به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، در حالی که سالانه حوادث و سوانح غیرعمد زیادی مانند هل‌دادن و سقوط از ارتفاع به‌علت محدودیت فضا و استاندارد نبودن آن، تراکم بچه‌ها و بازیگوشی‌هایشان، مسمومیت، بریدگی، جراحت، سوختگی محیط‌های آزمایشگاهی و سرخوردن و فعالیت‌های ورزشی در زمین‌های نامناسب در داخل مدارس رخ می‌دهد. این حوادث در فاصله بین مدرسه تا خانه نیز شامل افتادن، حوادث رانندگی و حمله حیوانات است که نشان‌می‌دهد آموزش به کودکان و آگاه‌سازی آنها نسبت به این بخش کمتر مورد‌توجه مسئولان آموزشی بوده است. در صورتی که می‌توان از بروز بخش‌اعظم این حوادث و سوانح با کارهای آموزشی و اصلاح رفتاری کودکان و ایمن‌سازی مدارس و کار روی سلامت روان‌‌شان تا حد زیادی جلوگیری کرد.
نوسازی مدارس
استانداردسازی مدارس از نظر اجرایی و عملیاتی در حوزه مدیریت، پشتیبانی و مشارکت‌های مردمی سازمان نوسازی مدارس است و امسال بودجه این سازمان بیش از 5600میلیارد تومان اعلام شده که جهش محسوسی در2سال اخیر است. با توجه به اینکه طبق گفته محمد‌محسن بیگی، مدیرکل جدید دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش‌و‌پرورش 35درصد مدارس کشور مقاومت و ایمنی لازم را از نظر ساختار فیزیکی ندارند و ممکن است دانش‌آموزان را با مخاطرات جدی در حوزه حوادث و سوانح غیرعمد مواجه کند لذا انتظار می‌رود امسال سازمان نوسازی تمهیدات ویژه‌تری در این بخش اتخاذ کند؛ گرچه با اعتباراتی که دولت برای نوسازی مدارس اختصاص‌داده با استانداردسازی مدارس فاصله زیادی داریم. سازمان نوسازی اعلام کرده امسال دستورالعملی برای مدیریت نگهداری و تعمیرات فضاهای آموزشی، تربیتی و ورزشی دارد؛ اقداماتی که قطعا به کاهش سوانح غیرعمد در مدارس کمک خواهد‌کرد.
سوانح غیرعمد زمانی در مدارس بیشتر رخ می‌دهد که با ازدحام جمعیت روبه‌رو باشیم و کودکان و نوجوانان با هل‌دادن یکدیگر و دویدن از محل‌های ناامن مانند پله‌ها سقوط کنند. بنابراین توجه به ایمنی و چک‌کردن مداوم وسایل ورزشی و گذاشتن حفاظ برای پله‌ها و پنجره‌ها بسیار ضروری است.
محمد‌محسن بیگی، مدیرکل جدید دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش‌و‌پرورش در مورد استانداردسازی مدارس به اقداماتی که در حوزه دفتر سلامت در خصوص پیشگیری از حوادث غیرعمد در حال انجام است اشاره می‌کند و می‌گوید:« هر ساله دستورالعملی برای ایمنی مدارس در اختیار مدیران مدارس قرار‌می‌گیرد که در استان‌های مختلف از نظر ساختار، ابزار و امکانات، تجهیزات و توانمندی مالی‌ای که دارند متفاوت است. در این سال‌ها ما برای کاهش حوادث غیرعمد در مدارس اقداماتی مانند نصب حفاظ‌های فیزیکی پشت پنجره‌هایی که در ارتفاع قرار دارند، نصب نرده در کار راه‌پله‌هایی که محل پرتگاه هستند، ایمن‌سازی تجهیزات ورزشی مانند میله‌های بسکتبال، والیبال یا دروازه‌های فوتبال و وسایل ورزشی‌ای که در حیاط استفاده می‌شود، کنترل سیستم ایمنی یا برق‌کشی ساختمان را در دستور کار قرار‌داده‌ایم و مدیران را موظف به کنترل ایمنی‌ها می‌کنیم. در این مدت افزایش مراقبت‌ها موجب شده تا درصد ناایمن بودن‌های فضاهای محیطی در مدارس کاهش یابد».
یکی از مواردی که در رخداد حوادث غیرعمد دخالت دارد بحث مسمومیت‌های غذایی و بهداشتی است. بیگی در این مورد می‌گوید: «ما در حوزه اجرایی تغذیه سالم و مواد‌غذایی در بوفه‌های مدارس رأسا اقدام نمی‌کنیم و در بخش مراقبت سلامت و بهداشت مدرسه با مشارکت دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت بر تغذیه نظارت داریم».
وی در مورد مقطعی اجرا‌شدن پروژه‌هایی مانند پروژه پیشگیری از سوانح و حوادث غیرعمد در مدارس کشور می‌گوید:«در این مورد فقط صرفا بحث کمبود بودجه مطرح نیست. برخی پروژه‌ها خودبه‌خود مقطعی هستند. در مقابل برخی طرح‌ها ممکن است به‌عنوان یک پروژه ویژه با کمک سایر دستگاه‌ها و فرهنگسازی بیشتری دنبال شوند اما به این معنی نیست که از دستور کار وزارتخانه خارج می‌شوند بلکه تمام پروژه‌ها در دستورالعمل‌های ایمنی مدارس وجود دارند».
