به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، تا به امروز چندین دارو که قبلا برای سایر بیماری‌ها تجویز می‌شدند، در مطالعات پیش بالینی، نوید مقابله با این ویروس را داده‌اند و اکنون این داروها در کارآزمایی‌های بالینی مورد آزمایش قرار گرفته و برای بیماران تجویز می‌شوند. البته کارشناسان هشدار می‌دهند که تأثیر این داروها هنوز در درمان بیماران کووید-19 به‌طور کامل اثبات نشده است. یعنی گزینه‌های مختلف درمانی، از داروی مالاریا تا درمان‌هایی که سیستم ایمنی بدن را تنظیم می‌کنند، اکنون در کارآزمایی‌های بالینی در حال بررسی هستند. در زمان نگارش این مطلب، ویروس کرونا بیش از دو میلیون نفر را در سرتاسر جهان آلوده کرده و باعث مرگ بیش از 130هزار نفر شده است. تولید واکسن و درمان‌های جدید ممکن است سال‌ها طول بکشد تا به‌طور کامل توسعه یابد، اما سازمان بهداشت جهانی اخیرا یک آزمایش بزرگ بین‌المللی به نام همبستگی را برای آزمایش چهار روش درمانی موجود آغاز کرده است. این چهار روش عبارت‌اند از:
1- دو داروی ضد مالاریا شامل کلروکین و هیدروکسی‌کلروکین
2- داروی ضدویروسی رمدسیویر (که در اصل برای درمان ابولا به کار گرفته می‌شود)
3- ترکیب دو داروی ضدویروسی لوپیناویر و ریتوناویر (که برای درمان ایدز استفاده می‌شود)
4- ترکیب دو داروی قبلی با داروی ضدالتهاب اینترفرون بتا
تعدادی کارآزمایی بالینی جداگانه از این داروها در چندین کشور ازجمله ایالات متحده در حال انجام است. سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از رمدسیویر را برای معالجه بیماران کووید-19 تحت پروتکل «استفاده دلسوزانه» تأیید کرده است. (در این پروتکل دسترسی بیماران با وضعیت وخیم و تهدیدکننده زندگی، به یک داروی آزمایشی امکان‌پذیر می‌شود). همچنین این سازمان مجوز استفاده اضطراری از کلروکین و هیدروکسی‌کلروکین را صادر کرده است که این امکان را می‌دهد داروهایی که هنوز تأیید نهایی نشده‌اند، در مواقع اضطراری استفاده شوند. «استنلی پرلمن» استاد میکروبیولوژی و ایمونولوژی در دانشگاه آیووا می‌گوید: «هیچ یک از این روش‌های درمانی اثبات نشده است». او می‌افزاید: «فقط نتایج آزمایشات بالینی تصادفی می‌تواند نشان دهد که آیا این داروها واقعا تأثیرگذارند». در ادامه به آنچه که دانشمندان تاکنون در مورد برخی از برجسته‌ترین داروهای آزمایش‌شده برای این ویروس کشنده دست یافته‌اند، پرداخته می‌شود.
کلروکین و هیدروکسی‌کلروکین
رئیس‌جمهور آمریکا، «دونالد ترامپ» با وجود نبود شواهد بالینی، بارها و بارها از داروهای مالاریا، کلروکین و هیدروکسی‌کلروکین به عنوان درمانی برای کووید-19 نام برده است. نظرات رئیس‌جمهور درگیری زیادی میان پزشکان و بیماران برای به دست آوردن این داروها ایجاد کرد. این داروها که اغلب برای معالجه بیماری‌های خودایمنی مانند روماتیسم مفاصل و لوپوس استفاده می‌شوند، اکنون در ایالات متحده دچار کمبود شده‌اند. همچنین این داروها برای افراد سالم می‌توانند خطرناک باشند چون مثلا مردی در آریزونا پس از مصرف یک تمیزکننده مخزن ماهی که حاوی نوعی کلروکین است که برای مصارف انسانی تأیید نشده است، درگذشت. در 28 مارس، سازمان غذا و داروی آمریکا مجوز اضطراری برای تجویز کلروکین یا هیدروکسی‌کلروکین برای بیماران کووید-19 را صادر کرد، اما بسیاری از کارشناسان معتقدند که استفاده گسترده از این داروها اقدامی