مواضع بزرگان نفتی جهان البته به حدی محتاطانه بیان می‌شود که مشخص کردن تمایل آنها به از میان برداشتن اختلافات بسیار دشوار است اما به هرحال می‌توان تغییرات محسوسی در مواضع کشورهای تاثیرگذار بازار نفت مشاهده کرد و اگر تمایل این کشورها به نزدیک شدن مواضع در نشست آتی اوپک جامه عمل بپوشد، پایان دوران نفت ارزان کاملا محتمل است.
دیپلماسی پیچیده زنگنه در بازار نفت
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از کسب و کار ، نخستین و شاید مهم‌ترین تغییر موضع را در سخنان وزیر نفت ایران می‌توان دید. بیژن زنگنه هفته گذشته اعلام کرد در نشست غیرعلنی اوپک به میزبانی الجزایر اواخر سپتامبر سال جاری میلادی (مهر ماه ۱۳۹۵) شرکت خواهد کرد. این درحالیست که نشست بزرگان اوپک و روسیه برای توافق درباره طرح فریز فروردین ماه گذشته با بی‌اعتنایی ایران روبه‌رو شده بود و زنگنه بعد از آنکه در سخنانی دوپهلو حمایت ایران را از هرگونه طرحی که به تقویت قیمت طلای سیاه منتهی شود، اعلام کرد، از حضور در این نشست خودداری کرد. اکنون به نظر می‌رسد با نزدیک شدن سطح تولید ایران به دوران قبل از تحریم، زنگنه خود را برای حضور در نشستی که مهم‌ترین دستورکارش متوقف کردن افزایش تولید است، آماده می‌کند. در عین حال خبر حضور محمدبارکیندو، دبیرکل جدید اوپک در کشورمان نیز طی هفته آتی منتشر شده و به نظر می‌رسد علت اصلی حضور بارکیندو در ایران ارزیابی مواضع زنگنه درباره متوقف کردن روند افزایشی تولید نفت باشد. واقعیت این است که وزیر نفت ایران تا امروز دیپلماسی پیچیده و زیرکانه‌ای در بازار نفت داشته و با وجود کاهش قیمت‌ها موفق شده سطح تولید ایران را به دوران پیش از تحریم بازگرداند و صادرات نفت را نیز با وجود رقبای قدرتمند منطقه‌ای به دوران پیش از تحریم نزدیک کند. به نظر نمی‌رسد زنگنه در نشست هفته آینده با دبیرکل جدید اوپک و حتی نشست آتی این سازمان هم کاملا دست خود را رو کرده و ایران را قاطعانه وارد طرح فریز کند، چرا که به اعتقاد وی کشورهای تاثیرگذار، دیگر در این طرح مشارکت واقعی و جدی نخواهند کرد و سهم بازار ایران با مشارکت در این طرح به خطر خواهد افتاد.
عراق به طرفداران فریز نفتی پیوست
تحول مهم دیگر در این حوزه پیوستن عراق به طرفداران طرح فریز نفتی است. پایگاه خبری اویل پرایس آمریکا روز چهارشنبه به نقل از حیدرالعبادی اعلام کرد عراق از طرح فریز نفتی در نشست سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در الجزایر حمایت می‌کند. عراق بعد از تحریم نفتی ایران، در اوپک جای کشور ما را گرفته و دومین تولیدکننده بزرگ اوپک پس از عربستان سعودی است. حضور عراق در بین کشورهای طرفدار فریز نفتی مواضع طرفداران این طرح را تقویت خواهد کرد و احتمال تحقق توافق بر سر این طرح را بالا خواهد برد.
فشارهای اقتصادی، عربستان و روسیه را به فریز متعهد می‌کند؟
دو کشور تاثیرگذار دیگر در بازار نفت یعنی عربستان و روسیه هم این روزها سیگنال‌هایی برای تقویت قیمت از خود نشان داده‌اند. عربستان با وجودی که در اظهارات رسمی خود را نسبت به قیمت نفت بی‌اعتنا نشان می‌دهد ولی تحت‌فشارهای روزافزون اقتصادی قرار دارد و به نظر نمی‌رسد اگر ایران و عراق به فریز بپیوندند مخالفت خاصی با این طرح داشته باشد. در واقع عربستان به دنبال راه آبرومندانه‌ای برای تقویت قیمت نفت بدون عدول از مواضع سرسختانه قبل می‌گردد و اجماع بر سر طرح فریز نفتی این کشور را که با کسری بودجه هنگفت و هزینه‌های سرسام‌آور جنگ دست و پنجه نرم می‌کند، خوشنود خواهد کرد. اقتصاد روسیه هم از کاهش قیمت نفت خسارت سنگینی متحمل شده و این کشور در تمام نشست‌هایی که به قیمت نفت مرتبط است، حضور می‌یابد تا اراده تولیدکنندگان عمده را برای کنترل مازاد تولید آزمایش کند.
تحلیل آینده بازار براساس تاب‌آوری اقتصادی تولیدکنندگان بزرگ نفت
دکتر نرسی قربان، کارشناس اقتصاد انرژی با بیان اینکه گمانه‌زنی درباره آینده بازار نفت بسیار دشوار است، می‌گوید: ایران از نظر سهم بازار نقش چندان مهمی در بازار جهانی ندارد اما وزن سیاسی کشور ما به قدری است که اگر به صراحت از طرح فریز دفاع کنیم، احتمال تحقق این طرح به‌شدت افزایش می‌یابد. تحلیل من این است که کشورهای عمده تولیدکننده یعنی عربستان و روسیه تاب‌آوری اقتصادی خود را در برابر قیمت پایین نفت با گذر زمان هر چه بیشتر از دست می‌دهند و آمادگی آنها برای پذیرش کنترل مازاد تولید بیشتر می‌شود. به نظر می‌رسد کشورهایی که سهم بیشتری در بازار نفت دارند، مقاصد سیاسی خود را از قیمت پایین نفت تحقق نیافته می‌یابند و برای مثال عربستان مشاهده می‌کند ایران در برابر قیمت پایین نفت تاب‌آوری مناسبی از خود بروز داده، در حالی که خود این کشور با فشار اقتصادی و تبعات غیرقابل پیش‌بینی آن مواجه است. به نظر نمی‌رسد نفت ارزان دیگر برای عربستان مقبولیت سیاسی داشته باشد، گرچه حتی در صورت توافق بر سر فریز نفتی بازار تا جذب نفت مازاد کنونی و بازگشت به تعادل قیمتی فاصله زیادی دارد.
