نقدینگی عامل اصلی التهاب ارزی

عباسعلی نورا دارای مدرک دکترای اقتصاد و استاد اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی در زابل و نماینده دوره‌های چهارم، هفتم و هشتم مجلس شورای اسلامی و نایب رئیس سابق کمیسیون برنامه و بودجه است که نظرات مهمی در زمینه اقتصاد و بازار ارز ارائه کرده است. عباسعلی نورا در مورد ارائه پیشنهاد برای برطرف کردن التهاب بازار ارز که از سوی رئیس‌جمهور از اقتصاددانان و کارشناسان خواسته شده است، گفت: رئیس‌جمهور باید بداند برخی از بحران‌های ایجاد شده از جمله در بازار ارز به خاطر فرصت‌سوزی در گذشته است که راه‌حل آن از سوی اقتصاددانان مطرح شد، ولی دولت آن را رعایت نکرد. کاهش وابستگی بودجه به نفت این استاد اقتصاد افزود: همه کارشناسان اقتصادی و سیاست‌گذاران کلان نظام اقتصادی تأکید داشتند که وابستگی بودجه عمومی به نفت کاهش یابد که اگر بحران ارزی ایجاد شد، بودجه عمومی کشور به خاطر عدم تحقق درآمد ارزی دچار آسیب نشود، اما این کار انجام نشد و در حال حاضر که بحران ارزی اتفاق افتاده اولین ضربه آن در بودجه عمومی کشور ظاهر می‌شود. نورا افزود: دولت باید واقعا خود را مقید کند که در لایحه بودجه 92 آن را بدون وابستگی به نفت تنظیم کند. رعایت قانون اقتصاد در طرحهای عمرانی این اقتصاددان تأکید کرد: نکته‌ای که تاکنون هیچ وقت نگفته‌ایم، این است که در کارهای عمرانی دولت باید قانون اقتصاد را رعایت کند و پروژه‌هایی از عمرانی انجام شود که به تولید ثروت برای جامعه منجر شود، در حالی که اگر جنبه‌های اقتصادی رعایت نشود، کار نادرستی خواهد بود. پروژه عمرانی باید ثروت زا باشد وی افزود: پروژه‌ای که سه هزار میلیارد تومان صرف آن می‌شود، تا چند نقطه از کشور بهم وصل شود، اما هیچ ثروتی ایجاد نمی‌کند، این به ضرر کشور است و برخی از کارهای اقتصادی و عمرانی دولت نتیجه‌ای در چرخه اقتصادی ایجاد نمی‌کند که خود این کارها مشکل‌زا می‌شود. وی تأکید کرد: دولت باید توجه کند، در بودجه‌های عمرانی دقت شود و هر کار عمرانی ضرورت ندارد، انجام شود، در حالی که کشور نیاز به تولید ثروت، شغل و افزایش تولید ناخالص داخلی دارد. وی گفت: اگر پروژه‌های عمرانی منجر به افزایش تولید ناخالص داخلی نشود، باعث افزایش نقدینگی و تورم می‌شود. برخی دولتمردان قشرگرا و نمایندگان منطقه گرا هستند نماینده سابق مجلس گفت: متأسفانه در دولت نگرش قشرگرایی و حوزه‌نگری نسبت به وزارتخانه‌ها و در مجلس نیز نگرش منطقه‌گرایی وجود دارد و همان گونه که در دولت هر وزیر می‌خواهد بودجه بیشتری برای وزارتخانه خود جذب کند و فقط حوزه خود را می‌بیند، در مجلس هم هر نماینده می‌خواهد صرف نظر از جنبه‌های اقتصادی یک پروژه عمرانی را در منطقه حوزه انتخابیه خود اجرا کند و این نگرش‌ها در نهایت باعث می‌شود، تولید ثروت در کشور کمتر ایجاد شود. این اقتصاددان افزود: برخی از نمایندگان به جنبه بازدهی سرمایه در پروژه‌های عمرانی توجه ندارند و نگرش منطقه‌ای در پروژه‌های عمرانی دارند. در دولت هم باید تفکر قشری