گره عنکبوتی گرانی در بازار مرغ

به گزارش اقتصادآنلاین ، قانون نوشت : درحالی‌که گفته می‌شود گوشت قرمز دیگر در سبد مصرف خانوارهای کم‌درآمد جایی ندارد، کارشناسان می‌گویند درآینده نه چندان دور مرغ نیز به همین وضعیت دچار می‌شود. این درحالی است که به گفته کارشناسان تغذیه که دشمنی نیز با دولت ندارند و صرفا براساس استانداردهای تغذیه‌ای سخن می‌گویند، هر فرد باید در هفته یک تا دو وعده گوشت مرغ در کنار گوشت قرمز مصرف کند. باید یادآور شد روزهای ابتدایی زمستان 95 درحالی آغاز شد که دو محصول اولیه در هر خانواده در وضعیت نامناسبی قرارگرفت به‌طوری که قیمت گوشت به حد غیرقابل پیش بینی بالا رفت و قیمت مرغ نیز به دلیل بی‌اعتمادی مردم به سالم بودن آن ثابت ماند.

آخرین وضع بازار مرغ

البته گزارش امسال بانک مرکزی حاکی از آن است که قیمت مرغ که در نیمه بهمن سال گذشته پنج هزار و 770 تومان بود، در نیمه بهمن امسال از هفت هزار تومان عبور کرد. قیمت مرغ دولتی هم اکنون کیلویی 6 تا 7 هزار تومان است. مرغ سبز نیز قیمتی در حدود 10 تا 11 هزار تومان دارد. البته مطابق آمار بانک مرکزی، مرغ در سال 95 بیست و یک درصد گران‌تر شده است. طی ماه‌های اخیر قیمت گوشت مرغ دو تا سه درصد و در بعضی از مناطق کشور تا چهار درصد افزایش یافته است. این افزایش در خوش‌بینانه‌ترین حالت پرنوسان است. دلیل این نوسانات برای رییس انجمن پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی مشخص نیست اما تاکید دارد که گوشت مرغ گران نیست: «مردم به جای خرید از گران‌فروشان، این محصول پروتئینی را از میادین میوه و تره‌بار شهرداری تامین کنند. قیمت منطقی برای هر کیلوگرم گوشت مرغ ۷ هزار و 500 تومان است».

یوسفی سپس به رشد دو تا سه درصدی قیمت مرغ اشاره می‌کند و می‌افزاید: «رشد قیمت‌ مرغ بین دو تا سه درصد و در برخی مناطق به چهار درصد می‌رسد. درحالی که عنوان می‌شود قیمت مرغ از 7 هزار و 500 تومان عبور کرده اما در برخی مناطق تهران قیمت مرغ 6 هزار و 800 تومان و در میادین سطح شهر این نرخ در حدود 6 هزار و 890 تومان است. در میدان بهمن نیز قیمت‌ها بیش از 6 هزار تومان نیست».

وی با بیان اینکه کاهش جوجه‌ریزی رخ نداده است، اظهار داشت: «در این ماه مرغداران باید خودشان را برای شب عید آماده کنند لذا مرغداری‌ها تخلیه می‌شوند تا اقدامات لازم برای جوجه‌ریزی (برای پایان سال) اتفاق بیفتد».

گرانی 21 درصدی گوشت مرغ

گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد قیمت مرغ که در نیمه بهمن سال گذشته 5770 تومان بود، در نیمه بهمن امسال از 7000 تومان عبور کرد.فعالان اقتصادی دلیل افزایش قیمت گوشت مرغ را کاهش جوجه‌ریزی واحدهای تولیدی و افزایش قیمت جوجه یک روزه می‌دانند. گروه دیگری نیز می‌گویند به دلیل افزایش قیمت گوشت قرمز، روند افزایش تقاضا در بازار گوشت مرغ چشمگیر بوده و قبل از فرارسیدن تعطیلات نوروزی اثر قابل توجهی در قیمت‌ها ایجاد کرده است.