نابهنگام است. «مریم کشتکارجهرمی» استادیار پزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه جان هاپکینز می‌گوید: «شواهد بالینی بسیار بسیار کم است». او می‌افزاید: «درحال‌حاضر کلروکین و هیدروکسی‌کلروکین شواهد محکمی نشان نمی‌دهند». در چند مطالعه پیش‌بالینی پیشنهاد شده است که این دو دارو می‌توانند در جلوگیری از عفونت با ویروس جدید SARS-CoV-2 مؤثر باشند، اما شواهد خوبی در مورد آزمایشات بالینی در بیماران مبتلا به بیماری کووید-19 وجود ندارد. با این وجود، یک کارآزمایی بحث‌برانگیز، کوچک و غیرتصادفی شامل هیدروکسی‌کلروکین همراه با آنتی‌بیوتیک آزیترومایسین در فرانسه، نشان داد که بیماران مبتلا به کووید-19 با دریافت این درمان، در مقایسه با بیمارانی که این داروها را دریافت نکرده‌اند، ویروس کمتری دارند. اما متخصصان اعتبار این مطالعه را زیر سؤال برده‌اند و جامعه‌ای که مجله را منتشر می‌کند بیانیه‌ای در مورد نگرانی درباره این نتایج صادر کرده است. همچنین یک مطالعه در حال چاپ در چین نیز ادعا می‌کند که هیدروکسی‌کلروکین به نفع بیماران کووید-19 است، اما خانم «کشتکارجهرمی» می‌گوید: «این مطالعه مشکلات متدولوژیکی قابل توجهی داشته است. این مشکلات شامل متغیرهای مخدوش‌کننده‌ای بود، ازجمله این واقعیت که همه افراد این مطالعه، تحت درمان با سایر داروهای ضدویروسی و ضد باکتریایی نیز قرار گرفته بودند». برخی دانشمندان می‌گویند که شواهد پیش‌بالینی به اندازه کافی قوی است تا از استفاده کلروکین حمایت کند. «آندره کورتگیانی»، فعال و محقق در بخش‌های بیهوشی و مراقبت‌های ویژه و علوم جراحی، آنکولوژی و دهان و دندان در دانشگاه پالرمو ایتالیا می‌گوید: «ما می‌دانیم که این دارو چگونه در سطح سلولی در برابر ویروس عمل می‌کند و شواهد پیش‌بالینی داریم». وی می‌افزاید: «به علاوه این دارو، یک داروی ارزان‌قیمت است که در سراسر جهان نیز در دسترس است». مکانیسم فرضی در مورد این داروها این است که کلروکین و هیدروکسی‌کلروکین با تغییر pH مورد نیاز برای تکثیر SARS-CoV-2، علیه کووید-19 عمل می‌کنند. با توجه به کاربرد کلروکین در اختلالات خودایمنی، این داروها همچنین می‌توانند در کاهش پاسخ ایمنی به ویروس نقش داشته باشند که در بعضی از بیماران می‌تواند خطرناک باشد. «کشتکارجهرمی» می‌گوید: «سمیت قلبی ناشی از این داروها باعث نگرانی است». در افراد مبتلا به کووید-19 که کلروکین یا هیدروکسی‌کلروکین مصرف نکرده بودند، گزارش‌هایی از میوکاردیت یا التهاب بافت قلبی گزارش شده است. حال اگر بیماران که یکی از این داروها را دریافت کنند و به خاطر مشکلات قلبی جان خود را از دست بدهند و ضمنا در یک کارآزمایی بالینی هم نباشند، پزشکان نمی‌توانند بفهمند که آیا سمیت این دارو منجر به افزایش احتمال مرگ بیمار شده است یا نه. دارویی که پاسخ ایمنی را تعدیل کند، می‌تواند فرد را در برابر سایر عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی نیز آسیب‌پذیرتر کند. «سینا باوری»، پزشک و بنیان‌گذار موسسه مشاوره
Edge BioInovation در فردریک می‌گوید: «این دارو یک شمشیر دو لبه است». پس دادن دارو برای سرکوب سیستم ایمنی بدن باید با احتیاط فراوان انجام شود». وی اذعان داشت: «ما نمی‌گوییم کلروکین تجویز نکنید بلکه ما می‌گوییم در صورت مؤثر بودن این دارو به اطلاعات و داده‌های بیشتری برای درک بهتر نحوه عملکرد دارو، نیاز است».