کنار گذاشته شده و بازنگری شود. وی تأکید کرد: عده‌ای بودجه عمرانی کشور را بدون توجه به بازدهی آن به مناطق خود می‌کشند، البته ما هم مقصر هستیم که از نظر علمی به بازدهی سرمایه‌گذاری توجه نمی‌ کنیم. وی افزود: دولت‌های قبلی مانند دولت کنونی فرصت‌سوزی کردند و این بلای خانمان‌سوز در کشور وجود دارد که کاهش قدرت پول ملی از طریق تقاضا برای ارز خارجی انجام شده است. وی گفت: کاهش قدرت پولی ملی و تبدیل ارز‌های خارجی به ریال باعث شده پول ملی کاهش ارزش پیدا کرده و تورم ایجاد شده است. نورا با اشاره به راه‌اندازی حساب ذخیره ارزی گفت: دولت منابع حساب ذخیره ارزی را صفر کرد و صندوق توسعه ملی هم که راه‌اندازی شد دولت نگاه استفاده کردن از منابع آن به نفع خود دارد. وی تأکید کرد: دولت در سال 89 و 90 به مجلس فشار وارد می‌کرد که اجازه بدهند منابع صندوق توسعه ملی تبدیل به ریال شود و این یک اشتباه است، گرچه رئیس‌جمهور می‌گوید انتقاد نکنید، اما اینها باید گفته شود و البته راه‌حل هم ارائه کردیم، سیاست‌های کلان کشور را هم رهبری عنوان کردند. چشم‌داشت دولت به صندوق توسعه ملی نورا تأکید کرد: دولت پیشنهاد داده بود 20 درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صورت ریالی برای کشاورزی و 20 درصد هم برای صنعت اختصاص پیدا کند، اما مجلس مقاومت کرد و در نهایت برای هر کدام از این بخش‌ها 10 درصد استفاده به صورت ریالی را تصویب کرد و در حال حاضر 20 درصد منابع صندوق توسعه ملی به شکل ریالی استفاده می‌شود. نورا تأکید کرد: صندوق توسعه ملی قرار بود برای اقتصاد زاینده و نه انجام کارهای عمرانی دولت انجام وظیفه کند، اگر یک کار عمرانی مانند آسفالت کردن 40 روستا انجام شود، این کار زاینده نیست. وی تأکید کرد: مجلس در قانون صندوق توسعه ملی می‌گوید منابع آن برای اقتصاد زاینده انجام شود و 3 درصد کارمزد گرفته شود، یعنی اینکه خود صندوق ثروت ملی تولید کند و بهتر از این نمی‌توان پیشنهاد داد. در استفاده از منابع صندوق توسعه ملی احتیاط شود نورا گفت: الان هم می‌گوییم در استفاده از منابع صندوق توسعه ملی احتیاط به خرج دهند، زیرا افزایش نقدینگی مشکلات زیادی برای مردم ایجاد کرده و همه عالم و آدم می‌دانند افزایش نقدینگی باعث تورم می‌شود. وی تأکید کرد: دولت گفته است نقدینگی باعث تورم نمی‌شود چون در جهت تولید هزینه می‌شود، اما از نظر اقتصادی نقدینگی وقتی افزایش پیدا کرد در یک جا جمع شده و در نهایت مانند سدی که شکسته می‌شود، سیل همه جا را می‌برد. نورا افزود: نحوه اجرای هدفمندی یارانه‌ها دارای اشکال بود، گرچه با اجرای خود هدفمندی یارانه‌ها کسی مشکل ندارد. وی تأکید کرد: دولت بعد از اینکه اقتصاددانان نسبت به تورم هدفمندی یارانه‌ها به روش پرداخت نقدی انتقاد کردند، آنها را مسخره کرد که ما در سال اول 40 هزار میلیارد تومان یارانه پرداخت کردیم، اما تورم کجاست، در حالی که تورم ناشی از یارانه نقدی امروز پیدا می‌شود و از همان ابتدا اقتصاددانان پیش‌بینی کردند، تورم 20 تا 40درصدی ایجاد می‌شود، اما