مرغ گران‌تر می‌شود

بازار پرنوسان گوشت مرغ باعث شده تا تابلوی قیمتی برای این کالای اساسی، در سبد غذایی مردم ارقام متفاوتی را به خود ببیند و قیمت مرغ در فروشگاه‌های سطح شهر تا 600 تومان تفاوت داشته باشد. قیمت این کالا در مناطق متوسط پایتخت تقریبا هفت هزار و 200 تومان بوده و در برخی دیگر از مناطق تا هفت هزار و 800 تومان رسیده است. البته برآورد می‌شود که قیمت گوشت مرغ تا شب عید در روی عدد هفت هزار و 500 ثابت بماند زیرا نقدینگی جامعه به دلیل پرداخت پاداش و عیدی بالا می‌رود و تقاضای خرید محصولات مختلف به خصوص خوراکی‌ها افزایش خواهد یافت. به همین دلیل تقاضای خرید مرغ نیز بالا می‌رود.

هشدار به مسئولان درخصوص افزایش قیمت

اواخر بهمن ماه امسال رییس اتحادیه فروشندگان پرنده و ماهی تهران درخصوص افزایش قیمت مرغ به مسئولان هشدار داده بود. وی تاکید کرد بوده که از اواخر آبان نشانه‌هایی از افزایش قیمت مرغ در بازار مشهود بود. قیمت جوجه یک روزه، ناگهان از یک هزار و 500 تومان به دو هزار و 500 تومان و حتی دو هزار و 600 تومان افزایش داشت که همین نکته عاملی در افزایش هزینه‌های تولید هر واحد تولیدی شد.بنابراین برخی واحدهای سنتی کوچک که منابع اقتصادی قدرتمندی در اختیار ندارند، تا مشخص شدن اوضاع و آرام گرفتن قیمت‌ها اقدام به جوجه‌ریزی نکردند و همین امر عاملی موثر در کاهش تولید شد. به گفته «مهدی یوسف خانی» خروج تولیدکنندگان به دلیل افزایش قیمت‌ها تقریبا 30 درصد تولید را کاهش داده است که همین مساله باعث برهم خوردن تعادل عرضه و تقاضا شده و درشرایط فعلی، افزایش قیمت را به بازار تحمیل کرده است.

کاهش مصرف مرغ

تقاضا به شکل موثری در بازار مرغ در پایان سال کاهش یافته است اما از قیمت آن تنها در حدود 150 تومان کاسته شده است. اتفاقی که امسال افتاده شیوع آنفولانزای پرندگان است. البته مشخص نیست که گفته‌های مسئولان درخصوص کاهش عرضه به دلیل شیوع آنفولانزا تا چه اندازه درست است اما مگر تنظیم عرضه و تقاضا در بازار برعهده دولت نیست که حالا چند هفته مانده به آخر سال در تامین نیاز بازار عاجز مانده است؟ در این‌باره رییس اتحادیه فروشندگان پرنده و ماهی اخیرا به رسانه‌ها گفته است کم شدن تقاضا برای خرید مرغ دلیل این کاهش قیمت است و میزان عرضه و تقاضا، قیمت روزانه مرغ را تعیین می‌کند. «مهدی یوسف خانی» درخصوص وضعیت آنفولانزای فوق حاد پرندگان و تاثیر آن بر میزان عرضه و تقاضای گوشت مرغ گفت: «انتشار بیماری آنفولانزا در بین پرندگان در میزان تقاضا برای خرید مرغ تاثیرگذار است اما مردم با آگاهی از این موضوع که این بیماری برای انسان مشکلی ایجاد نمی‌کند به شایعات اعتنا نمی‌کنند».

آنفولانزا تنها علت افزایش قیمت مرغ نیست

یوسف خانی نیز به افزایش قیمت مرغ به خاطر شیوع آنفولانزا اشاره می‌کند و می‌افزاید:« این تنها عامل افزایش قیمت مرغ نیست بلکه اخبار مربوط به شیوع آنفلوآنزای مرغی نیز مزید بر علت شد. چون تولیدکنندگان نگران بودند که اگر جوجه گران خریداری کنند و ناخواسته درگیر بیماری شود، زیان گسترده‌ای را تجربه کرده و ممکن است با چالش جدی مواجه شوند. بنابراین از تولید دست کشیدند تا جایی که کاهش تولید برای این دوره ثبت شد».

