منظور از عرضه اولیه به روش BookBuilding چیست؟

پذیره‌نویسان که معمولاً بانک‌های سرمایه‌گذاری هستند با دعوت از سرمایه‌گذاران نهادی (مانند مدیران صندوق‌ها و دیگران) برای ارائه پیشنهادات خود برای خرید تعداد سهام درخواستی و قیمت (هایی) که می‌خواهند برای آنها بپردازند، پایه متقاضیانی برای عرضه اولیه این اوراق تشکیل می‌دهد.

نکات کلیدی

عرضه اولیه به روش BookBuilding فرآیندی است که طی آن یک موسسه پذیره‌نویسی تلاش می‌کند تا قیمت عرضه اولیه عمومی (IPO) اورق بهاداری را پیش از عرضه تعیین کند.

فرآیند کشف قیمت شامل درخواست و ثبت تقاضای سرمایه گذاران برای سهام قبل از تعیین قیمت مشخصی برای عرضه اولیه است.

عرضه اولیه به روش BookBuilding مکانیزمی بالفعلی است که شرکت‌ها برای تعیین قیمتی برای عرضه‌ی اولیه سهام خود استفاده می‌کنند و همه بورس‌های بزرگ به عنوان کارآمدترین روش قیمت‌گذاری اوراق بهادار توصیه می‌شود.

شناخت BookBuilding

عرضه اولیه به روش BookBuilding از روش «قیمت‌گذاری ثابت» که در آن قیمت قبل از مشارکت سرمایه‌گذار تعیین می‌شود پیشی گرفته است و به مکانیزمی عملی تبدیل شده است شرکت‌ها برای تعیین قیمت عرضه اولیه سهام خود استفاده می‌کنند. فرآیند کشف قیمت شامل درخواست و ثبت تقاضای سرمایه گذاران برای سهام قبل از تعیین قیمتی برای عرضه اوراق بهادار است که هم شرکت ارائه دهنده IPO و هم بازار را راضی می کند. همه بورس‌های بزرگ این روش را به عنوان کارآمدترین روش قیمت‌گذاری اوراق بهادار، به شدت توصیه می‌کنند.

فرآیند عرضه اولیه سهام به روش BookBuilding شامل مراحل زیر است:

شرکت صادرکننده یک بانک سرمایه گذاری را به عنوان پذیره نویس سهام استخدام می کند که وظیفه‌ی تعیین بازه‌ی قیمتی برای فروش اوراق بهادار و تدوین آگهی عرضه سهام را برای ارسال به جامعه سرمایه گذاران نهادی برعهده دارد.

بانک سرمایه گذاری از سرمایه گذاران، معمولا خریداران کلان و مدیران صندوق‌ها دعوت می کند تا پیشنهادات خود را در مورد تعداد سهامی که علاقه مند به خرید آن هستند و قیمتی که حاضرند برای خرید این سهام پرداخت کنند، ارائه دهند.

پایه متقاضیان خرید سهام با فهرست کردن و ارزیابی کل تقاضای موجود برای عرضه سهام در پیشنهادات ارسال شده «تشکیل» می‌شود. پذیره نویس با تجزیه و تحلیل این اطلاعات و استفاده از میانگین موزون قیمت نهایی اوراق بهادار را محاسبه می کند که به آن قیمت مقطوع می گویند.

پذیره نویس باید به منظور حفظ شفافیت، جزئیات تمام پیشنهادات ارائه شده را به اطلاع عموم برساند.

سهم‌ها به مناقصه گران پذیرفته شده تخصیص می یابد.

حتی اگر اطلاعات جمع‌آوری‌شده در طول فرآیند BookBuilding نشان دهد که یک قیمت نقطه‌ای مشخص بهترین قیمت برای عرضه سهام است انتخاب این قیمت فروش حجم بالایی از سهام شرکت را پس از بازگشایی عرضه اولیه سهام به روی خریداران تضمین نمی‌کند. علاوه بر این، الزامی وجود ندارد عرضه‌ی اولیه سهام با قیمت محاسبه شده در طی این تجزیه و تحلیل برگزار شود.

فرآیند BookBuilding تسریع شده

زمانی شرکتی نیاز فوری به تامین مالی داشته باشد و امکان تامین مالی با استقراض برای آن شرکت وجود نداشته باشد اغلب از فرآیند BookBuilding تسریع‌شده استفاده می‌شود. این وضعیت ممکن است زمانی که شرکتی به دنبال ارائه پیشنهادی برای تملک شرکت دیگر است روی دهد. اساساً، هنگامی که شرکتی به دلیل تعهدات بدهی زیاد خود قادر به تأمین مالی اضافی از طریق استقراض برای پروژه‌های کوتاه مدت یا تملک شرکت دیگر نباشد، می تواند از فرآیند BookBuilding سریع برای تأمین مالی سریع از طریق بازار سهام استفاده کند.

در BookBuilding سریع، دوره ارائه پیشنهادات فقط یک یا دو روز است و بازاریابی چندانی برای برگزاری فرآیند عرضه‌ی سهام انجام نمی‌شود. به عبارت دیگر، زمان بین قیمت گذاری و صدور سهام 48 ساعت یا کمتر است. فرآیند BookBuilding سریع اغلب یک شبه اجرا می‌شود و در طی آن شرکت صادرکننده با تعدادی از بانک‌های سرمایه‌گذاری که می‌توانند عصر روز قبل از عرضه سهام مورد نظر به عنوان پذیره‌نویس عمل کنند تماس می‌گیرد. ناشر در فرآیندی مشابه به مزایده پیشنهادات پذیره‌نویسی را جمع‌آوری می‌کند و قرارداد پذیره نویسی را به بانکی که بالاترین قیمت پشتیبان را برای فروش سهام پیشنهاد داده است اعطا می کند. بانک پذیره نویس پیشنهاد خرید سهام را با محدوده قیمت مشخصی به سرمایه گذاران نهادی ارائه می کند. در واقع، دریافت پیشنهادات سرمایه‌گذاران یک شبه اتفاق می افتد و قیمت اوراق بهادار اغلب در عرض 24 تا 48 ساعت تعیین می‌شود.

ریسک قیمت گذاری عرضه اولیه سهام

هر فرآیند عرضه اولیه سهام با خطر تعیین قیمت بیشتر یا کمتر از اندازه سهام در زمان تعیین قیمت عرضه اولیه سهام مواجه است. اگر قیمت سهام بیش از اندازه بالا باشد و سرمایه‌گذاران مطمئن نباشند که قیمت تعیین شده از سوی شرکت با ارزش واقعی سهام تناظر دارد ممکن است این قیمت آن‌ها را از خرید سهام دلسرد کند. این واکنش در بازار ممکن است باعث کاهش بیشتر قیمت سهام و کاهش ارزش سهامی شود که قبلاً تضمین شده بود.

در مواردی که قیمت سهام کمتر از ارزش واقعی آن تعیین شود شرکت صادرکننده فرآیند عرضه‌ی اولیه سهام را فرصت از دست رفته به حساب خواهد آورد، زیرا می توانست بیشتر از آنچه که در طی عرضه سهام جمع‌آوری شد سرمایه جمع‌آوری کند.