این موضوع را غربی‌ها از ما بهتر می‌دانند. به طوری که دیدیم در سال‌های 92 -91 پیکان تحریم‌های ظالمانه غرب از همان ابتدا مهم‌ترین بخش اقتصاد کشور یعنی صنعت نفت را نشانه گرفت. قرار بود که صنعت نفت ایران را آنقدر تضعیف کنند که اقتصاد کشور نتواند روی پای خود بایستد. قطعاً هر دولتی غیر از دولت یازدهم روی کار آمده بود، این اتفاق هم می‌افتاد. چراکه مطابق با تحریم‌های وضع شده از سوی ایالت متحده امریکا و اتحادیه اروپا قرار بود میزان صادرات نفت خام ایران در سال 2016 به روزانه 366 هزار بشکه نفت در برابر غذا و دارو برسد. آن هم در صورتی که تحریم‌های جدید وضع نشود. در آن صورت صادرات نفت خام ایران سال 2015 به صفر نیز می‌رسید. از طرف دیگر هیچ سرمایه‌گذار خارجی نمی‌توانست در صنعت نفت فرسوده ایران سرمایه‌گذاری کند اما شروع مذاکرات هسته‌ای شرایط را عوض کرد. پیشرفت تحریم‌ها با شروع مذاکرات متوقف شد و با اجرای برجام ورق برگشت.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران ، همان روز که برجام به اجرا درآمد، تحریم صادرات نفت خام و بسیاری از تحریم‌های دیگر حذف شد. لغو تحریم‌ها به صنعت نفت فرصتی داد که نفسی تازه کند و به کمک اقتصاد بیایید. به این ترتیب صادرات نفت خام ایران بعد از لغو تحریم‌ها روند صعودی در پیش گرفت و به مرور از یک میلیون و 100 هزار بشکه در روز به میانگین 2 میلیون و 200 هزار بشکه در روز رسید. در یک مقطع حتی از 2 میلیون و 440 هزار بشکه عبور کرد. در سایه برجام حتی اسفندماه سال 95 رکورد جدیدی در صادرات نفت خام ومیعانات گازی به ثبت رسید. به طوری که بیش از 3 میلیون بشکه در روز نفت خام و میعانات گازی صادر کردیم.
البته برخی منتقدان می‌گویند که دولت خام فروشی کرده است اما لحظه‌ای شرایط ناگوار اقتصاد در سال‌های 92-91 را به خاطر بیاورید. اگر برجام و افزایش صادرات نفت خام نبود اکنون شرایط صدها برابر سخت‌تر از آن سال‌ها بود.
امیرحسین زمانی نیا معاون وزیر نفت در امور بین‌الملل و بازرگانی در این بارهگفت: امروز موقعیت اقتصاد ایران در مقایسه با دیگر کشورهای صادرکننده نفت بسیار ممتاز است. دلیل آن هم برجام و صنعت نفتی است که توانسته طی 37 سال بر پای خود استوار بماند و با ظرفیت‌های بومی کار کند.
کاهش قیمت نفت از اوسط سال 1393 فشار سنگینی را به اقتصاد کشورهای نفت‌خیز وارد کرد. به یک باره قیمت نفت خام از رقمی فراتر از 115 دلار برای هر بشکه به رقمی در محدوده 27 دلار رسید. بی‌شک اگر برجام اجرا نمی‌شد اقتصاد وابسته به نفت ایران حتی با صادرات یک میلیون بشکه نفت خام 30 دلاری نمی‌توانست دوام بیاورد. این موضوع امنیت کشور را حتی تهدید می‌کرد. همان‌طور که در سه سال اخیر کاهش درآمدهای نفتی باعث شد نه تنها اقتصاد بلکه ثبات سیاسی کشورهایی نظیر عربستان، الجزایر، عراق و ونزوئلا با مشکل مواجه شود. برای مثال عربستان در سال 2016 حدود 140میلیارد دلار کسری بودجه را تجربه کرد و برای جبران این کسری حتی به فروش سهام «آرامکو» که شرکت ملی نفت عربستان سعودی است، نیز رضایت داد.
زمانی نیا با اشاره به اینکه برجام اجازه نداد که ما تأثیر کاهش قیمت نفت خام را لمس کنیم، اظهار کرد: کاهش قیمت نفت خام یک پدیده جهانی بود و ایران نمی‌توانست مانع آن شود اما برجام، مدیریت و انضباط مالی ایران در طول 3 سال اخیر باعث شده که مثل بقیه کشورهای تولید‌کننده نفت به زانو در نیاییم. برجام علاوه بر افزایش درآمدهای نفتی به کشور قدرت چانه‌زنی در مجامع انرژی داد. به طوری که توانستیم تولید نفت خام کشور را افزایش دهیم و در مجامع بین‌المللی انرژی به پشتوانه توان تولید نفت خام کشور رایزنی کنیم.
قدم زدن در مسیر رهایی از خام فروشی
اگرچه برخی دولت یازدهم را متهم به خام فروشی می‌کنند اما در اصل این دولت برای رهایی از خام فروشی میانگین اتکای بودجه به نفت را کاهش داد به طوری که در سه سال اخیر وابستگی بودجه به نفت کمتر از 35 درصد بود. درحالی که در دولت‌های قبل این درصد حتی به 70 درصد هم می‌رسید. از طرف دیگر طرح‌های پتروشیمی و پالایشگاهی بسیاری نظیر پالایشگاه سیراف در این دولت اجرایی شد که مقدمه‌ای به سوی رهایی از خام فروشی بود. به نظر می‌رسد این دولت زنگ رهایی از خام فروشی را به صدا درآورده اما از حفظ سهم بازار و درآمدزایی در جهت ایجاد زیرساخت‌های پالایشگاهی و پتروشیمی غفلت نکرده است.
