آغاز داغ تابستان بورس

پس از جهش 1001 واحدی شاخص کل بورس تهران در معاملات چهارشنبه هفته گذشته (27 خرداد)، روند صعودی را در معاملات این هفته نیز شاهد بودیم. به طوری که بازدهی بازار سهام توانست در مدت دو هفته اخیر به بیش از 4 درصد برسد. خوش‌بینی به مذاکرات هسته‌ای و در نتیجه اقبال سهامداران به صنایع پرپتانسیل در صورت توافق هسته‌ای مهم‌ترین عامل رشد قیمت‌ها در این بازار محسوب می‌شد. به این ترتیب، سفته‌بازی در صنایع کوچک و تلاش برای نوسان‌گیری در این گروه‌ها، به عنوان یکی از مشخصه‌های دوران رکودی بازار، کاهش چشم‌گیری یافت. بازگشت بزرگان به کانون توجه همانطور که اشاره شد، خوش‌بینی به مذاکرات هسته‌ای سبب شد تا صنایعی مثل خودرو، بانک، لیزینگ و حمل و نقل بسیار مورد توجه سهامداران بورسی قرار گیرد. به این ترتیب، آن دسته از سهامدارانی که ریسک‌پذیر نیز هستند با ورود به این صنایع و امیدواری به نتیجه مذاکرات هسته‌ای موجب رشد قیمت‌ها در این صنایع و رونق بورس تهران شدند. بر این اساس، گرچه 13 صنعت با افت هفتگی شاخص همراه شدند، اما مجموع ارزش بازار این گروه‌ها کمتر از 14 درصد ارزش کل بازار بود که بر بازگشت اقبال به لیدرهای بورس تاکید می‌کند. به گزارش اقتصاد نیوز، همچنین، بررسی ها نشان می‌دهد با وجود رشد 2 درصدی شاخص کل (4.1 درصد در مجموع دو هفته)، شاخص کل هم‌وزن (اثرگذاری یکسان نمادهای بورسی در محاسبه آن) فقط 0.9 درصد (در مجموع دو هفته 2.5 درصد) رشد را تجربه کرد. این مساله نیز شاهدی دیگر بر آن است که بر خلاف صنایع و نمادهای بزرگ بورسی که با رشد قیمت همراه بودند، شرکت‌های کوچک متعددی با افت قیمت همراه بودند. نشانه‌های احتیاط در میان معامله‌گران با وجود ایجاد رونق نسبی در معاملات بورس تهران، همچنان به نظر می‌رسد بسیاری از سرمایه‌گذاران در لاک احتیاط قرار دارند. چندین تجربه تلخ برای سهامداران در یکی، دو سال اخیر مهم‌ترین عامل کاهش ریسک‌پذیری آنها محسوب می‌شود. توافق موقت ژنو در سال 92 که به رشد حباب‌گونه قیمت‌ها و در نهایت رکود سنگین بورس منتهی شد، امیدواری به رسیدن به توافق جامع در پاییز 93 که در پایان با تمدید مذاکرات در 3 آذر همراه شد و در نهایت بیانیه لوزان در فروردین ماه که ابهامات زیادی را در پی داشت، از جمله تجربه‌های تلخی هستند که مانع از ورود بسیاری از سهامداران در شرایط فعلی می‌شود. شاهد این موضوع حجم و ارزش معاملات روزانه است؛ بررسی ها نشان می‌دهد گرچه متوسط حجم و ارزش معاملات روزانه در این هفته به ترتیب 45 و 53 درصد رشد را نسبت به هفته ماقبل تجربه کردند، اما هنوز با رکوردهای خود در فروردین ماه فاصله دارند (با حذف معاملات بلوکی). همچنین، بررسی آخرین روز معاملاتی در بورس تهران (چهارشنبه) نشان می‌دهد هیجانات در این بازار تا حدودی فروکش کرد. به طوری که شاخص کل تنها توانست رشد 18 واحدی (معادل 0.03 درصد) را تجربه کند و شاخص کل هم‌وزن با افت 