سرانه رفاه ۲۰ درصد افزایش پیدا می‌کند
در سال پیش‌رو دولت در نظر دارد بیشترین هزینه سرانه را به «امور رفاه اجتماعی» اختصاص دهد. بر این مبنا دولت در سال جدید به ازای هر شهروند ایرانی در حدود 920 هزار تومان با هدف افزایش رفاه‌اجتماعی خرج خواهد کرد.
رقم پیشنهادی دولت برای بودجه دستگاه‌های اجرایی کشور در سال 1396 در مقایسه با رقم مصوب در سال جاری حدود 20 درصد افزایش یافته است. بررسی آمار و ارقام لایحه بودجه تقدیمی به بهارستان نشان می‌دهد دولت طبق روال همیشگی، بیشترین سهم از بودجه تخصیص داده‌شده به وزارتخانه‌ها را به وزارت «آموزش و پرورش» اختصاص داده است. همچنین دولت بیشترین نرخ رشد سالانه بودجه را برای وزارتخانههای «جهاد کشاورزی» و «اقتصاد» پیشنهاد کرده است.
مقایسه هزینه‌های پیشنهاد شده برای تخصیص به امور مختلف نشان می‌دهد که در سال پیش‌رو نیز دولت در نظر دارد بیشترین هزینه سرانه را به «امور رفاه اجتماعی» اختصاص دهد. بر این مبنا دولت در سال جدید به ازای هر شهروند ایرانی در حدود 920 هزار تومان با هدف افزایش رفاه‌اجتماعی خرج خواهد کرد. این رقم در مقایسه با سال گذشته حدود 20 درصد افزایش یافته است. دولت همچنین پیش‌بینی کرده هزینه اختصاص داده شده برای جبران خدمات کارکنان دولت در سال پیش‌رو در حدود 28 درصد افزایش یابد. بررسی ارقام تعدیل شده حقوق پرداختی دولت طی 5 سال گذشته حکایت از انبساط حجم دولت دارد. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که رقم تعدیل شده حقوق پرداختی دولت(با لحاظ افزایش حقوق مصوب سالانه) طی سه سال گذشته در حدود 28 درصد افزایش یافته است.
پیش‌بینی دولت از هزینه دستگاه‌ها
ارقام پیشنهادی دولت در قالب لایحه بودجه سال 1396 حکایت از افزایش حدود 20 درصدی بودجه تخصیص داده شده به دستگاه‌های اجرایی کشور در سال 1396 در مقایسه با قانون بودجه سال 1395 دارد. بر اساس لایحه بودجه پیشنهادی دولت، بودجه نهاد ریاست‌جمهوری در سال 1396 با افزایش 9 درصدی در مقایسه با لایحه بودجه در سال‌جاری در حدود 553 میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.
بودجه پیشنهاد شده برای مجمع تشخیص مصلحت‌نظام نیز در سال 1396 معادل 77 میلیارد تومان است که در مقایسه با رقم پیشنهادی در لایحه بودجه سال 1395 رشد 15 درصدی را نشان می‌دهد. بر مبنای برنامه پیشنهادی دولت، مجلس در سال پیش‌رو بودجه‌ای معادل 25/ 1 برابر بودجه به تصویب رسیده برای سال 1395 را دریافت خواهد کرد. بر اساس لایحه تقدیم‌شده به بهارستان، بودجه پیشنهاد شده برای قوه مقننه کشور در سال پیش‌رو در مقایسه با سال 1395 در حدود 110 میلیارد تومان افزایش خواهد یافت.
طبق روند سال‌های اخیر، در لایحه بودجه سال 1396 نیز بیشترین بودجه در میان وزارتخانههای مختلف به وزارتخانه آموزش‌وپرورش اختصاص داده شده است. بر مبنای پیشنهاد دولت رقم بودجه اختصاص داده‌شده به این وزارتخانه در سال 1396 معادل 32 هزار میلیارد تومان خواهد بود. وزارتخانههای «تعاون،کار و رفاه اجتماعی» و «بهداشت» به ترتیب با تخصیص بودجه معادل 24 و 10 هزار میلیارد تومان در رده‌های بعدی سهمیه‌بندی بودجه‌ای دولت در سال 1396 قرار دارند. به گزارش دنیای اقتصاد، اختصاص بودجه 240 میلیاردی به «وزارت دادگستری» و بودجه 164 میلیارد تومانی به «وزارت نفت»، این دو وزارتخانه را در رده آخر تخصیص بودجه قرارداده است.