دولت سال اول به اقتصاددانان می‌خندید. این اقتصاددان تأکید کرد: افزایش نقدینگی مانند سیل در جامعه ویرانگر است چون پول ذائقه مردم را عوض می‌کند و تلاطم در بازار ایجاد می‌شود. نماینده سابق مجلس با بیان اینکه سالی 50 هزار میلیارد تومان پول جدید به سیستم بازار وارد می‌شود، گفت: بازار تحمل این رقم را ندارد و خدا پدر نمایندگان مجلس را بیامرزد که به پیشنهاد 135 هزار میلیارد تومان دولت در یارانه نقدی رأی ندادند و 50 هزار میلیارد تومان آن را تصویب کردند. این اقتصاددان پیشنهاد داد: به نظر من لازم نیست همه یارانه‌ها به صورت نقدی پرداخت شود، دولت می‌تواند بخشی از یارانه‌ها را به صورت کوپن کالایی بپردازد، مثلا بن خرید قند، روغن، چای و کالاهای اساسی به مردم بدهد و این بهتر از دادن پول نقد به مردم است چون مردم با پول نقد کالاهای لوکس خریداری می‌کنند. یارانه نقدی در برابر کار باشد نورا گفت: حتی می‌توان پرداخت یارانه را به شرط انجام کار به مردم داد مثلا فردی که در روستا یارانه می‌گیرد، گفته شود به شرطی که از 10 درخت در جلوی خانه یا باغچه خود مراقبت کند و آنها را پرورش دهد. وی گفت: از طرفی در مجلس از همان ابتدا تصمیم گرفته شد، اجرای هدفمندی یارانه‌ها 5 ساله باشد و بعد از 5 سال خبری از یارانه نقدی و یا غیرنقدی نباشد، اما همان موقع در کمیسیون تلفیق من از دولت سؤال کردم، شما که الان یارانه نقدی می‌دهید، بعد از 5 سال چگونه یارانه را قطع می‌کنید، آنها گفتند تفکر رئیس‌جمهور این است که تا ابد‌ یارانه به مردم بدهیم، پس با این کار انگیزه خدمت و کار در مردم چه می‌شود. نماینده سابق مجلس گفت: نکته دیگر این است یارانه نقدی را دولت در مقابل کار به مردم بدهد. همه مشکل از تحریم نیست این اقتصاددان با بیان اینکه همه مشکلات را نمی‌توان به گردن تحریم انداخت، گفت: تحریم سهمی از مشکلات اقتصادی دارد، اما همه مشکل از تحریم نیست، آثار تحریم در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و درازمدت است که در زمان جنگ تحمیلی استراتژی به گونه‌ای بود که آثار کوتاه‌مدت و میان‌مدت تحریم از بین رفته بود، اما در بلندمدت در 8سال دفاع مقدس آثار تحریم آخر سر پدیدار شد. وی گفت: اگر دولت از نظر اقتصادی درست عمل کند، می‌توان 7 تا 10 سال مقاومت کرد و اگر 10 سال هم نفت ایران را نخرند، با توجه به ذخایر ارزی مطمئنی که در کشور وجود دارد، می‌توان مملکت را اداره کرد. نورا افزود: کل پروتئین مصرفی سال 4 میلیارد دلار است، در حالی که بودجه یارانه‌ها به صورت یارانه نقدی به مردم پرداخت می‌شود. نورا همچنین به استقلال بانک مرکزی اشاره کرد و گفت: تمام کارشناسان و نمایندگان مجلس اصرار دارند، بانک مرکزی مستقل باشد، اما در کمیسیون تلفیق نماینده دولت در اعتراض به دادن استقلال به بانک مرکزی قهر کرد، اگر دولت می‌خواهد کشور را به خوبی اداره کند، بهترین راه‌حل استقلال بانک مرکزی از تصمیمات اجرایی مدیران دولتی است. وی تأکید کرد: الان هم دولت نباید در کار بانک مرکزی دخالت کند. این