واردات در مناطق آزاد 11 برابر صادرات

در مقابل این میزان واردات در سال 1393، 703 هزار تن کالا به ارزش 196 میلیون و 522 دلار صادر شده است. برداشتن قید تعرفه‌ها از کالاهای ورودی از این مناطق عاملی شد که دروازه‌های کشور هرچه بیشتر بر روی کالاهای خارجی گشوده شود. منطقه آزاد که با الگوبرداری از کشور چین در ایران ایجاد شد، هدفش توسعه منطقه‌ای و فضایی برای پیرامون مناطق آزاد شکل گرفته بود. هرچند ایران تنها کشوری است که با داشتن مناطق آزاد از یک طرح جامع برای این مناطق بی‌بهره است اما در همان اهداف اولیه در لوایح تشکیل مناطق آزاد، ارتقای سطح معیشت ساکنان منطقه لحاظ شده بود. با این حال، این اهداف در سایه فعالیت گسترده دلالان در سال‌های گذشته تا حد زیادی رنگ باخته است و خرید کالاهای بدون تعرفه و انتقال چمدانی آن به سرزمین مادر کار اصلی تعدادی از واسطه‌گران شده است. چگونگی و نحوه ارتباط مناطق آزاد با سرزمین اصلی از اساسی‌ترین موضوعاتی است که باید در طرحی جامع از بدو پیدایش این مناطق تعریف می‌شد اما بدون تعیین این استراتژی‌ها عملا مناطق آزاد دروازه ورود کالاهای بدون عوارض به سرزمین مادر شده است. براساس این مدل حاکم بر مناطق آزاد کشور نیز مشاهده می‌کنیم که توسعه فضایی که به دنبال آن بودیم اتفاق نیفتاده و به جز معدود مناطق، در باقی منطقه های آزاد تشکیل شده سطح زندگی ساکنان تغییر چندانی نکرده است.