مقایسه ارقام پیشنهادی در لایحه بودجه سال 1395 و 1396 نشان می‌دهد که بیشترین نرخ رشد سالیانه بودجه اختصاص داده شده به وزارتخانههای مختلف به «وزارت جهاد کشاورزی» تعلق دارد. بر این اساس، دولت در لایحه بودجه پیشنهادی برای سال 1396 بودجه این وزارتخانه را در حدود 117 درصد افزایش داده است. همچنین مقایسه ارقام پیشنهاد شده در لایحه بودجه سال 1395 و 1396 حکایت از کاهش بودجه پیشنهادی دولت برای سه وزارتخانه «صنعت، معدن وتجارت»، «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات» و «وزارت نفت» دارد که در این بین کاهش 16 درصدی بودجه پیشنهادی «وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات»، بیشترین کاهش سالانه بودجه را به نام این وزارتخانه به ثبت رسانده است.
اولویت‌های هزینه‌ای دولت
بر مبنای ارقام پیشنهاد شده در لایحه بودجه سال 1396، پرداخت‌های جاری و عمرانی دولت در سال پیش‌رو در مقایسه با سال‌جاری به ترتیب معادل 20 درصد و 5 درصد افزایش خواهند یافت. همچنین مقایسه آمار و ارقام لایحه نشان می‌دهد که دولت در پرداخت هزینه‌های جاری خود بیشترین اولویت‌ها را به ترتیب به امور مربوط به رفاه اجتماعی، آموزش و پرورش، نظامی و دفاعی و سلامت اختصاص داده است.
بر مبنی ارقام پیشنهادی در لایحه دولت در سال‌جاری معادل 920 هزار تومان برای افزایش رفاه اجتماعی هر ایرانی هزینه خواهد کرد. در حدود 600 هزار تومان از این رقم به برنامه‌های حمایتی اختصاص داده‌شده است که در قالب یارانه به حساب افراد واریز می‌شود. همچنین در حدود 320 هزار تومان از این رقم به تامین بیمه‌های اجتماعی اختصاص داده شده است. بر مبنای لایحه بودجه سال 1396، رقم پیشنهادی دولت برای سرانه هزینه اختصاص داده شده به رفاه اجتماعی در مقایسه با سال گذشته در حدود 20 درصد افزایش یافته است. کم‌ترین هزینه سرانه نیز به امور مربوط به محیط‌زیست اختصاص داده شده است.
بر مبنی لایحه پیشنهادی دولت، در سال 1396 به ازای هر ایرانی رقمی معادل حدود 7 هزار تومان در امور مربوط به محیط‌زیست هزینه خواهد شد. کم بودن این عدد که از قیمت یک بلیت سینما نیز کمتر است، بر نقش پررنگ مشارکت مردمی در توسعه پایدار تاکید دارد. البته به‌نظر می‌رسد این بودجه اختصاص‌داده شده به امور مربوط به محیط‌زیست در کشورهای توسعه‌یافته بیشتر از ایران است. بر مبنای آمارهای وزارت خزانه‌داری آمریکا سرانه هزینه محیط‌زیست در آمریکا از لحاظ ارزش دلاری 20 برابر و با لحاظ نسبت برابری خرید، در حدود 8 برابر سرانه هزینه دولت ایران در امور محیط‌زیست است.
روند انبساطی دولت
بررسی روند پرداخت هزینه‌های دولت حکایت از افزایش میزان حقوق پرداختی به کارکنان دولت طی3 سال اخیر دارد. تعدیل هزینه‌های 3 سال گذشته دولت برای جبران خدمات کارکنان نشان می‌دهد که میزان حقوق پرداخت شده به کارکنان دولت طی 3 سال گذشته حدود 28 درصد افزایش یافته است. این درحالی است که حجم ریالی هزینه پرداخت شده برای جبران خدمات کارکنان طی سه سال گذشته بیش از 70درصد افزایش یافته است. می‌توان میزان هزینه پرداختی تعدیل شده دولت برای جبران خدمات کارکنان را به‌عنوان شاخصی از اندازه دولت درنظر گرفت. با این فرض روند 3 سال اخیر این شاخص حکایت از افزایش اندازه دولت در سال‌های اخیر دارد. از سوی دیگر بر اساس پیش‌بینی دولت و در صورت فرض افزایش قانونی حقوق سال آینده به میزان 15 درصد، هزینه دولت برای جبران خدمات کارکنان در سال پیش‌رو در حدود 8 درصد افزایش خواهد یافت.
