بررسی بازار واردات و مصرف برنج

برنج از مهم‌ترین غلات و اقلام غذایی جهان است. نیمی از جمعیت جهان، به برنج به عنوان یک غذای اصلی وابسته هستند. هم‌اکنون (ده‌ها هزار نوع برنج) در جهان وجود دارد، اما این‌ها در دو زیرگونه کلی جای می‌گیرند. دو زیرگونه اصلی شامل برنج «جاپونیکا» با نام علمی Oryza sativa japonica و برنج «ایندیکا» با نام علمی sativa indica می‌شوند.

انواع برنج وارداتی: با توجه به بررسی‌های انجام شده انواع برنج وادراتی به کشور شامل موارد زیر می‌باشد: انواع برنج هندی انواع برنج پاکستانی برنج اروگوئه برنج تایلندی قیمت انواع برنج وارداتی به کشور به صورت زیر می‌باشد:

معضلات مصرف برنج وارداتی به تازگی وزارت بهداشت ایران با نام بردن از چندین نمونه برنج خارجی، آنها را سمی و غیرقابل مصرف اعلام کرد. پیشتر نیز مجلس درباره مسموم بودن برخی از ارقام برنج خارجی از جمله برنج های هندی اظهار نظر کرده بود اما هیچ گاه منشاء این آلودگی و احتمال اینکه این برنج ها واقعاً برنج نباشد مطرح نشده است. رئیس موسسه تحقیقات برنج اعلام کرد: طبق بررسی های انجام شده توسط موسسه تحقیقات برنج که با کمک یک محقق ایرانی عضو موسسه بین المللی تحقیقات برنج انجام شده است متاسفانه برنج های هندی وارداتی با توجه به ویژگی های غیر معمول و غیر طبیعی که دارند مشکوک به دستکاری ژنتیکی هستند و مصرف آن ها می تواند منجر به بروز مشکلات گوارشی و سایر مشکلات برای سلامت انسان شود. بررسی واردات تازه‌ترین آمار گمرک ایران نشان می‌دهد که هجمه‌های سنگین وارد شده علیه واردکنندگان برنج در سال قبل روی واردات این محصول به کشور تاثیر منفی گذاشته به طوری که در فروردین ماه سال ۹۳ واردات برنج کشور با کاهش ۲۲٫۶۴ درصدی به حدود ۹۰ هزار تن رسید. طبق گزارش گمرک، میزان واردات برنج در سال ۹۳، نسبت به سال ۹۲، ۳۹٫۶۳ درصد از لحاظ وزن و ۳۸٫۹۹ درصد از لحاظ ارزش کاهش داشته است. اما با این حال، بیشترین میزان برنج وارد شده به ایران همچنان از کشور هند بوده است. میزان برنج وارد شده از این کشور، در ۱۱ ماه سال ۹۳، ۸۴۳ هزار تن به ارزش یک میلیارد دلار بوده است. به گزارش دریک، رتبه دوم واردات برنج از پاکستان با وزن ۱۲۸ هزار تن و ۱۵۰ میلیون دلار می رسد. رتبه سوم هم متعلق به کشور تایلند است. برنج وارد شده از این کشور ۷۲ هزار تن به ارزش ۴۱ میلیون دلار بوده است.

لازم به ذکر است که مرجع اطلاعات مورد بررسی سایت رسمی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران می‌باشد. بررسی تولید داخلی برنج مورد نیاز کشور سالانه ۳ میلیون تن است که در حال حاضر نزدیک به ۱٫۶۴۵٫۰۱۵ تن برنج در داخل تولید می‌شود(بر اساس آمار گرفته شده از جهاد کشاورزی کشور) و مابقی نیاز کشور باید از خارج تامین شود. در کشور استانهای مازندران و گیلان در رتبه اول تولید برنج می باشند.

مصرف برنج در کشور برآورد مصرف سرانه برنج در اتاق بازرگانی ایران که برآوردی ۱۲ ساله را مورد ارزیابی قرار می دهد، سالیانه نزدیک به ۴۰ کیلوگرم می باشد بنابراین با در نظرگیری جمعیت بالغ بر ۷۵ میلیون نفر در کشور، میزان مصرف سالانه برنج بالای ۳ میلیون تن خواهد بود. نتیجه گیری با توجه به وضعیت تولیدات داخلی برنج در کشور، اکثریت کشاورزان به علت افزایش هزینه های کاشت، داشت، برداشت، با حداقل وسعت زیر کشت فعالیت می‌کنند و این سبب شده است که هزینه تمام شده برنج در کشور بالا رود و لذا قیمت انواع برنج خارجی به طور میانگین بین ۳٫۰۰۰ تا۴٫۰۰۰ تومان و برنج ایرانی با توجه به نوع و مرغوبیت آن بین ۶٫۰۰۰ تا ۸٫۵۰۰ تومان در بازاز باشد. علی رغم پایین بودن قیمت برنج وارداتی توجه به نکاتی از جمله معضلات و آسیب‌های گوارشی که اخیراً در مورد این برنج‌ها اعلام شده است، سبب تمایل مردم به استفاده از برنج ایرانی گردیده است. نکته قابل تامل آنکه برنج جزء کالاهای اساسی مصرف جامعه محسوب شده و جلوگیری از واردات آن به هر طریقی موحبات افزایش قیمت محصول را در پی خواهد داشت. نکته آخر آنکه اتخاذ سیاست صحیح در جهت خودکفایی تولید این محصول و نیم نگاهی به بازار صادراتی مدت‌هاست دغذغه مسئولان در این زمینه بوده اما تاکنون منجر به نتیجه عملیاتی نشده است.