رمدسیویر
رمدسیویر یک داروی آزمایشی ضدویروس است. این دارو برای درمان ابولا تولید شده و مشخص شده است که برای استفاده در انسان ایمن است. طبق مطالعات انجام‌شده بر روی موش‌ها و سلول‌های آزمایشگاهی، این داروی ضدویروس با طیف گسترده‌ای مانع از تکثیر انواع دیگر کرونا ویروس‌ها می‌شود. علاوه بر تحقیقات سازمان بهداشت جهانی، حداقل دو کارآزمایی در چین و یک مورد نیز در ایالات متحده در حال ارزیابی رمدسیویر بر بیماران مبتلا به کووید-19 هستند. نتایج آزمایش‌های انجام‌شده در چین در اواخر ماه جاری اعلام می‌شود. «بری زینگمان»، استاد پزشکی دانشکده پزشکی آلبرت اینشتین و مدیر کلینیک بیماری‌های عفونی در موسسه سیستم بهداشت Montefiore دراین‌باره می‌گوید: «در این لحظه، ما داده محکمی برای رمدسیویر در بیماری کووید-19 انسانی نداریم». این دو موسسه مرتبط که هر دو در شهر نیویورک واقع شده‌اند، اخیرا به یک کارآزمایی بالینی در سراسر کشور برای استفاده از این دارو پیوستند. او در ادامه می‌گوید: «بیماران ما تصادفی هستند، بنابراین ما نمی‌دانیم چه کسی دارو یا دارونما را دریافت می‌کند. [اما] دیده‌ایم که وضعیت برخی از بیماران بسیار خوب شده است». «زینگمان» می‌افزاید: «نتایج این آزمایش برای انتشار در شش تا هشت هفته آینده آماده می‌شود». رمدسیویر با مهار آنزیمی به نام RNA پلیمراز وابسته به RNA، که بسیاری از ویروس‌های RNA ازجمله SARS-CoV-2 از آن برای تکثیر ماده ژنتیکی خود استفاده می‌کنند، کار می‌کند. «تیموتی شوهان» و همکارانش از دانشگاه کارولینای شمالی در چاپل هیل نشان داده‌اند که این دارو علیه کرونا ویروس‌هایی که باعث سندرم شدید حاد تنفسی (سارس) و سندرم تنفسی خاورمیانه (مِرس) می‌شوند و همچنین برخی از ویروس‌های موجود در سرماخوردگی مؤثر است. این تیم درحال‌حاضر در حال آزمایش اثربخشی دارو علیه SARS-CoV-2 است. یک مطالعه جدید در مورد استفاده اختیاری از رمدسیویر در 53 بیمار شدید کووید-19 نشان داد که 63درصد از افرادی که این دارو را مصرف کرده بودند، بهبود یافته‌اند، اما این یک کارآزمایی کنترل‌شده و تصادفی نبوده است. «پرلمن» می‌گوید: «اگر در مراحل ابتدایی بیماری بتوانیم این [دارو] را بدهیم، می‌تواند مؤثر باشد». در هر حال به‌طور قطع، دانشمندان باید منتظر نتایج آزمایشات بالینی در حال انجام باشند». یکی از محدودیت‌های استفاده از رمدسیویر این است که باید به صورت داخل وریدی تجویز شود، بنابراین بیماران فقط می‌توانند در بیمارستان آن را دریافت کنند. «شوهان» و همکارانش در دانشگاه اموری به‌تازگی یک داروی مرتبط با نام EIDD-2801 تولید کرده‌اند که می‌تواند به صورت قرص مصرف شود. مانند رمدسیویر، این دارو به عنوان یک آنالوگ نوکلئوزیدی کار می‌کند و در تکثیر ویروس مداخله می‌کند. این دارو در جلوگیری از تکثیر سلول‌های ریه آلوده به SARS-CoV-2 در محیط آزمایشگاهی و همچنین ویروس‌های مربوطه در موش‌ها، مؤثر بود.
لوپیناویر و ریتوناویر
ترکیب دو داروی اچ‌آی‌وی، یعنی ریتوناویر و لوپیناویر (یک داروی ترکیبی که توسط شرکت AbbVie با نام تجاری Kaletra ارائه می‌شود) در چند آزمایش بالینی علیه کووید-19 آزمایش شده است. با این حال داده‌های اولیه نتوانست تأثیر این دارو را اثبات کند. یک مطالعه در مجله پزشکی نیوانگلند نشان داد که این ترکیب، مزیتی نسبت به مراقبت‌های استاندارد ندارد. این ترکیب دارویی همان چیزی است که به عنوان مهارکننده پروتئاز شناخته می‌شود و با متوقف کردن آنزیم درگیر در تکثیر ویروس، کار می‌کند. اما دانشمندان می‌گویند عملکرد آن مختص اچ‌آی‌وی است و بعید است بتواند برای SARS-CoV-2 مؤثر باشد. «اگر کلید یک ماشین را دارید و سعی می‌کنید آن را در ماشین خود امتحان کنید، احتمال اینکه کار کند یک‌میلیونیم است». به‌طور مشابه، داروی کالترا نسبت به کووید-19 قفل کاملا متفاوتی را هدف قرار می‌دهد. با این وجود، آزمایش سازمان بهداشت جهانی شامل گروهی از بیماران کووید-19 است که این داروها را دریافت می‌کنند و نیز گروه دیگری که آنها را در ترکیب با اینترفرون بتا دریافت می‌کند که یک مولکول کوچک دخیل در سیگنالینگ سلولی است که برای درمان مولتیپل اسکلروز استفاده می‌شود. این مولکول نقش مهمی در پاسخ‌های ایمنی بدن دارد، بنابراین باید با دقت مورد استفاده قرار گیرد. در مطالعات روی موش‌ها در ارتباط با ویروس‌های سارس و مِرس، این دارو هنگامی که زود استفاده شد، توانست عفونت‌ها را متوقف کند. اما وقتی دیرتر استفاده شد، موش‌ها مردند. استفاده از دارویی که سیستم ایمنی بدن را فعال می‌کند می‌تواند در ابتدای عفونت مفید باشد، اما مصرف دیرهنگام آن می‌تواند کشنده باشد.
