کشورداری با خزانه خالی

براساس آخرین گزارش بانک مرکزی وضعیت بودجه عمومی دولت برای سال 95، طبق مصوب پیش نرفته و دولت نه‌تنها با کسری درآمدی و تراز عملیاتی روبه‌روست بلکه در پرداخت هزینه‌های جاری خود نیز شرایط مساعدی ندارد. به‌طوری‌که عملکرد 8ماهه بودجه 95 نشان می‌دهد، دولت برای پرداخت هزینه‌های جاری خود با کسری 22هزارمیلیارد تومانی روبه‌رو بوده است. همچنین طی این 8ماه از 57هزارمیلیارد تومان پیش‌بینی شده پرداخت‌های عمرانی برای سال جاری، تنها 14هزارمیلیارد تومان آن محقق شده که نسبت به میزان تحقق مدت مشابه سال گذشته رشد منفی 7درصدی را تجربه کرده است.

 کسری درآمدی 28هزارمیلیارد تومانی

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ،  طبق داده‌های بانک مرکزی از وضعیت بودجه عمومی دولت تا پایان آبان‌ماه امسال دولت توانسته است از محل منابع مالیاتی و سایر درآمدها حدود 78هزارمیلیارد تومان درآمد کسب کند که این عدد در مقایسه با میزان مصوب قانون بودجه برای مدت مذکور، حاکی از کسری 28هزارمیلیارد تومانی درآمدهای دولت است. طبق مصوب بودجه 95 پیش‌بینی شده است، طی 8ماهه ابتدایی سال 106هزارمیلیارد تومان درآمد به خزانه واریز شود، درحالی که 73درصد آن محقق شده است.

 هرچند درآمدهای دولت تا پایان آبان‌ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته، 24.9درصد افزایش یافته است. بیشترین فشار کسری درآمدی دولت از ناحیه سایر درآمدها بوده و درآمدهای مالیاتی سهم کمتری در این میزان کسری درآمدی دارد. دولت تا پایان آبان‌ماه امسال حدود 58هزارمیلیارد تومان درآمد از محل دریافت مالیات داشته که این رقم هرچند نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 27.7درصدی را نشان می‌دهد اما در مقایسه با میزان مصوب برای این دوره، با کسری 11هزارمیلیارد تومانی مواجه است. در قانون بودجه 95 پیش‌بینی شده است تا پایان آبان‌ماه بیش از 69هزارمیلیارد تومان و برای کل سال 103هزارمیلیارد تومان درآمد از این محل به دست آید. بنابراین طی 8ماه از سال 95 حدود 58درصد از کل درآمدهای مالیاتی پیش‌بینی شده برای 95 محقق شده است. طبق مصوب 8ماهه بودجه 95 همچنین پیش‌بینی شده است که دولت از محل سایر درآمدها 36هزارمیلیارد تومان درآمد کسب کند در حالی که تنها 20هزارمیلیارد تومان آن محقق شده است و به‌تعبیر دیگر سایر درآمدهای بودجه 95، در مقایسه با مصوب 8ماهه با عملکرد 55درصدی و درمقایسه با رقم مصوب برای کل سال با عملکرد 37درصدی همراه بوده است.

 عدم تحقق 16درصدی هزینه‌های جاری

طی 8ماهه ابتدایی سال جاری، دولت نتوانسته است در پرداخت هزینه‌های جاری طبق پیش‌بینی بودجه‌یی خود پیش رود، به‌طوری که مبلغی حدود 22هزارمیلیارد تومان کمتر از پیش‌بینی خود به پرداخت هزینه‌های جاری خود اختصاص داده است. طبق مصوب 8ماهه، باید 144هزارمیلیارد تومان درآمد دولت صرف پرداخت هزینه‌های جاری می‌شد اما در عمل 122هزارمیلیارد تومان آن محقق شده است. به تعبیر دیگر 16درصد از میزان مصوب 8ماهه پرداخت هزینه‌های جاری محقق نشده است و در مقایسه با رقم مصوب برای کل سال تحقق 57درصدی را نشان می‌دهد.

نکته جالبی که در این بخش از آمار بانک مرکزی به‌چشم می‌خورد، این است که بیشترین فشار کسری پرداخت هزینه‌های جاری در پرداخت‌های هزینه‌یی- ملی بوده که با کسری 23هزارمیلیارد تومانی در پرداخت همراه بود و در پرداخت هزینه‌یی-استانی نه‌تنها کسری نداشته بلکه دوبرابر میزان مصوب پرداخت شده است؛ به‌طوری که طبق مصوب باید تا پایان آبان‌ماه 2هزارمیلیارد تومان به این بخش تعلق می‌گرفت اما بیش از 4هزارمیلیارد تومان محقق شده است.

