اقتصادآنلاین - سپیده قاسمی؛ کارشناسان بر این باورند توزیع نان با "کارت نان" باشد یا "کارت یارانه" تفاوتی نمی کند، چرا که به دلیل فاصله زیاد قیمت نان یارانه ای و نان آزاد، دو نرخی شدن نان فساد زا خواهد بود.
روز سه شنبه و در حاشیه نشست کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور، مسعود میرکاظمی، رییس سازمان برنامه و بودجه در مورد تغییر در خرید نان اظهار کرد: دولت در حال بررسی طرح کارتی کردن خرید نان است و از این پس یارانه نان از طریق کارت به نانوا پرداخت می شود و افراد نان را به همان قیمت قبل خریداری خواهند کرد.
وی تاکید کرد: البته بانک مرکزی و وزارت اقتصاد هنوز در حال آماده سازی زیرساخت آن هستند و فعلا بحث ارز نهاده ها مطرح است و موضوع گندم و دارو برای مرحله دوم قرار داده شده است.
در ابتدا تصور می شد، مبنای کلی این طرح بدین صورت است که یک کارت خاص برای خرید نان در اختیار عامه مردم قرار گیرد. هر شهروند برای خرید نان از این کارت استفاده می کند و در واقع بهای یک نان را به صورت یارانه ای پرداخت می کند. در مقابل با هر تراکنش این کارت، مابه التفاوت به حساب نانوا پرداخت می شود.
پس از انتقاد بر کارت نان، امروز اما، سید محمد موسوی، مدیرکل روابط عمومی سازمان برنامه و بودجه کشور، در توئیتی اعلام کرد: نه قرار است کارت نان صادر شود نه نان کوپنی در دستور کار است.
وی درباره کوپنی شدن نان پس از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، اعلام کرد: نه قرار است کارت نان صادر شود نه نان کوپنی در دستور کار است، اگر طرح نهایی شود فقط مصرف کننده نهایی با همان کارتی که یارانه می گیرد، نان یارانه ای هم می خرد.
موسوی تاکید کرد: پرداخت یارانه به حلقه آخر و حذف دلالان معلوم است به مذاق برخی ها که نانشان آجر می شود خوش نیاید.
هر چند حالا مسئولان نظر خود را "کارت نان" به "تحویل نان با کارت یارانه" تغییر داده اند، اما طرح نان یارانه ای نیز نیازمند یک کار بسیار بزرگ است که شامل؛ شناخت گروه هدف، نانوایایی های که قرار است به این شکل نان توزیع کنند و مهمتر از همه ایجاد سامانه‌ای دقیق است که این شبکه عظیم و سراسری را به یکدیگر متصل کند و دست کم نیمی از نانوایان کشور را با کمترین اختلال برای تامین قوت غالب اقشار کم درآمد، تحت پوشش قرار دهد.
اصلی‌ترین نگرانی از این تصمیم، افزایش قیمت نان در بازار و ایجاد فساد، پیش از آماده سازی کامل زیرساخت های مورد نیاز است که نتایج منفی آن می تواند بیش از نتایج مثبت طرح باشد.
نگرانی از ایجاد فساد بی سابقه در بازار آرد و نان
محسن لزومیان، رییس اتحادیه سراسری تولیدکنندگان و صادرکنندگان نان ایران، در گفت و گو با اقتصاد آنلاین، معتقد است؛ اگر آماده سازی کامل زیرساخت های مورد نیاز و برنامه ریزی برای نظارت لازم اتفاق نیفتد نتایج منفی این طرح بیش از نتایج مثبت آن خواهد بود.
لزومیان از نتایج منفی این طرح در صورت عدم رعایت نکات عنوان شده را افزایش انفجاری قیمت نان دانست که می تواند بازار این کالای اساسی را وارد آشفتگی کند که زمان زیادی برای بازگشت به حالت آرامش آن نیاز است.
وی توضیح داد: آزادسازی نرخ نان در شرایطی که هنوز زیر ساخت ها آماده نیست موجب می شود که شاهد افزایش افسارگسیخته نان باشیم که در صورت عدم کنترل، مورد سوء استفاده برخی از فرصت طلبان قرار خواهد گرفت.
لزومیان دیگر نتایج منفی اجرای طرح بدون رعایت نکات عنوان شده را ایجاد فساد در پی دو نرخی شدن نان دانست.
رییس اتحادیه سراسری تولیدکنندگان و صادرکنندگان نان ایران، فاصله زیاد قیمتی بین نان یارانه و نان آزاد را زمینه ساز این فساد برشمرد.
وی با بیان اینکه احتمالا مانند طرح های گذشته به نانوایی های که نان یارانه ای توزیع می کنند آراد یارانه ای داده خواهد شد، تصریح کرد: در گذشته با توزیع آراد یارانه ای شاهد آن بودیم که برخی متخلفات اقدام به فروش آردهای یارانه در بازار آزاد می کردند و این موضوع ایجاد فساد کرده بود.
لزومیان بر این باور است؛ فاصله قیمتی آرد یارانه ای با آراد آزد انگیزه این تخلف خواهد شد
وی بازار آزاد را راهکار مناسب حل مشکل تامین قوت غالب مردم عنوان کرد و توضیح داد: مسئولان می توانند بهای نان با نرخ آزاد را به حساب اقشار کم درآمد بریزند سپس مابه التفاوت نرخ نان را به نانوایان پرداخت کنند.
وی یادآور شد: در دوره ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد نیز این شکل از توزیع نان اجرا شد و نتایج حاصل قابل قبول مصرف کننده و نانوایان بود و کمتر گزارشی از تخلف نانوایان به اتحادیه ها می رسید.
لزومیان با انتقاد از عدم نظرخواهی از اتحادیه انجمن های مربوطه درباره توزیع نان یارانه، گفت: تجربه بخش خصوصی می تواند به مسئولان در گرفتن بهترین تصمیم کمک کند، اما همواره این بخش در زمان گرفتن تصمیمات مهم نادیده گرفته شده است.
وی افزود: بخش خصوصی کارشناسان با تجربه ای دارد که بیش از دولتی ها با مردم در ارتباط بوده و مشکلات و چالش های هر طرحی را قبل از اجرا می توانند شناسایی و بازگو کنند و حتی راهکار ارائه دهند.
رییس اتحادیه سراسری تولیدکنندگان و صادرکنندگان نان ایران، با تاکید بر اینکه برآورد آمار و ارقام مورد نیاز برای اجرای طرح ضروری است، افزود: به دست آوردن آمار و ارقام دقیق برای اجرای هر طرحی از مواردی است که بخش خصوصی می تواند مسئولان را در آن یاری کند و اجرای درست طرح را رقم بزند.
بر اساس این گزارش؛ نان دو نرخی بیش از این نیز در طرح های دولت های قبلی تجربه شده است، مسئولان کافیست به نتایج آن طرح ها که زمانی زیادی نیز از اجرای آن نمی گذرد رجوع کنند تا دریابند نان دو نرخی نتیجه‌ای جز ایجاد فساد نخواهد داشت.
