پیش‌ثبت‌نام‌ها چه تاثیری در استقبال داوطلبان نمایندگی از انتخابات خواهد داشت؟
ما از روز دوشنبه ۱۶مرداد پیش‌ثبت‌نام دوازدهمین دور انتخابات مجلس شورای اسلامی را پیش رو داریم. قبلا مجری و ناظر انتخابات با توجه به محدودیت زمان رسیدگی به اسناد، مدارک، صلاحیت‌ها، هویت افراد و سوابق‌شان معترض بودند که زمان کافی برای رسیدگی نیست. ما نمونه داشتیم که بعد از ورود طرف به مجلس مشخص شد مدرک تحصیلی او معتبر نبوده است. پیش‌ثبت‌نام که ۲ماه قبل از ثبت‌نام انجام می‌گیرد، باعث می‌شود تا با توجه به اینکه سامانه وزارت کشور به دستگاه‌های مختلف احراز هویتی، دانشگاه‌ها و مراکز علمی، سوءپیشینه و غیره متصل است، حداقل مدارک، مستندات و هویت افراد کامل شناسایی شود و آن مواردی که در قانون دیده شده است، در این ۲ماهه قبل ثبت‌نام مشخص شود. با این کار در زمان ثبت‌نام اصلی تمام مدارک، سوابق و هویت داوطلبان انتخابات مجلس کاملا از طریق مجاری قانونی مورد رسیدگی قرار گرفته است و دیگر ابهامی در این بخش نخواهد بود. به‌عبارت دیگر در زمان قانونی ثبت‌نام‌ها، هم هیات اجرایی و هم هیات نظارت می‌تواند اظهارنظر قطعی درباره افراد کند.
این شیوه ثبت‌نام‌ها را کاهش می‌دهد یا افزایش؟
در دوره پیش‌ثبت‌نام، مدارک، مستندات، هویت و سوابق بررسی می‌شود و مشکلات مدرک تحصیلی، هویتی و سابقه‌ای رفع می‌شود و این به ثبت‌نام‌ها کمک می‌کند.
ارزیابی شما از شرایط ثبت‌نام‌ها مثل کارشناسی ارشد چیست؟ برخی معتقدند این شرایط خلاف اصول قانون اساسی است.
در دور اول و دوم مجلس شرط خواندن و نوشتن کافی بود. کمیسیون‌های تخصصی در مجلس به موضوعات تخصصی رسیدگی می‌کنند. مجلس به‌عنوان اتاق فکر نظام حاکمیت نیازمند افرادی است که بتوانند در تخصص‌های مختلف، به‌صورت علمی به موضوعات رسیدگی کنند و اظهارنظر کنند. برای اینکه مجلس از این جهت تقویت شود، مدرک تحصیلی را به‌تدریج ارتقا دادند تا الآن که فوق لیسانس رسیده است. مجلس ریل‌گذار کشور است و فردی که وارد مجلس می‌شود باید بتواند حداقل در یکی از کمیسیون‌های تخصصی مجلس صاحب‌نظر باشد و موضوعات را تجزیه و تحلیل کند. مجلس نیازمند این است که افراد با تحصیلات بالا در حوزه‌های مختلف داشته باشد.
شرط ۵سال سابقه اجرایی در ثبت‌نام‌ها محدودیت ایجاد نمی‌کند؟
قبلا ۵سال سابقه مدیریتی بود که مانع می‌شد، ما اصلاح کردیم و سابقه کار اجرایی را مطرح کردیم. نباید اینطور باشد که مثلا طرف صرفا در دانشگاه بوده باشد و بیاید نماینده شود، باید کار اجرایی در حوزه تحصیلات خودش کرده باشد؛ مثلا در یک شرکت سابقه کار اجرایی داشته باشد. اگر کسی کارمند اداره است در حد کارشناسی و کارمندی سابقه داشته باشد. ما مدیریت را به کار در دستگاه‌های دولتی و غیردولتی تقلیل دادیم.
پس شما این شائبه که شروط جدید به مردم‌سالاری و انتخابات مجلس آسیب می‌زند را قبول ندارید؟
خیر. آن موقع که شرط سابقه مدیریتی بود این شائبه درست بود. ما این را حذف کردیم و گفتیم سابقه کار اداری داشته باشد، چه در بخش دولتی، چه در بخش خصوصی.
از شرط سنی ۳۰ تا ۷۵سال برای داوطلبان نمایندگی نیز حمایت می‌کنید؟
اگر کسی فوق لیسانس بگیرد و ۵سال هم سابقه کار اداری و اجرایی داشته باشد، ۳۰سالش می‌شود. ۷۵سال هم سقف سنی محسوب می‌شود. ما نباید مجلس را از افراد باتجربه تهی کنیم. مجلس جای افراد باتجربه است. بحث روی ۷۰سال هم بود ولی درنهایت سقف ۷۵سال برای استفاده از افراد با تجربه لحاظ شد.