باتوجه به این آمارها درک منفی‌ترشدن تراز عملیاتی ملموس‌تر می‌شود. آخرین گزارش بانک مرکزی از وضعیت بودجه عمومی دولت گویای ادامه مسیر منفی‌شدن تراز عملیاتی است. هرگاه درآمدهای دولت نتواند پاسخگوی پرداخت تام و تمام هزینه‌های جاری باشد، تراز عملیاتی به کانال منفی سقوط می‌کند. با در نظر گرفتن اینکه طی 8ماهه امسال دولت با کسری 22هزارمیلیارد تومانی پرداخت هزینه‌های جاری خود همراه بوده و تراز عملیاتی رشد منفی 21درصد را تجربه کرده است، می‌توان گفت دولت باوجود اینکه برای تامین پرداخت هزینه‌های جاری خود سراغ درآمدهای نفتی رفته است اما همچنان از پس پرداخت تمام این هزینه‌ها برنیامده و با کسری پرداختی مواجه است. براساس آمارهای بانک مرکزی در 8ماهه ابتدایی امسال، تراز عملیاتی که طبق مصوب باید منفی 38هزارمیلیارد تومان می‌بود، عملکرد منفی 46هزارمیلیارد تومان داشته است. به ‌تعبیر دیگر دولت برای پرداخت هزینه‌های جاری خود تا پایان آبان‌ماه امسال 8هزارمیلیارد تومان بیشتر از میزان مصوب از درآمدهای نفتی تامین اعتبار کرده است. تراز عملیاتی در شرایطی در 8ماهه امسال رشد منفی 21درصدی را تجربه کرده است که در قانون برنامه پنجم توسعه و همچنین لایحه برنامه ششم توسعه بر صفر شدن آن تاکید شده است تا بدین واسطه بودجه به سمت کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی پیش رفته و از سوی دیگر درآمدهای کسب شده از نفت و واگذاری دارایی‌های مالی در مسیر بودجه‌های عمرانی قرار گیرد. اما در عمل ما شاهد اتفاقی معکوس با هدف‌گذاری‌های توسعه‌یی هستیم.

 تحقق 36درصد هزینه‌های عمرانی در 8ماه

براساس گزارش بانک مرکزی، در 8ماهه ابتدایی امسال طبق بودجه باید 38هزارمیلیارد تومان اعتبار برای پرداخت هزینه‌های عمرانی اختصاص داده می‌شد اما عملکرد آن نشان از تحقق 36درصدی این میزان دارد. تا پایان آبان‌ماه دولت 14هزارمیلیارد تومان صرف پرداخت هزینه‌های عمرانی کرده است که نسبت به دوره مشابه آن در سال گذشته با رشد منفی 7درصد همراه بوده است. به تعبیر دیگر در 8ماهه امسال تنها 24درصد از میزان مصوب پرداخت هزینه‌های عمرانی برای کل سال محقق شده است و دولت 4ماه فرصت دارد تا 76درصد باقیمانده (معادل 43هزارمیلیارد تومان) را محقق کند و البته خیلی واضح است که چنین اتفاقی نشدنی است. جالب است که باوجود چنین عملکردی دولت برای لایحه بودجه 96 خود با رکوردزنی اعتبار عمرانی، میزان 60هزارمیلیارد تومان برای پرداخت هزینه‌های عمرانی پیشنهاد کرده است. ضمن اینکه با توجه به آمار بانک مرکزی، دولت در واگذاری طرح‌های عمرانی خود نیز عملکرد موفقیت‌آمیزی در این 8ماه نداشته است و با 22هزارمیلیارد تومان واگذاری، رشد منفی 16.9درصدی را نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده است.

 بخش دیگری از گزارش تحولات اقتصادی 8ماهه ابتدایی امسال بانک مرکزی به آمار بدهی خارجی دولت اختصاص دارد. براین اساس میزان بدهی‌های خارجی دولت به 8هزار و یک‌میلیون دلار رسیده است که سهم بدهی‌های بلندمدت از آن ۵هزار و ۲۳۲ میلیون دلار است. آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی حکایت از این دارد که بدهی‌های خارجی (تعهدات بالفعل) کشور در پایان آبان‌ماه به ۸ هزار و یک‌میلیون دلار رسیده که بر این اساس سهم بدهی‌های کوتاه‌مدت 2هزار و ۷۶۹میلیون دلار و سهم بدهی‌های میان‌مدت و بلندمدت نیز ۵هزار و ۲۳۲میلیون دلار است.

در این میان متوسط ماهانه نرخ فروش دلار در بازارهای بین بانکی و آزاد در آبا‌ن‌ماه نیز اعلام شده است که بر این اساس، نرخ بازار بین بانکی ۳هزار و 186.4تومان و در بازار آزاد، ۳هزار و 642.2تومان بوده است.