این پدیده علاوه بر وقوع در عرصه‌ی جغرافیایی، ممکن است در سطوح سازمانی یا صنعتی نیز زمانی رخ دهد زمانی که کارگران خواهان حقوق، مزایا، یا تحرک رو به بالای شرکت یا صنعت دیگری می‌شوند.
فرار مغزها ممکن است از عوامل متعددی از جمله آشفتگی سیاسی یا وجود فرصت های حرفه ای مطلوب تر در جاهای دیگر ناشی شود.
فرار مغزها باعث می شود کشورها، صنایع و سازمان ها بخش اصلی افراد ارزشمند خود را از دست بدهند.
درک فرار مغزها
فرار مغزها باعث می شود کشورها، صنایع و سازمان ها بخش اصلی افراد ارزشمند خود را از دست بدهند. این اصطلاح اغلب خروج گروهی از پزشکان، متخصصان مراقبت های بهداشتی، دانشمندان، مهندسان یا متخصصان مالی را توصیف می کند. وقتی این افراد کشور یا سازمان خود را ترک می‌کنند زادگاه آنها از دو جهت اصلی آسیب می‌بیند. اول، با مهاجر هر فرد تخصص از بین می رود و عرضه آن حرفه را کاهش می دهد. ثانیاً اقتصاد کشور آسیب می بیند زیرا هر متخصصی نماینده واحدهای خرج‌کننده مازاد است. متخصص‌ها اغلب حقوق زیادی دریافت می کنند، بنابراین خروج آنها مخارج مصرف کننده در آن منطقه یا کشور را به طور کلی کاهش می دهد.
فرار مغزهای جغرافیایی، سازمانی و صنعتی
فرار مغزها که به عنوان فرار سرمایه انسانی نیز شناخته می شود، ممکن است در سطوح مختلفی رخ دهد. فرار مغزهای جغرافیایی زمانی اتفاق می افتد که متخصصان با استعداد یک کشور یا منطقه‌ای در داخل یک کشور به نفع کشور یا منطقه‌ی دیگر فرار کنند. فرار مغزهای سازمانی شامل مهاجرت دسته جمعی کارگران با استعداد از یک شرکت به شرکت دیگر است که دلیل اصلی آن اغلب احساس بی ثباتی، کمبود فرصت در شرکت است یا ممکن است از این تصور آنها ناشی شود که در شرکت دیگر می توانند اهداف شغلی خود را راحت تر محقق کنند. فرار مغزهای صنعتی زمانی اتفاق می افتد که کارگران ماهر نه تنها از یک شرکت بلکه از کل صنعت خارج شوند.
چندین دلیل رایج از جمله بی ثباتی سیاسی، کیفیت پایین زندگی، دسترسی محدود به مراقبت های بهداشتی، و کمبود فرصت های اقتصادی باعث تسریع فرار مغزها در سطح جغرافیایی می شوند. این عوامل کارگران ماهر و با استعداد را ترغیب می‌کند تا کشورهای مبدا را به مقصد مکان‌هایی که فرصت‌های بهتری به آنها ارائه می‌دهند، ترک کنند. فرار مغزهای سازمانی و صنعتی معمولاً یکی از محصولات جانبی تحولات سریع چشم‌انداز اقتصادی است که در آن شرکت‌ها و صنایعی که توانایی همگامی با تغییرات فناوری و اجتماعی را ندارند، بهترین کارگران خود را به سازمان‌هایی که توانایی همگامی با این تغییرات را دارند اعطا می‌کنند.
نمونه ای واقعی از فرار مغزها
از سال 2019، فرار مغزها پیامد مهم بحران بدهی پورتوریکو بوده است. به ویژه، مهاجرت متخصصان پزشکی ماهر ضربه سختی به این منطقه جزیره‌ای زده است. در حالی که تقریباً نیمی از ساکنان پورتوریکو تحت پوشش بیمه‌های مدیکیر و مدیکد (بیمه‌های مراقبت‌های پزشکی مخصوص افراد فقیر و سالمندان) هستند، این جزیره نسبت به ایالت‌های هم‌اندازه‌ی خود در سرزمین اصلی مانند می‌سی‌سی‌پی، بودجه کمتری برای پرداخت هزینه‌های این برنامه‌ها از سوی دولت فدرال دریافت می‌کند.
این کمبود منابع مالی به همراه وضعیت مالی وخیم این جزیره به این منطقه اجازه نمی‌دهد تا دستمزدهای رقابتی به پزشکان، بیماران و سایر کارکنان پزشکی خود پرداخت کند. در نتیجه، چنین متخصصانی دسته دسته این جزیره را برای فرصت های سودآورتر در سرزمین اصلی ترک می کنند. رسانه خبری CBS در گزارشی برخی از موارد شخصی مهاجرت این افراد از جمله داستان داماریس پرالس را که در بخش بهداشت پورتوریکو به عنوان حسابدار مشغول به کار بود، بررسی کرده است. علاوه‌براین، طوفان ماریا که به رانش زمین در 20 سپتامبر 2017 در این کشور منجر شد انگیزه بیشتری برای مهاجرت در افراد ایجاد کرد.