اقدامات میدانی فعلا متوقف است
ما امسال مطالبات را درخصوص بهداشت و سلامت مدارس به سازمان نوسازی مدارس اعلام کردیم. بیگی اظهار‌می‌کند: «مدارسی که آب آشامیدنی سالم و لوله‌کشی مناسبی ندارند و کمبود سرویس‌بهداشتی دارند و سیستم دفع فاضلاب مشکل‌دار است را مشخص کردیم تا سازمان نوسازی با استفاده از فرصت تعطیلی، این مشکلات را برطرف کند. در بحث فرهنگسازی و مشارکت دانش‌آموزان در بحث‌های سلامت مانند راه‌اندازی کمپین سفیران سلامت و ارائه بسته‌های آموزشی درخصوص بیماری‌های واگیردار در شبکه شاد بار‌گذاری کردیم. اقدامات میدانی ما فعلا متوقف است اما اگر قرار باشد شرایط به شکل کنونی ادامه پیدا کند برای انجام برخی برنامه‌ها از ظرفیت خانواده‌ها به‌ویژه والدین استفاده خواهیم‌کرد؛ مثلا طرح‌هایی مکمل‌ها و طرح بهداشت دهان و دندان که قبل از کرونا در مدارس اجرا می‌شد را به شکل دیگری انجام می‌دهیم بدین‌ترتیب که اطلاعات را در اختیار خانواده‌ها می‌گذاریم و آنها به پایگاه‌هایی که وزارت بهداشت معرفی می‌کند مراجعه و خدمت را دریافت می‌کنند».
تقویت مشاوره‌های آنلاین
اجرای طرح‌های پیشگیری از حوادث غیرعمد به‌ویژه در بخش رفتارشناسی و سلامت روان منوط به برگزاری برنامه‌ها و مشاوره‌های حضوری است. مسعود شکوهی، مدیرکل مشاوره، امور تربیتی و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش‌و‌پرورش در پاسخ به این سؤال که آیا وزارتخانه برنامه‌ای در دوران کرونا برای دانش‌آموزان در این حوزه دارد تا بعد از عبور از این بحران، آماده‌تر وارد مدارس شوند؟ می‌گوید:«با توجه به اینکه در سال تحصیلی پیش‌رو، ممکن است روند حضور دانش‌آموزان به‌صورت ترکیبی (حضوری و نیمه‌حضوری) یا در وضعیت قرمز حتی به‌صورت کاملا غیرحضوری باشد، این اداره کل در راستای ماموریت‌های خود پیش‌بینی و زمینه‌سازی لازم برای اجرای فعالیت راهنمایی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی با بهره‌گیری از مشاوران مدارس به شکل حضوری و غیرحضوری را فراهم آورده است».
دانش‌آموزانی که دارای مشکل یا اختلالات روان‌شناختی نیستند ولی نیازمند توانمندسازی روانی – اجتماعی هستند، دانش‌آموزانی که دارای سابقه مشکل یا اختلات روان‌شناختی بوده (بر اساس آزمون‌های غربالگری پایه، نشانگان محور و اورژانسی و سلامت روانی – اجتماعی، گزارشات و مشاهدات)، دانش‌آموزان پایه نهم در دوره متوسطه اول که باید فرایند هدایت تحصیلی را تکمیل کنند، دانش‌آموزان پایه دوازدهم که باید در کنکور سراسری شرکت کنند، همه دانش‌آموزان کشور در مناطق شهری، روستایی و مناطق عشایری که به دو دسته (آنانی که دسترسی به ظرفیت فضای مجازی دارند و آنانی که دسترسی به این فضا ندارند) تحت پوشش خدمات مشاوره‌ای و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی به شکل آنلاین (برخط) و حضوری به‌خصوص در هسته‌ها و مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی هستند.
شکوهی می‌افزاید: «البته ما درصدد آن هستیم که کیفیت این فعالیت‌ها را به‌خصوص در مناطقی که دسترسی (آنلاین) بر خط موجود نیست، تقویت و برای ایجاد عدالت در ارائه خدمات، از طریق حضوری عمل کنیم».
ایجاد گروه‌های تعاملی مجازی بین مشاوران و دانش‌آموزان جهت ارائه خدمات مشورتی، ارتقایی، راهنمایی، مشاوره‌ای و آموزشی با استفاده از ظرفیت فضای مجازی شبکه شاد، ترغیب والدین و دانش‌آموزان جهت بهره‌گیری از ظرفیت صدای مشاور و همچنین استفاده از ظرفیت سامانه نماد (نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان) از اقدامات مشاوره‌ای وزارتخانه در این ایام است تا فضای روانی بچه‌ها در طول مدتی که به‌صورت آنلاین آموزش می‌بینند مورد توجه باشد. همچنین اجرای آزمون روانی – اجتماعی در سامانه همگام برای دانش‌آموزان و تهیه نقشه خطر پذیری روانی – اجتماعی مدارس استان‌ها از اقدامات این وزارتخانه است.
