چه کسی برای اولین بار یارانه ارزی را مطرح کرد؟

اوایل مهرماه سال جاری خبرگزاری مهر از مطرح شدن سناریوی پرداخت یارانه ارزی در دولت خبر داد و نوشت: ایده‌ای"اقتصادی - سیاسی" در برخی زیرمجموعه‌های دولت مطرح است که در صورت نهایی شدن آن، یارانه ماهانه نقدی 90 هزار تومانی به ازای هر ایرانی از محل آزادسازی نرخ ارز اختصاص خواهد یافت. براساس این ایده و درصورت نهایی شدن، مابه‌التفاوت نرخ ارز مرجع 1226 تومان و نرخ بازار آزاد (حدود 2400 تومان) از محل آزادسازی نرخ ارز به مردم پرداخت خواهد شد. برهمین اساس، برخی مقامات اقتصادی دولت محاسبه کرده‌اند که از محل آزادسازی نرخ ارز (ارز تک نرخی بالای 2226 تومان)، سهم هر ایرانی از این محل سالیانه بیش از 1 میلیون تومان و ماهیانه حدود 90 هزار تومان خواهد بود. گفته می‌شود رئیس جمهور، وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی و برخی اعضای سیاسی دولت در جریان این ایده "اقتصادی - سیاسی" قرار دارند. انتشار این خبر موجی از بهت جامعه کارشناسی کشور و انتقادات شدید نمایندگان مجلس را به دنبال داشت چرا که اجرایی شدن چنین طرحی جز تشدید توفان تورمی، تاثیر دیگری بر اقتصاد کشور نخواهد داشت و فقط دولت می‌تواند از منافع سیاسی - اجتماعی کوتاه‌ مدت آن بهره‌مند شود. یک روز پس از انتشار این خبر، وزیر صنعت، معدن و تجارت پرداخت یارانه ارزی را یکی از سناریوهای دولت برای افزایش مبلغ یارانه نقدی اعلام کرد و گفت: طرح‌ها و سناریوهای مختلفی در دولت برای افزایش مبلغ یارانه نقدی مطرح است که این موضوع هم یکی از سناریوها است ولی هنوز به جمع بندی نهایی نرسیده است. اما ساعاتی از این اظهارنظر نگذشته بود که غضنفری صحبت‌های چند ساعت قبل خود را منکر شد و هر گونه تصمیم‌گیری در دولت درباره افزایش یارانه نقدی از محل ما به‌التفاوت نرخ ارز دولتی و آزاد را تکذیب کرد. رفتار وزیر صنعت در تکذیب سخنانش درباره پرداخت یارانه ارزی که احتمالا تحت فشار یا دستوری از جانب مقامات ارشد دولت بود، این گمانه را تقویت کرد که به دنبال واکنش شدید مجلس نسبت به این طرح، دولتی‌ها به دنبال آرام کردن فضا و عدم پگیری این موضوع در سطح رسانه‌ها هستند. در همین راستا بود که هفته گذشته وزیر اقتصاد در یک برنامه تلویزیونی با حرارت اعلام کرد که پرداخت یارانه ارزی از محل نوسانات بازار آزاد ارز، به هیچ عنوان صحت ندارد. این در حالی است که مروری بر اظهارات دولتمردان نشان می‌دهد، اتفاقا این شخص وزیر اقتصاد بود که برای اولین بار پرده از چنین طرحی برداشت. شمس‌الدین حسینی در گزارشی که ماه گذشته در دیدار هیئت دولت با رهبر معظم انقلاب اسلامی خواند، صراحتا به طرح دولت برای پرداخت یارانه ارزی اشاره کرده بود: "درخصوص نظام ارزی، عرضه همگانی ارز با نرخ موسوم به ارز مرجع را به صلاح ندانستیم.دراین وضعیت علاوه بر بروز زمینه‌های رانت، کنترل قیمت کالاها و خدمات وارده با ارز مرجع نیز چندان موفق نیست، لذا ساز و کار معاملات‌ گواهی ارزی در بورس برای عرضه رقابتی و شفاف ارز برای تسهیل تأمین نیازهای واقعی غیر از کالاهای اساسی و دارو (که همچنان از ارز با نرخ مرجع برخوردارند) طراحی شده است ‌که به اجرا نزدیک می‌شود طبعا منابع (مابه‌التفاوت) حاصل می‌تواند صرف جبران هزینه خانوارها و حتی تولیدات گروه‌های کالایی خاص شود."