مدیریت بحران در ایران به شدت ضعیف است

افکارعمومی در ایران به شدت از حوادث متاثر است چرا که مدیریت بحران در ایران به شدت ضعیف است و این ضعف، افکار عمومی را با کوچکترین جرقه‌ای برآشفته می‌کند. این البته شاید به ظاهر برای جامعه فراموشکار بد نباشد اما وقتی به زمین اقتصاد کشیده می‌شود، آسیب‌زاست؛ به خصوص اینکه در مورد کالایی مثل گوشت مرغ باشد. حالا اما انبوه مادران و پدران نگرانی دارند و می‌خواهند کودک‌شان به دلیل شیوع آنفولانزا گوشت مرغ مصرف نکند. اخیرا رییس سازمان دامپزشکی نیز از تعطیلی یک واحد مرغداری در قزوین و یک واحد مرغداری در استان گلستان خبر داده بود. البته «مهدی خلج» یادآور شده بود: «ویروس آنفلوانزا در استان‌های تهران، کرمانشاه و قم با تلاش ادارات دامپزشکی، استانداری‌ها و پرورش دهندگان طیور مهار شده است». رییس سازمان دامپزشکی کشور از مصرف کنندگان خواست تخم مرغ و گوشت مرغ را از مراکز مجاز خریداری و بدون نگرانی مصرف کنند. او تاکید کرد: «تاکنون موردی از ابتلای انسان به ویروس آنفلوانزای فوق حاد اچ ۵ ان ۸ درجهان گزارش نشده اما باید برای جلوگیری از احتمال عبور این بیماری از پرنده به انسان جانب احتیاط رعایت شود».

رستوران‌ها،متقاضیان دائمی مرغ

این در حالی است که اتفاقا شایعات در این خصوص بسیار موثر بوده و هم اکنون بسیاری از خانواده‌ها که سلامت کودکان برای آن‌ها اولویت دارد از خرید مرغ اجتناب می‌کنند و این تنها رستوران‌ها و فست فود فروشی‌ها هستند که همچنان متقاضی خرید مرغ هستند. همین امر موجب شده است که مغازه‌های فست فودی که مرغ سوخاری می‌فروشند متضرر شوند و حتی در ایام پایان سال، جوجه‌کباب نیزچندان مشتری نداشته باشد. یک رستوران‌دار که خود به کار توزیع مرغ در بازار می‌پردازد می‌گوید: «متاسفانه انتشار خبر آنفولانزای پرندگان اعتماد مردم را تا حدودی نسبت به سالم بودن مرغ و فرآورده‌های آن از بین برده است. بنابراین قیمت این محصول به دلیل خبر انتشار این ویروس کاهش یافته و بازار وضعیت مناسبی را پشت سرنمی‌گذارد. همواره بازار مرغ از شایعات ضرر کرده است. این روند تا اصلاح ساختاری ادامه خواهد داشت».

وی می‌افزاید: «به هر حال یک کالای اساسی که جزو لاینفک سفره ایرانی محسوب می‌شود، مورد تهدید قرار گرفته‌ است». این رستوران‌دار که به صورت مکرر پیگیر خبرهاست به صحبت‌های یکی از کارشناسان اقتصادی اشاره می‌کند و می‌گوید: «به اعتقاد یک کارشناس که اخیرا صحبت‌هایش را از رادیو گوش می‌دادم، وضعیت فعلی در بازار نگران‌کننده است و افزایش قیمت و بی‌اعتمادی به سالم بودن محصول، سبد خانوار را تهدید می‌کند».

