مروری بر احوال چهارمین اپراتور

اپراتور چهارم یا کنسرسیوم ایرانیان‌نت که به اپراتور چهارم معروف است، با هدف ایجاد، توسعه و مدیریت شبکه ملی، دسترسی فیبر نوری و ارائه سرویس‌های ارزش افزوده بر روی آن از اواخر سال 1389 مجوز فعالیت گرفته و با اخذ پروانه از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، ایجاد شبکه ملی اطلاعات و دسترسی فیبر نوری در ایران را از آبان ماه سال ۱۳۹۱ آغاز کرده است. اپراتور فیبرنوری ملزم است که در سال دوم فعالیت خود یک میلیون درگاه (پورت) پرسرعت، در سال سوم ۳ میلیون درگاه و تا پایان سال هشتم تعداد ۶ میلیون و ۸۷۰ هزار درگاه فیبر نوری برای اتصال منازل به اینترنت پرسرعت نصب کند. اما تا مقطعی از زمان با وجود وعده‌های مختلفی که در زمینه ارائه این خدمات داده شده بود مشکلات مختلف مانع از تحقق این هدف شده و حتی کار را به جایی کشید که چندین بار از سوی مسوولان وزارت ارتباطات نسبت به پیشرفت کند این پروژه اخطارهایی داده شد. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، چندی پیش نیز این شرکت طرح دسترسی به فیبرنوری را از نمایشگاه بین‌المللی تهران کلید زد و در قالب این مراسم از دسترسی مردم هفت کلانشهر به شبکه فیبر نوری تا پایان سال 1395 خبر داده شده و اینگونه عنوان شد که با دسترسی به این شبکه امکان دسترسی به شبکه پهن باند با ظرفیت 20 الی 100 مگابیت بر ثانیه فراهم می‌شود. فیبر نوری و نیاز به 5 میلیارد سرمایه گذاری محسن باقری‌ چناری - مدیر عامل اپراتور چهارم - در این خصوص اظهار کرد: براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته اپراتور چهارم ارتباطی کشور برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داده تا حدود 500 هزار پورت دسترسی را در اختیار مردم قرار دهد که در این زمینه اولویت با سازمان‌هاست و سایر شهرها و مشترکان در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرند. باقری همچنین سرمایه لازم برای ایجاد این شبکه را بالغ بر پنج میلیارد دلار برای ایجاد 6.8 میلیون پورت دانست و در پاسخ به سوالی مبنی بر اظهارات معاونان سازمان تنظیم مقررات ارتباطات مبنی بر تعلیق پروانه اپراتور چهارم توضیح داد: بحث تعلیق ما تاکنون نه در دستور کار سازمان مذکور و نه در دستور کار کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات قرار نداشته بلکه تنها هشداری بوده که سازمان تنظیم مقررات داد و ما هم به جان و دل پذیرفته و تمام تلاش خود را خواهیم کرد که تا پایان سال آینده سرویس‌دهی به شهرها را آغاز کنیم. قرار است با اتمام عملیات اجرایی و ایجاد دسترسی فیبر نوری بسیاری از سرویس‌ها از قبیل اینترنت پرسرعت، شبکه‌های ویدیویی اینترنتی، تلویزیون کابلی، آموزش مجازی، دولت الکترونیک و سایر خدمات و سرویس‌هایی که نیاز به باند پهن دارند قابل دسترسی خواهد شد. این طرح کاملا زیرساختی بوده و لازم است برای آن در مرحله‌ی اول طراحی یکپارچه کشوری صورت بگیرد تا مواردی مانند طرح تجاری و اجرای مناقصات در دستور کار قرار گیرد. پس از آن نیز لازم است طرحی یکپارچه تعریف شود تا مشخص باشد کل کشور به چه نقطه‌ای اتصال دارند. دوره انحصار ایرانیان نت تمدید می شود؟ اما مدیر عامل اپراتور چهارم در پاسخ به این سوال که آیا برای تمدید دوره انحصار خود این شرکت اقدامی انجام داده، اظهار کرد: تا پایان شش ماه اول سال 1395 مجوزهای ما برای فعالیت انحصاری ادامه دارد و قطعا آن زمان به مذاکره برای مراحل بعدی وارد خواهیم شد البته برای تمدید دوره انحصار لازم است حداقل 50 درصد تعهداتمان را انجام داده باشیم که ما همه تلاشمان را به کار خواهیم گرفت تا این اتفاق رخ دهد. او در ارتباط با اظهاراتی که مبنی بر لزوم پایان این پروژه در سه سال گذشته مطرح شده بود، توضیح داد: از زمانی که پروانه ما داده شد 18 ماه مهلت انحصار برای ما در نظر گرفته می‌شود که البته این دوره انحصار پس از ثبت شرکت خواهد بود و ما مجوز رسمی شرکت برای فعالیت را از پایان سال 1391 به ثبت رسانده‌ایم. اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد آنکه دوره‌های تجاری‌سازی و بهره‌برداری با یکدیگر متفاوت هستند اکنون در پروانه ما مدت 18 ماه از تاریخ تجاری‌سازی دیده شده و به نظر می‌رسد در این حوزه نگاهی موبایل محور حاکم بوده و برای اپراتور چهارم نیز براساس شبکه‌های موبایلی برنامه‌ریزی شده است در صورتی که روند کار برای چنین شبکه‌ای بسیار متفاوت است و این اپراتور برای ایجاد شبکه‌سازی حدود 2.4 میلیارد تومان و برای نصب تجهیزات، ران کردن آنها و تنظیم آن حدود 1.8 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری لازم دارد که به نظر می‌رسد عملا بحث شبکه‌سازی در پروانه ایرانیان نت دیده نشده است. تاثیر دسترسی به فیبر نوری در 3G و 4G مدیر عامل اپراتور چهارم پیش از این نیز در گفت‌وگویی با ایسنا با اشاره به این‌که راه‌اندازی نسل‌های سوم و چهارم ارتباطی نقطه شروع کار فیبر نوری در کشور به حساب می‌آید اظهار کرده بود: در صورت راه اندازی 3G و 4G به هیچ وجه خدمات مربوط به آن را نمی توان روی بستر رادیویی کشور ارائه داد و حتما باید این خدمات از طریق فیبر ارائه شود. وی در عین حال متذکر شده بود: در هر صورت اپراتورهای تلفن همراه که می خواهند نسل‌های بالاتر ارتباطی مانند 3G و 4G را ارائه دهند در نهایت مجبور به استفاده از فیبر نوری می‌شوند. اما باقری در عین حال به عدم تمایل اپراتورهای همراه به همکاری با ایرانیان نت اشاره و درباره عدم تمایل اپراتورها به بستن قرارداد با ایرانیان نت گفته بود: این عدم تمایل در درجه اول به عدم اطمینان نسبت به STABLE بودن فیبرهای نوری بازمی گردد. فرهنگ تشریک منابع در ایران به گفته وی جا نیفتاده و بر همین اساس شرکت‌های ایرانی حاضر نیستند از منابع سایر شرکت‌ها استفاده کرده و منافع خود را به منافع دیگران پیوند بزنند این مساله‌ای است که در اروپا حل شده و جایی که اپراتوری فیبر داشته باشد هیچ اپراتور دیگری حق احداث فیبر ندارد و باید از امکانات موجود همه شرکت‌ها استفاده کنند. سود اقتصادی فیبر نوری و بازاری که بی استفاده ماند اما از نظر بازدهی مالی در اقتصاد جهانی سرمایه گذاران در پی سرمایه گذاری در طرح هایی هستند که حداقل ریسک سرمایه گذاری و حداکثر بازدهی را نصیبشان کند و در این زمینه شرکتهای اپراتور تلکام دارای سهام کم ریسکی هستند. در هرحال سیستم FTTx به عنوان یک نوع معماری با هزینه مناسب در ارتباط با سیستم های صدا، تصویر و دیتا به کار خواهد رفت و از آنجا که در آینده استفاده از FTTx هر چه بیشتر رایج خواهد شد، این عامل باعث ظهور کاربردهای جدیدی می شود که این امر فرصت های جدیدی در خصوص افزایش پهنای باند از طریق فیبر نوری در دنیا پدید خواهد آورد. در ایران نیز استفاده از فیبر های نوری امکان مناسبی جهت رسیدن به یک چشم انداز مهیا میکند که طی آن عملا پهنای باند نامحدودی برای تمامی مشتریان در ایران ایجاد خواهد شد. از سوی دیگر عدم ارائه سرویس فیبر تاریک و اکتیو توسط شرکت مخابرات ثابت ایران و بحث هایی که مبنی بر عدم رضایت مشتریان از قیمت و کیفیت سرویس هایی که تاکنون ارائه شده ،مطرح می شود از جمله مواردی است که فعالیت های ایرانیان نت در ایران را با توجیه اقتصادی مناسب همراه می کند. با این همه باید همچنان در انتظار ماند تا با گذشت زمان مشخص شود که آیا وعده‌های جدید مدیران این شرکت عملیاتی خواهد شد یا همچنان مانند گذشته این پروژه با کندی های متعدد پیش می رود.