0.03 درصدی مواجه شد. در این شرایط، اگر نمادهای پالایشگاهی مانند «شپنا» و «شبندر» حضور نداشتند شاخص کل نیز با افت همراه می‌شد (دو نماد مزبور در مجموع، بیش از 110 واحد تاثیر مثبت بر شاخص کل داشتند). با این حال، بازار سهام بازیگران زیادی دارد که هر کدام تفکر و ایده متفاوتی دارند؛ در این شرایط که ابزارها و نهادهای قدرتمندی نیز جهت کنترل هیجان بازار وجود ندارد احتمال تداوم حرکت‌های هیجانی در بورس تهران بیش از روند منطقی است. در واقع، به جای آنکه شاهد فعالیت سرمایه‌گذاران واقعی که با نگاهی میان‌مدت و بلندمدت وارد بورس می‌شوند، عمده معاملات توسط نوسان‌گیران انجام می‌شود که تمایلی به نگه داشتن طولانی‌مدت سهام خود ندارند. این دسته از سهامداران که وضعیت نامتعادلی را در بازار ایجاد می‌کنند، با شناسایی سود به سرعت از بازار خارج شده و موجی از فروش ایجاد می‌کنند. بر این اساس است که در شرایط فعلی نمی‌توان به رشد پایدار بورس تهران امیدوار بود، زیرا این موضوع به شدت به وضعیت مذاکرات هسته‌ای بستگی دارد که احتمالا در این هفته یا حداکثر طی 10 روز آینده تعیین تکلیف می‌شود. یک هفته با صنایع همانطور که اشاره شد، عمده صنایع بورسی بزرگ با رشد شاخص همراه شدند؛ به طوری که از 37 گروه بورسی، 23 صنعت که در مجموع بیش از 86 درصد ارزش کل بازار را در اختیار دارند با رشد قیمت‌ها همراه بودند. در این میان، فرآورده‌های نفتی، زراعت و خودرو به ترتیب با 9.2، 6.8 و 5.7 درصد رشد، بهترین عملکرد صنایع بورسی را به ثبت رساندند. از سوی دیگر، ابزار پزشکی، وسایل ارتباطی و لاستیک به ترتیب با 5.8، 4.1 و 3 درصد افت، زیان‌ده‌ترین گروه‌های بورسی بودند. علاوه بر خودرو، گروه‌هایی مثل حمل و نقل، بیمه، بانک و لیزینگ‌ها (سایر واسطه‌گری مالی) نیز با رشد قابل توجه قیمت‌ها همراه بودند که به خوبی تاکید می‌کند معامله‌گرانی که با امیدواری به نتیجه مذاکرات هسته‌ای وارد شده‌اند، به این صنایع گرایش بیشتری دارند. شرایط اما برای صنعت فرآورده‌های نفتی متفاوت است؛ شرکت‌های پالایشی در پایان هفته گذشته به علت دریافت اطلاعیه نرخ خوراک مصرفی و یارانه فروش محصولات از سوی شرکت پالایش و پخش متوقف شدند. شرکت‌های مزبور حاشیه سود پایینی دارند و تغییرات در نرخ خوراک یا یارانه محصولات آنها به شدت بر سودآوری این نمادها اثرگذار است. در زمان توقف نمادهای مزبور، خوش‌بینی به تصمیمات شرکت پالایش و پخش زیاد بود، اما در ابتدای هفته، شرکت‌های پالایشی با ارائه اطلاعیه شفاف‌سازی اعلام کردند شرکت پالایش و پخش اطلاعیه خود را پس گرفته است و فعلا تکلیف نرخ مواد اولیه و یارانه‌های محصولات مشخص نیست. گرچه این موضوع به معنای بازگشت ابهام به این گروه بود، اما بازگشایی نمادهای مزبور در فضای خوش‌بینی سبب شد تا اقبال شدیدی از نمادهای این گروه صورت گیرد؛ به طوری که صف‌های خرید سنگین موجب رشد 9.2 درصدی شاخص این گروه در مدت یک هفته شد.