ماراتن جدید نفتی ایران و عربستان

در حال حاضر به طور متوسط سالانه بیش از پنج میلیون تن متانول در صنعت پتروشیمی ایران تولید و به بازارهای جهانی به ویژه در شرق آسیا و اروپای غربی صادر می شود. در شرایط فعلی صنعت پتروشیمی ایران پس از کشورهای چین، عربستان سعودی و ترینیداد و توباگو چهارمین قطب تولید متانول در جهان است که پیش بینی می‌شود در آینده ای نزدیک با ساخت و راه اندازی واحدهای جدید به ویژه در منطقه عسلویه ایران جایگاه دومین تولید کننده متانول جهان را به خود اختصاص دهد. در حال حاضر عملیات طراحی، ساخت و اجرای 16 میلیون تن ظرفیت جدید تولید متانول با مشارکت بخش خصوصی آغاز شده است که با احتساب ظرفیت فعلی ظرفیت تولید این محصول پتروشیمیایی تا مرز 21 میلیون تن در سال وجود دارد. آمارهای رسمی حاکی از آن است که از آغاز برنامه پنجم توسعه تاکنون ایران با صادرات سالانه بیش از یک میلیارد و 100 میلیون دلار متانول به بیش از 15 کشور جهان در اروپا و آسیا بخش عمده‌ای از درآمد حاصل از صادرات غیر نفتی را با فروش خارجی این محصول پتروشیمی کسب می کند. در همین حال شرکت بازرگانی پتروشیمی اخیرا با انتشار گزارشی، اعلام کرده است: کشورهای چین، ژاپن، جمهوری آذربایجان، اسلوونی، افغانستان، ایتالیا، بلژیک، تایلند، تایوان، کره جنوبی، سریلانکا، عراق، مصر، هلند و هند از مهمترین مشتریان متانول ایران در سال‌های اخیر هستند. از سوی دیگر همزمان با افزایش ظرفیت تولید متانول در ایران، در سالهای اخیر تقاضای جهانی برای خرید این محصول پتروشیمی افزایش یافته است که مهمترین عامل در افزایش این تقاضای خارجی کمبود گاز طبیعی به عنوان خوراک اصلی تولید متانول است. با این وجود ایران با در اختیار داشتن بیش از 33 تریلیون مترمکعب ذخایر گاز طبیعی جهان و با توجه به راه اندازی فازهای جدی پارس جنوبی مشکلی در تامین خوراک واحدهای جدید تولید متانول ندارد و از این رو پیش بینی می شود به زودی سهم ایران هم در تولید و صادرات این محصول پتروشیمی در بازار جهانی افزایش یابد. کل ظرفیت تولید متانول در جهان بیش از 50 میلیون تن در سال برآورد می شود که ایران با بهره برداری از مجتمع‌های پتروشیمی زاگرس، خارگ، شیراز و فن آوران بین 5 تا 7 درصد بازار جهانی این محصول استراتژیک پتروشیمی را در اختیار دارد. هم اکنون ایران بزرگترین صادرکننده متانول به چین است به طوریکه در سال 2010 میلادی 44 درصد از بازار متانول چین توسط ایران تامین شده ضمن آنکه در سالهای اخیر ایران دومین صادرکننده متانول به اروپا بوده است. با توجه به توسعه صنایع تکمیلی و پایین دستی پتروشیمی در چین و افزایش تقاضای مصرف این کشور آسیایی با ساخت و توسعه واحدهای جدید متانول ایران در بلند مدت می تواند سهم قابل توجه‌ای از بازار چین را به خود اختصاص دهد. در مجموع برآوردها نشان می‌دهد با توجه به کمبود خوراک گاز طبیعی در عربستان سعودی و ترنیداد و توباگو، ایران در آینده با برخورداری از مزیت ذخایر گاز و ساخت و بهره برداری از مجتمع‌های جدید پتروشیمی تولید متانول می‌تواند به عنوان دومین تولید کننده این محصول پتروشیمیایی در بازار جهانی عرض اندام کند.