شورای نگهبان در ادوار قبلی نسبت به جشنواره‌ای شدن ثبت‌نام‌ها چه در انتخابات مجلس چه ریاست‌جمهوری انتقاد داشت. به نظر شما اصلاح قانون انتخابات این دیدگاه شورای نگهبان را تامین می‌کند؟
ما یک بحث چارچوب قانونی داریم، یک بحث واگذاری به انتخاب و سلیقه مردم. ما در بحث اصلاح قانون حداقل‌هایی را در زمینه‌های مختلف در نظر گرفتیم، اما اصلش را به مردم واگذار می‌کنیم. اما آن مواردی را که به مردم واگذار می‌کنیم تضمین می‌کنیم که نامزد انتخابات حداقل سواد لازم را دارد و این دیگر در تشخیص مردم است که مثلا از بین ۵۰نامزد فلان حوزه انتخابیه به یک نفر که بهتر می‌تواند به وظیفه‌اش عمل کند رای دهند. قانون حداقل‌هایی را تعریف کرده و بقیه را به مردم واگذار کرده است.
شورای نگهبان با پیش‌ثبت‌نام‌ها به مرحله بررسی صلاحیت‌ها ورود می‌کند؟
شورای نگهبان در مدت قانونی خودش صلاحیت‌ها را بررسی می‌کند. در پیش‌ثبت‌نام‌ها مدارک عینی مثل تحصیلات، هویت و عدم سوءپیشینه که مدارک اولیه برای ثبت‌نام‌هاست لحاظ می‌شود.
این ثبت‌نام زودهنگام باعث رفع شائبه کار تبلیغاتی نمایندگان مجلس در آخرین سال فعالیت کاری‌شان می‌شود؟ معاون سیاسی وزیر کشور هم در بخشنامه‌ای خواستار جلوگیری از این موضوع شده بود.
من اعتقاد دارم که مجلس طبق قانون اساسی ۴سال در هر دوره نمایندگی مردم را برعهده دارد. نماینده مجلس در مهلت قانونی تبلیغات می‌تواند بین مردم برود و تبلیغات کند ولی بعد انتخابات دوباره نماینده مردم است تا خرداد سال بعد. ما نمی‌توانیم نمایندگان را یک سال از انجام وظیفه قانونی‌شان محروم کنیم. وزیر کشور بخشنامه مورد اشاره را همان روز بلااثر و لغو کرد. نماینده باید در ۴سال قانونی خودش به وظیفه‌اش عمل کند، اگر هم دوباره نامزد شد در مهلت قانونی تبلیغات می‌تواند مثل سایر نامزدها تبلیغات کند.
دولت قبل در بحث ثبت‌نام‌های انتخابات مجلس یا ریاست‌جمهوری قائل به لحاظ شروط جدید نبود. شرایط جدید کار مجری و ناظر انتخابات را راحت‌تر می‌کند؟
قانون عادی مجلس در ادوار مختلف وجود داشته است و نقص‌هایی وجود داشته است که از سوی صاحب‌نظران به نمایندگان منتقل شد و منتج به این شد که طرح اصلاح قانون انتخابات مطرح شود و قانون شود. به نظر من این به ناظر و مجری کمک می‌کند تا بهتر تشخیص دهد، حتی به مردم هم کمک می‌کند تا انتخاب بهتری داشته باشند. در این حالت وقتی مردم پای صندوق‌های رای می‌روند مطمئن هستند که نامزدها شرایط اولیه را دارند و می‌توانند روی صلاحیت‌های شخصی، توانمندی و برنامه‌های نامزدها تمرکز کنند.
شرایط جدید از ثبت‌نام‌های فله‌ای در انتخابات جلوگیری می‌کند؟
یقینا چارچوب که داشته باشیم ثبت‌نام‌های فله‌ای کمتر صورت می‌گیرد. قبلا افراد عجیب و غریبی به ستادهای انتخابات و حوزه‌های ثبت‌نام می‌آمدند تا اسم‌شان مطرح شود. الآن بیشتر افرادی که در چارچوب نامزدی مجلس شورای اسلامی می‌گنجند ثبت‌نام می‌کنند.
به وزیر کشور اشاره کردید. آیا طرح سوال در راستای همان بحث استیضاح آقای احمد وحیدی است؟
موضوعات مختلفی در بحث استیضاح وزیر کشور مطرح است. البته شرایط کشور و ورود به فضای انتخابات برای استیضاح وزیر کشور مناسب نیست. مجلس باید در تعامل با وزیر کشور موضوعات اختلافی و دغدغه نمایندگان را مرتفع کند.
قرار بر برکناری معاون سیاسی وزیر کشور است یا خیر؟
این بحث در مجلس مطرح شد و وزیر کشور هم فرصتی از مجلس خواست که رئیس مجلس به آن اشاره داشت. باید ببینیم چه می‌شود.
شخص شما به فرض اینکه این اتفاق نیفتد، صلاح را در ادامه چالش مجلس و وزارت کشور می‌دانید یا گذشتن از موضوع استیضاح؟
وزارت کشور مجری انتخابات است. من اصلا به مصلحت کشور نمی‌دانم که در سال منتهی به انتخابات استیضاح وزیر کشور مطرح شود. می‌شود در موضوعات مختلف صحبت کرد، نظر وزیر را جلب کند و نظر نمایندگان را تامین کرد تا تفاهمی میان دولت و نمایندگان به وجود آید.
نظر شما