حباب دات ‌کام چه بود و چگونه تخلیه شد؟​

در طی سقوطی که پس از این روند صعودی روی داد ارزش شاخص نزدک که بین سال‌های 1995 تا 2000 پنج برابر شده بود، از اوج 5048.62 در 10 مارس 2000 به 1139.90 در 4 اکتبر 2002 سقوط کرد، یعنی این شاخص در پایان سقوط 76.81 درصد از ارزش خود را از دست داد. در سال 2001، سهام اکثر شرکت‌های دات کام سقوط کرد. حتی سهام شرکت‌های فناوری معتبر مانند سیسکو، اینتل و اوراکل نیز بیش از 80 درصد از ارزش خود را از دست داد. در حدود 15 سال طول کشید تا نزدک دوباره به اوج خود بازگردد که در 24 آوریل 2015 محقق شد.

نکات کلیدی

ارزش بازارهای سهام در طول حباب دات‌ کام به‌طور تصاعدی رشد کرد و شاخص نزدک بین سال‌های 1995 تا 2000 از رقمی کمتر از 1000 به بیش از 5000 رسید.

پس از تخلیه حباب در سال 2001، بازار سهام وارد روند نزولی شد.

شاهص نزدک که مقدار آن بین سال‌های 1995 تا 2000 پنج برابر شد، تقریباً 77 درصد افت کرد و منجر به میلیاردها دلار ضرر شد.

این حباب همچنین باعث از بین رفتن چندین شرکت اینترنتی شد.

آشنایی با حباب دات کام

حباب دات‌ کام که به حباب اینترنت نیز معروف است، از ترکیبی از حضور سرمایه‌گذاری‌های سوداگرانه یا باب روز، فراوانی سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای شرکت‌های نوپا و شکست شرکت‌های دات‌کام در سودآوری به وجود آمد. سرمایه گذاران در طول دهه 1990 پول خود را به شرکت‌های نوپای اینترنتی سرازیر کردند به این امید که این شرکت‌ها روزی سودآور خواهند شد. بسیاری از سرمایه‌گذاران و سرمایه‌گذاران خطرپذیر از ترس اینکه فرصت کسب سود از گسترش روزافزون استفاده از اینترنت را از دست بدهند، رویکرد محتاطانه را کنار گذاشتند.

با توجه به اینکه بازارهای سرمایه به طور مداوم پول به این بخش سرازیر می‌کردند، شرکت‌های نوپا با یکدیگر رقابت می‌کردند تا به سرعت بزرگ‌تر شوند. شرکت‌هایی که هیچ‌گونه فناوری اختصاصی نداشتند مسئولیت مالی را کنار گذاشتند. آن‌ها برای ایجاد برندهایی که آنها را از رقبا متمایز می‌ساختند، هزینه‌های زیادی را صرف بازاریابی کردند. برخی استارت آپ ها تا 90 درصد بودجه خود را صرف تبلیغات می کردند.

واقعیت سریع

تشخیص حباب های سفته‌بازی در حین وقوع بسیار دشوار است، اما پس از تخلیه شدن واضح به نظر می رسند.

بدین ترتیب، حجم بی سابقه ای از سرمایه در سال 1997 به شاخص نزدک سرازیر شد. تا سال 1999، 39 درصد از کل سرمایه گذاری های خطرپذیر به شرکت های اینترنتی اختصاص پیدا می‌کردند. در آن سال، بخش بیشتری از 457 عرضه اولیه سهام (IPO) به شرکت‌های اینترنتی اختصاص داشت، و پس از آن تنها در سه ماهه اول سال 2000 نیز 91 شرکت اینترنتی دیگر نیز سهام خود را به عموم عرضه کردند. نقطه اوج این روند ابرادغام شرکت‌های AOL و  Time Warnerدر ژانویه 2000 بود که به بزرگ‌ترین ادغام ناموفق در تاریخ تبدیل شد.

این حباب در نهایت تخلیه شد و بسیاری از سرمایه گذاران را با زیان های شدیدی مواجه کرد و به انحلال چندین شرکت اینترنتی منجر شد. شرکت هایی که از این حباب جان سالم به در بردند عبارتند از: آمازون، eBay و Priceline.

مهم

حباب دات کام یکی از چندین حباب دارایی است که در قرن های گذشته روی داده است.

حباب دات‌ کام چگونه تخلیه شد

دهه 1990 دوره پیشرفت سریع فناوری در بسیاری از زمینه ها بود. اما این تجاری سازی اینترنت بود که منجر به طولانی‌ترین دوره رشد سرمایه در این کشور شد. اگرچه پرچمداران فناوری پیشرفته مانند اینتل، سیسکو و اوراکل باعث رشد طبیعی بخش فناوری شدند، اما این شرکت‌های نوپای دات‌کام بودند که به جهش بازار سهام که در سال 1995 آغاز شد، دامن زدند.

حبابی که در پنج سال بعدی شکل گرفت با پول ارزان، سرمایه آسان، اعتماد بیش از حد به بازار و سفته بازی محض تقویت شد. سرمایه گذاران خطرپذیری با اضطراب به دنبال سودجویی از جهش بزرگ بعدی بودند به راحتی در هر شرکتی که در پس نام آن «.com» وجود داشت سرمایه گذاری می‌کردند. ارزش‌گذاری‌های قیمت سهام این شرکت‌ها بر اساس درآمدها و سودهایی انجام می‌شد که اگر حتی مدل کسب‌وکار واقعاً موثر بود نیز تا چندین سال محقق نمی‌شدند و سرمایه‌گذاران آن دوران به راحتی حاضر می‌شدند اصول بنیادین متعارف را نادیده بگیرند.

شرکت هایی که هنوز نتوانسته بودند درآمد، سود و در برخی موارد حتی محصول نهایی تولید کنند، با عرضه اولیه سهام به بازار می‌رفتند و شاهد سه و چهار برابر شدن قیمت سهام خود در طی یک روز بودند و شور و هیجانی برای سرمایه گذاران ایجاد می‌کردند.

شاخص نزدک در 10 مارس 2000 به 5048 واحد رسید – تقریباً دو برابر سال قبل. چندین شرکت پیشرو فناوری پیشرفته مانند دل و سیسکو هنگامی که بازار به اوج رسید، سفارشات فروش زیادی را روی سهام خود قرار دادند که وحشتی در بین سرمایه گذاران ایجاد کرد. در عرض چند هفته، بازار سهام 10 درصد از ارزش خود را از دست داد.

با خشک شدن تدریجی جریان سرمایه برای سرمایه‌گذاری، رگ حیاتی شرکت های دات کامی که با کمبود نقدینگی مواجه بودند نیز خشک شد. شرکت‌های دات‌کامی که به ارزش بازاری صدها میلیون دلار رسیده بودند، ظرف چند ماه بی‌ارزش شدند. در پایان سال 2001، اکثریت شرکت‌های دات‌کام که به صورت عمومی معامله می‌شدند، سقوط کردند و تریلیون‌ها دلار سرمایه‌گذاری از بین رفت.