مهارکنندگان سیستم ایمنی
محققان همچنین در حال بررسی تعدادی از روش‌های درمانی دیگر هستند که باعث کاهش پاسخ ایمنی شایع در موارد شدید کووید-19 می‌شوند. هجوم سلول‌های ایمنی به ریه‌ها -معروف به طوفان سایتوکاینی- می‌تواند منجر به مرگ بیمار شود. بسیاری از بیماران بدحال سطح بالایی از پروتئین التهابی اینترلوکین-6 (IL-6) را نشان دادند. تحقیقات در چین حاکی از آن است که Actemra (توسیلیزوماب)، داروی آنتی‌بادی مسدودکننده IL-6 ساخته‌شده توسط شرکت Roche، نوید مقابله با کووید-19 را می‌دهد. مقامات چینی این دارو را در دستورالعمل‌های درمانی خود توصیه کرده‌اند. Roche از همان زمان، کارآزمایی بالینی کنترل‌شده تصادفی را برای این دارو آغاز کرده است. در آمریکا، «میشل گونگ» رئیس بخش مراقبت‌های ویژه و مدیر تحقیقات مراقبت‌های ویژه در مونتفیور و همکارانش ازجمله ده‌ها گروهی هستند که یک کارآزمایی بالینی دوسوکور و تحت کنترل با دارونما در مورد داروی مرتبط دیگری با نام ساریلومب (sarilumab) انجام می‌دهند. داروی ساریلومب قبلا برای درمان آرتریت روماتوئید تأیید شده است. ساریلومب فقط به بیماران با وضعیت وخیم داده می‌شود. یک بیمار برای اینکه بخشی از کارآزمایی باشد، باید با کووید19 بستری شده و نیز در شرایط شدید یا بحرانی باشد.
پلاسمای افراد بهبودیافته
روش درمانی دیگر تزریق پلاسمای خون افراد بهبودیافته به بیماران کووید-19 است. سازمان غذا و داروی آمریکا اخیرا راهنمایی‌هایی در مورد استفاده تحقیقاتی از این پلاسمای بهبوددهنده، که حاوی آنتی‌بادی‌های ضد کرونا ویروس است، صادر کرده و آزمایشات بالینی مربوط به آن نیز در حال انجام است. تزریق پلاسمای خون افراد بهبودیافته از بیماری به عنوان یک روش درمانی در طول تاریخ استفاده شده است -از اسب‌های آلوده به فلج اطفال در دهه 1930 گرفته تا بیماران اخیر ابولا در سال 2014. دکتر «کورتگیانی» می‌گوید: «برای استفاده از پلاسمای افراد بهبودیافته از هر بیماری عفونی، تاریخچه و پایه و اساس محکمی وجود دارد». با این وجود، یکی از مشکلات این است که دانشمندان نمی‌دانند که آیا بیماران بهبودیافته در برابر SARS-CoV-2 ایمنی قوی ایجاد می‌کنند یا خیر». وی می‌افزاید: «جمع‌آوری پلاسمای حاوی مقادیر کافی از آنتی‌بادی‌ها، آسان نیست». مسئله دیگر کمبود اهداکنندگان واجد شرایط است. برخی از شرکت‌ها به دنبال راه‌هایی برای تولید مصنوعی این آنتی‌بادی‌ها هستند. در این میان، تعدادی از بیمارستان‌ها در جست‌وجوی داوطلبان اهدای پلاسما هستند.
با این وجود هیچ‌کدام از روش‌های درمانی که در بالا توضیح داده شد، هنوز برای درمان کووید-19 اثبات نشده است. اما برخی از پاسخ‌ها را می‌توان در هفته‌ها و ماه‌های بعدی با اعلام نتایج آزمایشات بالینی انتظار داشت. دکتر «کورتگیانی» می‌گوید: «تا آن زمان ما نمی‌توانیم بگوییم کدام دارو نسبت به داروی دیگر امیدوارکننده‌تر است. فقط می‌توانیم بگوییم دلایل منطقی برای استفاده از این داروها وجود دارد».
