یک سال برجام از نگاه رسانه‌های خارجی
رسانه‌های خبری دنیا و تحلیلگران آنها در یک‌سالگی امضای برجام نگاه‌های متفاوتی به این توافق جهانی دارند. تحلیل برخی از این رسانه‌ها را در ادامه می‌خوانیم.
توافقی بد برای اعراب
امروز ایران در منطقه قوی‌تر و مستحکم‌تر از زمانی است که توافق‌نامه امضا شده بود. این هفته اولین سالگرد امضای برجام یا به عبارت ساده‌تر توافق‌نامه هسته‌ای است. در جولای سال ٢٠١٥ این توافق، توافقی بد [برای کشورهای عربی] بود. در جولای ٢٠١٦، این توافق هنوز هم توافقی بد [برای کشورهای عربی] است. تنها تفاوت درحال‌حاضر در این است که اکنون پس از توافق هسته‌ای، ایران در منطقه قوی‌تر و مستحکم‌تر از زمانی است که درباره موضوع هسته‌ای، توافقی به دست نیامده بود. این قرارداد عمیقا اقتصاد ایران را شکوفا کرده و رؤسای جمهوری ایالات متحده آمریکا را در موضعی ضعیف‌تر برای مقابله و به‌عقب‌راندن برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران قرار می‌دهد.اول از همه، امضای این توافق به‌جای قطع‌کردن همه راه‌های ساخت یک سلاح هسته‌ای، تنها به طور موقت پیشرفت ایران به سوی دستیابی به سلاح هسته‌ای را آهسته می‌کند. ثانیا براساس مفاد این توافق‌نامه، ایران به حدود صدمیلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه‌شده‌اش دسترسی پیدا می‌کند. شرکت‌های اروپایی و آمریکایی برای استفاده از فرصت‌های پدیدآمده در امر تجارت با ایران، قبل از اینکه مرکب امضای این توافق‌نامه خشک شود از یکدیگر سبقت می‌گرفتند. ثالثا، محدودیت‌های مهم این توافق‌نامه پس از ١٠ تا ١٥ یا حداکثر ٢٠ سال آینده به انتها می‌رسد. برای نمونه، محدودیت‌های اعمال‌شده درباره غنی‌سازی اورانیوم و انباشتن آن پس از ١٥ سال و نظارت بر سانتریفیوژهای ایران پس از ٢٠ سال به اتمام می‌رسد. رابعا، نظام بازرسی هسته‌ای به همان قدرتی که گفته‌شده، نیست. آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای تنها به موارد معدودی از سایت‌های هسته‌ای اعلام‌شده ایران دسترسی دارد. اگر آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به فعالیت‌های هسته‌ای در منطقه‌ای که به طرز صریحی در توافق‌نامه بیان‌نشده شک کند ٢٤ روز طول می‌کشد تا بازرسان هسته‌ای مجاز به بازدید از آن سایت شوند. در حقیقت با استفاده از برخی تاکتیک‌های تأخیری، چنان‌که ایرانی‌ها در گذشته از آنها استفاده کرده‌اند، این امر ممکن است که تهران بتواند دسترسی بازرسان هسته‌ای را ماه‌ها به تعویق بیندازد. نهایتا براساس این توافق‌نامه تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل در پنج سال آینده خاتمه می‌یابد و محدودیت‌های اعمال‌شده درباره موشک‌های بالستیک در هشت‌سال آینده لغو خواهند شد. این مسئله به ایران اجازه می‌دهد سلاح‌های متعارفش را از طریق واردات از عرضه‌کنندگان خارجی این تسلیحات، به‌روز کند و این واردات، ایران را قادر می‌سازد تا خود را آسان‌تر از متفقین خارجی و نوابش در منطقه مسلح کند.
* الجزیره
چشم‌انداز آینده توافق هسته‌ای
تهدید ایران به خروج از توافق سبب شده آمریکا به لاک دفاعی فرورفته و جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، شخصا برای رایزنی با بانک‌های اروپایی برای تسهیل روابط بانکی با ایران به سراسر اروپا سفر کند. دستاورد آمریکا از این توافق به گفته جان کری، تغییر توازن استراتژیک است. وزیر امور خارجه آمریکا گفته دستاورد آمریکا از توافق هسته‌ای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی بوده درحالی‌که [به ادعای غرب] میزان اورانیوم غنی‌شده ایران برای ساخت ۱۰ تا ۱۲ بمب اتمی کافی بوده است. دستاورد ایران، جلوگیری از یک تهدید نظامی حتمی بود. توافق هسته‌ای سبب شد ایران نفس راحتی بکشد و تهدید نظامی را حذف کند. آینده توافق هسته‌ای به انتخابات آینده در ایران گره خورده است. با وجود اینکه از سال ۱۹۷۹ تاکنون هیچ رئیس‌جمهوری در ایران یک‌دوره‌ای نبوده است، ولی حضور یا حاضرنبودن روحانی به عنوان رئیس‌جمهور، وضعیت توافق را دشوار می‌کند. توافق هسته‌ای صدمیلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران را آزاد کرده و تقریبا نصف بدهی‌های معوقه برخی کشور‌ها مانند چین پس از این توافق، تسویه شده است.
ایران به بازیگر مؤثر منطقه تبدیل شده است
یک‌سال پس از برجام، ایران به یک بازیگر مؤثر بین‌المللی تبدیل شده است. رهبران ایران به سرتاسر اروپا، آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین سفر می‌کنند و تهران میزبان سران دولت‌ها و وزرای خارجی غرب است که همگی خواهان افزایش رابطه با ایران هستند. آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در گزارش خود این میزان شفافیت از جانب ایران را فرا‌تر از تعهدهای آن در توافق خوانده است. یکی از چالش‌های برجام در تهران و واشنگتن میزان تفاوت تفاسیر از نیازهای توافق است. دو پایتخت در اینکه چه چیزی از ملزومات برجام است، اتفاق‌نظر ندارند و هر دو مدعی‌اند دیگری به روح توافق عمل نکرده است. ایران نسبت به بی‌توجهی بانک‌های بزرگ در عمل به برجام اعتراض دارد و از سوی دیگر جان کری در نشست‌های مختلف با مسئولان اجرائی بانک‌های اروپایی، به آنها اطمینان داده که آنها در برقراری روابط با ایران کاملا آزاد هستند. همه می‌دانند ایران به سمت تغییرات خاصی در حرکت است. روحانی و ظریف نقطه نظراتی دارند که سبب می‌شوند مفهومی مثل مذاکره پشت یک میز با آمریکا از آن زاییده شود.
Newsweek*
