کدام خودروسازان با ایرانی‌ها مذاکره کردند؟

روایت است که می گویند یکی از بازارهایی که با برداشته شدن تحریم ها شاهد تحولات بزرگ خواهد بود، بازار خودرو است. این روایت مسئولان نیست؛ خودروسازان هم آن را تایید نمی کنند، هرچند تلویحا از مطرح شدن این بحث استقبال می کنند. این روایت افکار عمومی است، چون هنوز منتظرند کیفیت تولیدات داخلی بهبود یابد، امکان انتخاب بین نمونه های مشابه خارجی با محصولات داخلی فراهم شود و از همه مهمتر خدمات پس از فروش که بدیهی ترین حقوق مشتریان خودروست، فراهم شود.

طبیعی است که بین افکار عمومی از خواسته تا تایید و عمل مسوولان فاصله بسیار است. اما اگر برآیند عمومی تقاضای مردم را ملاک تصمیم مسئولان قرار دهیم، حالا همه منتظرند که ببینند در میان حجم عظیمی از اخباری که از تقاضای سرمایه گذاری در حوزه خودروسازی منتشر می شود، کدام یک به واقعیت نزدیک تر است و کدام شرکت ها برای مذاکره به جاده مخصوص می روند.

خبرهای قطعی از تقاضای ثبت شده خودروسازان کره جنوبی و ژاپن برای ورود به بازار ایران حکایت دارد. سوزوکی و نیسان در راس آنها قرار گرفته اند؛ ضمن آنکه محمدرضا نعمت زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت اخیرا بر افزایش همکاری با خودروسازان ژاپنی تاکید کرده و به خودروسازان ایرانی گفته است که بروند و با طراحی های جدید خودروسازان ژاپنی آشنا شوند و با بهره گیری از تجربیات آنان، زمینه پیشرفت و نفوذ مشترک در بازارهای خارجی را فراهم کنند.

به جز سواری های ژاپنی که منتظر ورود به بازار ایران هستند، کامیون و خودروهای نیمه سنگین هم متقاضای ورود به بازار ایران چه به صورت همکاری در قالب جوینت ونچر و چه واردات به صورت فول CKD است. شرکت ایسوزو همکاری اش را با گروه بهمن عمق بخشیده و تصمیم دارد دست به سرمایه گذاری مشترک بزند؛ اگرچه این خودروساز، اکنون تولید دو میلیون دستگاه سوزوکی در هند در قالب سرمایه گذاری مشترک با شرکت ماروتی در برنامه دارد، اما برای سوزوکی - ماروتی همکاری با خودروسازان ایرانی نیز جذاب است.

در اروپا نیز متقاضی ها منتظر تصمیم های رسمی هتل کوبورگ هستند. خبرگزاری رویترز اخیرا از شرکتهای خودروساز فولکس واگن و دایملر به عنوان شرکت هایی نام برده که منتظر ورود به ایران هستند. در حالی که فولکس واگن اعلام کرده است هیچ گونه فعالیت تجاری در ایران را آغاز نکرده و دایملر اعلام کرده به دقت وضعیت را پیگیری می‌کند و هر گونه معامله این شرکت یا ورود آن به ایران به نتایج مذاکرات بستگی خواهد داشت اما یک منبع آگاه اظهار کرد که فولکس واگن که بزرگترین خودروساز اروپاست، مذاکراتی داشته با این همه این مذاکرات پشت پرده انجام گرفته است.

گفته می شود فولکس واگن مذاکراتی را با کرمان خودرو برای انتقال خط تولید یک محصول جدید و تولید یک خودرو به صورت فول CKD آغاز کرده و منتظر نتیجه مذاکرات است.

دیگر کشور اروپایی که مترصد ورود به بازار ایران است، فیات ایتالیاست. در نخستین سال تحریم ها صادرات ایتالیا به ایران 19 درصد کاهش پیدا کرد و سپس به 25 درصد رسید. تحریم ها از سال 2006 میلادی 15 میلیارد یورو زیان به اقتصاد ایتالیا زد که 60 درصد این میزان تنها در سال های 2011 تا 2013 بوده است. ایتالیا که درگیر بدهی های عمومی، رکود و بحران اقتصادی است، بی صبرانه در انتظار نهایی شدن توافق هسته ای و لغو تحریم ها برای ورود به بازار پرسود ایران و رسیدن به فرصت های جدید اقتصادی برای شرکت هایی است که ادامه حیات آنان درگرو صادرات است.

پژو فرانسه شریک قدیمی خودروسازان ایرانی هم از این رقابت جا نمانده، حتی گفته می شود مذاکره پژو با ایران خودرو برای تولید دو محصول جدید نهایی شده است. دولت فرانسه از شرکت هایش خواسته است خود را آماده بازگشت به ایران کنند. رنو - نیسان دیگر خودروساز فرانسوی هم که در سال های اخیر درگیر بحران مالی بوده، از این مذاکرات جا نمانده است، اما درباره جزییات این مذاکره خبری در دست نیست.

طرف اصلی مذاکره کننده در پرونده هسته ای ایران، آمریکاست. این کشور هم انگیزه های بسیاری برای ورود به بازار ایران دارد و می خواهد از این رقابت به اصطلاح جا نماند. چندی پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه خودروسازان آمریکایی‌ از طریق برخی واسطه‌ها به خودروسازان ایرانی پیام داده‌ و خواستار سرمایه‌گذاری در صنعت خودروی ایران شده‌اند.

اگرچه مسئولان ایرانی تاکید دارند که اگر این اتفاق بیفند نکاتی در مورد عقد قرارداد با خودروسازان آمریکایی حتما منافع ملی در این قراردادها لحاظ خواهد شد و صنعت داخلی باید در یک قرارداد جوینت ونچر «برد- برد»، تولید مشترک با خودروساز آمریکایی داشته باشد.

محمد نجفی منش یک عضو انجمن خودروسازان در این رابطه گفته است آمریکایی‌ها برای حضور و سرمایه‌گذاری در بازار ایران ابراز علاقه کرده‌اند و منتظرند تا بیانیه لوزان به یک توافق‌نامه تبدیل شوند و به بازار ایران ورود کنند، اما هم‌اکنون رایزنی‌هایی صورت گرفته که باید اجازه داد ریزه‌کاری‌های آن، در یک زمان مناسب‌تر اطلاع‌رسانی شود. اسداله عسگراولادی، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین هم گفته است که خودروسازان آمریکایی برای شراکت با ایرانی‌ها قرار است راه جاده مخصوص را در پیش گیرند،هرچند او گفته که نباید از دیدن غربی‌ها و آمریکایی برای حضور در بازار پرمنفعت ایران، ذوق‌زده شد بلکه باید حواس‌مان باشد که منافع ملی را زیر پا نگذاریم.