تاثیرگذاری بازار مرغ بر سبد خانوار

برای درک تصویر بهتری از قدرت خرید مردم و اینکه گوشت مرغ چه سهمی در سبد معیشت دارد، به بازار میوه و تره بار خزانه مراجعه کردم. اکثر کسانی که در طی ساعات اولیه صبح مراجعه می‌کنند، زنان خانه‌داری هستند که در این حوالی زندگی می‌کنند. یکی از این خانم‌های خانه‌دار که برای خرید سینه مرغ به آنجا مراجعه کرده می‌گوید: «همین الان یک کیلو سینه مرغ با پوست را 10 هزار تومان خریداری کردم. شاید 10 هزار تومان به چشم نیاید ولی در نظر بگیرید که همسر من یک کارگر ساده است و در ماه تنها می‌تواند 100 یا 200 هزار تومان برای هزینه‌های خوراکی اختصاص دهد. با این وصف همین 10 هزار تومان نیز برای ما زیاد است اما چه کنم که همسر و دو دختر کوچکم هوس خورشت آلو با سینه مرغ کرده‌اند. اصلا مگر خورشت آلو بدون مرغ هم می‌شود».

کاهش تولید وجود نداشته است

برخی علت افزایش قیمت مرغ را کاهش تولید می‌دانند اما به نظر نمی‌رسد که کاهش تولید صورت گرفته باشد چرا که با درنظر گرفتن شرایط موجود و قطع موقت صادرات مرغ به کشورهای همسایه در اواسط دی‌ماه، اکنون باید قیمت مرغ زنده در مرغداری‌ها کیلویی 4000 تومان و قیمت گوشت در بازار برای متقاضیان حدود 6000 تومان باشد. یکی از عرضه کنندگان بازار گوشت و مرغ نیز معتقد است که با توجه به سختگیری‌های موجود از سوی سازمان دامپزشکی و کنترل روزانه تولیدکنندگان، هیچ‌گونه آلودگی در گوشت مرغ و تخم‌مرغ تولید شده به صورت صنعتی دیده نمی‌شود: «فقط توصیه سازمان دامپزشکی این بوده که از بازار تولیدکنندگان محلی، پرنده یا تخم‌مرغ خریداری نشود. از این رو کاهش تولید به خاطر شیوع آنفلونزا صحیح نیست».

تقاضای خرید مرغ تا نیمه اسفند ثابت ماند

نوسانات قیمت مرغ و گوشت در پایان سال به بخش لاینفک زندگی مردم تبدیل شده است. به‌ طور کلی تقاضای خرید مرغ از سوی مردم تا نیمه دوم اسفند تغییری نکرد. اما باید در نظر داشته باشیم ‌که نیمه دوم و حتی هفته‌های آخر اسفند تقاضا یک باره سه تا چهار برابر افزایش پیدا می‌کند. اگر در بخش تولید تغییری نداشته باشیم، به همین اندازه نیز افزایش قیمت خواهیم داشت.

قصه دنباله‌دار بازار مرغ

مرغ در گذشته همواره به صورت جهشی گران شده است. هرزمانی که مرغ پرکشان در حال گران شدن است، کارشناسان از تثبیت قیمت‌ها می‌گویند. سال 90 تا 91 از این برهه‌ها بود. در آن زمان مرغ به ناگهان دریک برهه زمانی 4 ماهه از سه هزار و 100 تومان به ازای هرکیلو به بیش از 9 هزار تومان رسید. آن موقع گفته می‌شد که اگر دولت به موقع وارد عمل نشود و "اصلاح قیمت" و "خرید تضمینی" را آغاز نکند، بحرانی دامنه‌دار صنعت مرغ کشور را فرا می‌گیرد و قدرت خرید مردم را با توجه به سطح درآمدشان کاهش می‌دهد. حالا شاید بازار مرغ دچار منحنی عنکبوتی شده است و تارهای رکود و گرانی، صنعت و بازار مرغ را در چنبره خود گرفتار کرده است.گره بازار مرغ این بار نیز مثل سال‌های گذشته مدیریت نخواهد شد و این گرانی است که بازار را تنظیم می‌کند.