اقتصاددان پیشنهاد داد: به نظرم بانک مرکزی باید فراتر از سه قوه باشد و فراقوه‌ای اداره شود، چون نگاه دولت‌ها چهارساله بوده و به فکر منافع دولت خود هستند، اما بانک مرکزی باید منافع ملی و ارزش پول ملی را در بلندمدت مد نظر قرار دهد. نورا افزود: نداشتن استقلال توسط بانک مرکزی باعث شده مدیریت ضعیفی در بانک مرکزی و در مسئله ارزی اعمال شود و رئیس کل بانک مرکزی نمی‌تواند، به طور مستقل تصمیم‌گیری کند. نماینده سابق مجلس همچنین گفت: شورای پول و اعتبار چه نظارتی بر پول کشور داشتند، این شورا باید رابطه پول ملی و ارز‌های خارجی را تعریف کند، اما ساختار پولی کشور مریض است و قرار بود اصلاحاتی انجام شود. وی با بیان اینکه ساختار مالی کشور سهم مهمی در بحران فعلی ارز دارد، گفت: چه کسی می‌تواند کتمان کند که تصمیم‌گیری مالی دولت بر روی ارز اثر نداشته باشد. تا تورم تک نرخی نشود، سود بانکی تک نرخی نمی شود نورا تأکید کرد: در مورد شاخص تورم یک جا تصمیم‌گیری و در مورد شاخص بیکاری در جای دیگر تصمیم‌گیری می‌شود و آن موقع به بانک مرکزی دستور می‌دهند، باید نرخ سود تک رقمی شود، اما مگر می‌شود تا تورم تک رقمی نشده، سود بانکی را تک رقمی کرد. نورا افزود: در شرایطی که تورم افزایش می‌یابد حرص و ولع مردم برای گرفتن وام بانکی بیشتر می‌شود. وی افزود: سالی 50 تا 60 هزار میلیارد تومان از مطالبات بانکی غیر قابل وصول می‌شود که از این رقم تنها 10 تا15 هزار میلیارد تومان مربوط به مردم و 40هزار میلیارد تومان متعلق به 30 شرکت حقیقی و حقوقی است که وام‌های بانکی را گرفته و پس نمی‌دهند. نورا افزود: به خاطر تورم و التهاب بازار وام‌های بانکی بلاوصول می‌شود. نورا افزود: رئیس‌جمهور باید بداند اگر عده‌ای پول‌های بانک را گرفته و پس نمی‌دهند، آنها را به قوه قضائیه معرفی کند، تا آنها را چهارمیخ کند، اما آیا رئیس‌جمهور دادخواستی به قوه قضائیه ارائه کرده که آنها عمل نکرده اند؟ وی تأکید کرد: عواملی که باعث بیچارگی مردم شده وام‌های بانکی شرکت‌های حقیقی و حقوقی است که نمی‌خواهند برگردانند و به جای آن در بازار ارز و سکه سرمایه‌گذاری می‌شود. نورا افزود: کسی که 10 میلیارد تومان وام گرفته اگر آن را در بازار سکه و ارز سرمایه‌گذاری کند، پولش دو برابر می‌شود، اما اگر بانک سراغ او برود و جریمه هم تعلق گیرد، در نهایت 12 میلیارد تومان از او می‌گیرد. بانک خصوصی و موسسه مالی و اعتباری منشا دلالی ارز این اقتصاددان گفت: به نظرم بانک‌های خصوصی و مؤسسات مالی و اعتباری از عوامل مهم سفته‌بازی و واسطه‌گری ارز در کشور هستند که پول‌های کلان در بازار جابجا می‌کنند و به جای اینکه در خدمت تولید و اقتصاد باشند، در نقش دلالی ارز ظاهر می‌شوند. این اقتصاددان گفت: صحبت کردن از بازار ارز سخت است، چون معتقدم مافیای ارز تشکیل شده و ممکن است برای مصاحبه کنندگان خطراتی ایجاد کند و به افراد آسیب بزند، اما بانک مرکزی موظف است بر عملکرد بانک‌های خصوصی و مؤسسات مالی و اعتباری نظارت کند. طرح تحقیق و تفحص از بانکهای خصوصی