای، لس‌آنجلس، لیما و هنگ‌کنگ، با ارقام بین 8 تا 10میلیارد دلار درمعرض خطرات کوتاه‌مدت هستند.

در رتبه‌های 15 تا 27 شهرهای پرریسک جهان نیز بوئنس‌آیرس، مسکو، سائوپائولو، مکزیکوسیتی، کویت، خارطوم، بغداد، کراچی، جاکارتا، بیجینگ، لندن، پاریس و تیان‌جین قرار دارند که ارقام ریسک کوتاه‌مدت آنها در سال 2017 بین 5 تا 8میلیارد دلار است.  سه شهر تل‌آویو، گوانگ‌ژو و چنجتو نیز در رتبه 28 تا 30 با ارقام 4 تا 5میلیارد دلار ریسک کوتاه‌مدت سال 2017 هستند.

 سناریوهای یک‌هزار میلیاردی

همچنین، این شاخص به شناسایی سناریوهای حوادث ممکن اما غیرمحتمل پرداخته که ممکن است هزار میلیارد دلار خسارت به بار آورد. این خسارت‌ها به بازارهای بورس و بانک‌ها و بیمه‌ها نیز منتقل شده و سبب اثرگذاری سیستمی گسترده‌تری خواهد شد که زنجیره‌ها و بخش‌های مختلف را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

برخی از این سناریوها عبارتند از:

جنگ در شبه‌ جزیره کره، زلزله 8 ریشتری و سونامی در توکیو، حملات سایبری موفق به زیرساخت‌های حیاتی، آفت در مزارع کشت برنج آسیا و توفان خورشیدی در جهان که در کنار سایر ریسک‌های مربوط به هر منطقه، می‌تواند جهان و اقتصاد جهانی را تهدید کند.

 ریسک‌های کاهنده

همچنین در این گزارش آمده است که در وضعیتی بسیار مطلوب، دیگر انواع تهدید‌ها در حال کاهش است؛ ریسک بیماری‌های همه‌گیر و بحران بانکی فراگیر کاهش یافته و انتظار می‌رود ریسک جدایی‌طلبی سیاسی و تندروی‌های گروهی و منطقه‌یی نیز کمتر باشد. حوادث طبیعی فاجعه‌بار و حوادث ناشی از تغییرات آب و هوایی با تناوب تاریخی خواهد داشت.

اما ریسک‌های جدیدی مانند قوانین جدید کشورها، خروج از اتحادیه‌های منطقه‌یی اروپا و امریکا و اقیانوس آرام، موضوع لغو ویزاها و مهاجرت نیروی انسانی و تنش در روابط کشورها مسائل تازه‌یی است که در حال حاضر نگرانی نسبت به آثار اقتصادی آنها را افزایش داده و می‌تواند میزان ریسک را در برخی مسائل افزایش داده و در برخی مسائل دیگر کاهش دهد.

سنجشی از چگونگی تولید اقتصادی در 311شهر عمده جهان، (GDP@Risk) شاخص از ریسک جهانی را ارائه می‌دهد که تحت 22فقره تهدید در 5سطح مختلف قرار می‌گیرند و برای کمک به توجیه هزینه-فایده برای قدرت انعطافی بیشتر در مواجه شدن با ریسک‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.

مرکز مطالعات ریسک کمبریج، از طریق پژوهش‌های گسترده در زمینه شوک‌های مهلک به جامعه و اقتصاد طی هزار سال گذشته، این تهدید‌ها را به‌عنوان عمده‌ترین ریسک‌ها برای اقتصاد جهانی معرفی کرده است.  ریسک در عرصه‌های مختلف اقتصادی و مالی به معنای ایجاد شرایطی در اقتصاد یک کشور است که موجب زیان‌دهی عمده فعالیت‌های اقتصادی در داخل آن کشور می‌شود. ریسک اقتصادی یکی از انواع ریسک‌هایی است که اقتصاد هر کشوری را تهدید می‌کند. از انواع ریسک‌های اقتصادی می‌توان به ریسک اعتباری، ریسک مالی و بانکی، ریسک تورمی، ریسک سیاست پولی، ریسک سیستماتیک یا ریسک بازاری اشاره کرد.  ریسک اقتصادی بر اثر عوامل متعددی به وجود می‌آید که ازجمله این عوامل می‌توان به تغییر در عوامل زیرساختی کلیدی ازقبیل: سیاست‌های مالی، سیاست‌های پولی، سیاست‌های بین‌المللی، تغییر و ایجاد ثروت یا تغییر مشخص در مزایای مقایسه‌یی کشور ازجمله تخلیه منابع طبیعی آن کشور، کاهش رشد صنعت خطرهای سیستم‌های مالی، امنیت مواد غذایی، زنجیره عرضه و نقش انرژی و... اشاره کرد.

 این خطرات غیرقابل حذف هستند اما می‌توان با درک بهتری نسبت به خطرهای اقتصادی در این حوزه‌ها مدیریت بهتری برای کاهش صدمات اقتصادی برنامه‌ریزی کرد.