تهیه شود نورا گفت: اگر من الان هم نماینده بودم، طرح تحقیق و تفحص از عملکرد بانک‌های خصوصی و مؤسسات مالی و اعتباری را مطرح می‌کردم. وی با انتقاد از برخی سخنان رئیس‌جمهور گفت: چرا گفته می‌شود یک مؤسسه مالی و اعتباری از بانک مرکزی پول گرفته و با هدف خاصی اوراق قرضه آمریکا را خریداری کرده است، اگر این گونه است چرا علیه او از سوی دولت اعلام جرم نمی‌شود و چرا صاحب مؤسسه راست راست در کشور می‌چرخد. وی گفت: مدیریت اقتصادی یکی از چالش‌های بزرگ دولت است و اگر کارشناسان مستقل نظر می‌دهند رئیس‌جمهور و تیم اقتصادی عمل نمی‌کند. وی گفت: وزیر اقتصاد در تلویزیون اعلام می‌کند من متولی بازار پولی و مالی نیستم، در حالی که طبق قانون متولی است و لازم نیست حتما صندوق توسعه ملی و یا ذخایر ارزی دست او باشد، اما متولی تنظیم بازار ارز است. نورا گفت: اگر افراد متخصص خانه‌نشین شوند، اما عده‌ای افراد غیرمتخصص و بی‌تجربه که هیچ بویی از اقتصاد نبرده‌اند، در مسند اقتصاد کشور تصمیم‌گیری کنند، آیا کار درست می‌شود. نورا افزود: به نظرم دولت باید از مردم کمک بخواهد و از نظر فرهنگ سازی ضعف وجود دارد، دولت باید به مردم بگوید در شرایط کنونی نباید کالای لوکس خارجی وارد شود، اگر سری به چابهار و یا بندرعباس بزنید ملاحظه می‌شود، ماشین‌های لوکس با ارز کشور وارد می‌شود. عده‌ای با خودروی خارجی لوکس فخر فروشی می‌کنند نورا افزود: وقتی شرکتی مانند LG ما را تحریم می‌کند، مردم باید آگاه شوند که برای خرید کالای این شرکت پول کشور را حرام نکنند و اگر مردم از نظر فرهنگی طوری تربیت شوند که کسی که در جامعه ماشین خارجی 2012 یا 2013 اروپا را سوار می‌شود و مردم به او به دید یک خیانت‌کار به جامعه نگاه کنند، دیگر کسی ارز کشور را برای کالای غیرضروری لوکس که فقط برای فخرفروشی است وارد نمی‌کند که از آن طرف ارزش پول ملی از بین برود. این اقتصاددان گفت: باید مصرف کالای غیرضروری خارجی به یک ضد ارزش تبدیل شود. وی تأکید کرد: اینکه عده‌ای مشکلات دولت را به گردن خبرگزاری‌ها و یا شهرداری‌، مجلس و قوه قضائیه بیندازند، کاری از پیش نمی‌برند. نورا گفت: مردم باید از مصرف کالای غیرضروری خارجی خودداری کنند. این اقتصاددان افزود: بنده به عنوان کسی که نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه بوده و از پشتوانه‌های اقتصادی کشور خبر دارم این نوید را به مردم می‌دهم که جمهوری اسلامی از نظر پشتوانه اقتصادی بسیار محکم و قوی است، به گونه‌ای که اگر تا 10سال هم درآمد ارزی کشور دچار مشکل شود، هیچ مشکلی در کشور به لحاظ داشتن ذخایر مطمئن ایجاد نمی‌شود. پشتوانه ارزی کشور قوی است نورا افزود: داشتن میلیاردها دلار پشتوانه ارزی اقتصاد کشور را به قدری قوی کرده که التهابات اخیر هیچ اثری بر آن ندارد. وی گفت: هر سه ماه یک بار گزارش‌های رسمی از وضعیت کشور به نمایندگان ارائه می‌شد و من این اطمینان را می‌دهم، اگر مدیریت درست اقتصادی انجام شود، به لحاظ داشتن پشتوانه‌های قوی از ذخایر ارزی هیچ مشکلی ایجاد نمی‌شود.