دروغی به نام «ارگانیک» در بازار مواد غذایی

سرت سوت می کشد از این همه دروغ، چشمت گرد می شود از این همه نادرستی، دروغ می‌گویند عین راست، گولت می‌زنند عین ماه. بازار محصولات ارگانیک را می‌گویم که آشفته بازاری است برای خودش، اینجا اگر حواست نباشد دروغ می‌خری آن هم به قیمتی گزاف، برای محصولاتی که همان‌های همیشگی است، اما یک نام ارگانیک زده‌اند تنگش تا کاسبی‌شان بچرخد که خوب هم می‌چرخد این نوع کاسبی‌ها. سری زده ایم به اینترنت و سرچ کرده ایم برای خرید محصولات ارگانیک. چند فروشگاه مجازی یافته ایم و چند شماره تلفن. اینها همه چیز می فروشند، از گوشت و مرغ و پروتئین و حبوبات گرفته تا سبزیجات و صیفی جات. سایت ها معمولا قیمت ندارد، اما کسی که پاسخگوی تلفن است، می گوید نیم کیلو سبزی پاک کرده 6000 تومان، نیم کیلو چای 25 هزار تومان و برنج هر کیلو 12 هزار و 500 . اینجاست که جا دارد سر سوت بکشد که می کشد البته، یعنی نیم کیلو سبزی پاک کرده که در بازار 2000 تومان است به نام ارگانیک 6000 تومان فروخته می شود و آن وقت تکلیف خانواده عیال واری که مشتاق تغییر سبک زندگی و تناول خوراکی های سالم است ولی توان مالی ارگانیک خوری ندارد، نامعلوم است. با رضا نورانی، رئیس انجمن ارگانیک ایران تماس گرفتیم تا گله کنیم به نوعی از این وضع. اما او گفت انجمن وارد نرخ گذاری نمی شود چون می داند هزینه های تولید بالاست و میزان تولید کم، به خصوص در مورد صنعت چای داخلی که سال هاست توسری می خورد و بسیاری از چایکاران حتی ارگانیک کارها قید کار را زده اند. نورانی از مشکلات صنف تولیدکنندگان محصولات ارگانیک می گفت که البته به او حق دادیم از دولت بخواهد به جای این که به سم و کودهای شیمیایی یارانه بدهد هوای تولیدکننده های محصولات ارگانیک را داشته باشد. اما ما دنبال چیز دیگری بودیم در صنف ارگانیک فروش ها که سرنخ را مهدی مهدی پور، دبیر انجمن ارگانیک ایران و مسئول فروشگاه های مجاز محصولات ارگانیک به ما داد. او یک دروغ بزرگ را روکرد و گفت در ایران اصلا سبزی و صیفی ارگانیک وجود ندارد که حالا ما سر قیمت زیادش چانه بزنیم. این جمله او یک باره همه چیز را برد روی هوا، این جمله دست فروشگاه های مجازی و غیرمجازی را روکرد که گوجه و خیار و فلفل و هندوانه و طالبی و صد جور محصول جالیزی دیگر را به اسم ارگانیک می فروشند و چند برابر قیمت از مردم پول می گیرند. مهدی پور گفت: فروش مرغ و تخم مرغ ارگانیک هم یک دروغ بزرگ است چون در ایران غذای ارگانیک مرغ وجود ندارد که بخواهیم مرغ و تخم مرغ ارگانیک تولید کنیم، اما گوشت گوسفند ارگانیک وجود دارد و اگر کسی مدعی عرضه گوشت گاو و شتر و هر جانور دیگری به شکل ارگانیک شد آن هم فریب است. دیروز روز روکردن دست کاسب های فریبکار بود، چون مهدی خلج، رئیس سازمان دامپزشکی کشور نیز در نشست خبری از مزرعه تا سفره، خیال همه را جمع کرد که در ایران مرغ ارگانیک وجود ندارد و اگر مرغ هایی با این عنوان فروخته می شود چیزی نیستند جز مرغ هایی که بدون آنتی بیوتیک بزرگ شده اند. اما بیشتر مردم اینها را نمی دانند و خبر ندارند اغلب محصولاتی که با نام ارگانیک فروخته می شود یک جور بازی با کلمه برای چاپیدن مردم اند که رگ خوابشان این روزها خوردن غذایی سالم است در این آشفته بازار خوراکی های ناسالم. زیبایی با فریب ارگانیک همین که فهمیدیم در ایران فقط گوشت گوسفند، برنج، چای، ماکارونی، شکلات، انار، رب انار، رب گوجه، زعفران، پسته، خرما و سرکه خرمای ارگانیک وجود دارد، یعنی به احتمال زیاد دیگر گول خوراکی های دیگر را نمی خوریم، اما سودجویی از عنوان ارگانیک مگر فقط به این خوراکی ها ختم می شود؟ یک سرنخ دیگر را آناهیتا بهمنی، رئیس کمیسیون محصولات آرایشی و بهداشتی انجمن ارگانیک به ما داد که نتایج یک بازرسی میدانی از فروشگاه های مختلف را ارائه می داد و از تقلب ها می گفت. او دیده که در بیشتر فروشگاه های محصولات آرایشی و بهداشتی، اجناس عمدتا وارداتی با مارک های مشهور به نام ارگانیک فروخته می شوند مثل یک کرم فرانسوی که 400 هزار تومان فروخته می شده و فروشنده می گفته عاری از ترکیبات شیمیایی است و همه اش عصاره های طبیعی است. او و همکارانش این کرم و ده ها شامپو و صابون و لوازم آرایشی را برده اند به آزمایشگاه و دیده اند بجز یکی دو عصاره طبیعی، اینها چیزی نیستند جز معجونی از ترکیبات شیمیایی که با تبلیغات گسترده به چند ده برابر قیمت به مردم فروخته می شوند و عملا سودی هم ندارند. پس بازار ارگانیک یعنی فریب، البته اگر ناآگاه باشی و نتوانی سره را از ناسره تشخیص دهی که مردم نیز اغلب این گونه اند. رضا نورانی، رئیس انجمن ارگانیک ایران البته به مردم حق می دهد که نتوانند راست و دروغ را از هم تشخیص دهند، چون در این بازار، دست های متقلب آن قدر زیاد شده که فقط خبره ها گول نمی خورند. به گفته او، مردم هنگام خرید باید به برچسب ارگانیک درج شده روی محصول توجه کنند، اما از آنجا که متقلبان این برچسب ها را نیز جعل می کنند، مردم گواهینامه ارگانیک فروشگاه را نیز رصد کنند، اما این باز هم انداختن توپ مسئولیت به زمین مردم است و چاره کار نیست. اما تا رسیدن به آن روز حتما فاصله ای وجود دارد، پس اجالتا مردم خودشان دست به کار شوند و هنگام خرید محصولات ارگانیک هوشیاری به خرج دهند. مردم این را هم بدانند که محصولات ارگانیک واقعی چندان هم گران نیست، چون طبق اعلام انجمن ارگانیک در گران ترین حالت، این محصولات فقط 30 درصد بیشتر از محصولات معمولی قیمت دارند. ارگانیک چیست؟ محصولات ارگانیک یا آنهایی که به نام ارگانیک فروخته می شود، ظاهری آراسته دارند و مثل محصولات فله ای با کلی گل و خاک و شن و کرم خوردگی و لکه فروخته نمی شوند. برای همین باورکردنی هستند و راز فروش خوب فروشگاه هایی که محصولات معمولی را به اسم ارگانیک و با چند برابر قیمت به مردم قالب می کنند نیز در همین است. اما برای این که یک محصول ارگانیک تولید شود، راهی عریض و طویل طی می شود و کلی زمینه سازی می شود تا این محصولات سبز شوند و روانه بازار. به محصولی ارگانیک گفته می شود که در تولید آن از هیچ گونه کود و سموم شیمیایی استفاده نشده و برای غنی شدن خاک مزرعه نیز از کمپوست (کود)های طبیعی استفاده می شود. در مورد محصولات حیوانی ارگانیک نیز اصل بر این است که حیوان در حال پرورش، علوفه و غذای ارگانیک بخورد و بدون دارو و انواع هورمون رشد کند. طبیعی است این محصولات عاری از عناصر مضری همچون ازت، نیترات و نیتریت هستند که علم پزشکی بویژه سرطان ها را به آنها ربط می دهد. چه باید کرد؟ چاره این است که وزارتخانه ای مثل بهداشت که متولی سلامت مردم است، وارد گود شود؛ آن هم جدی و بی تعارف و تعلل. دیروز رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو یک وعده امیدوارکننده داد که خبرگزاری ها آن را پوشش دادند. او از تدوین ضابطه هایی برای ارائه پروانه به محصولات ارگانیک خبر داد که اگر محقق شود، لااقل مردم ابزاری برای سنجش راست از دروغ دارند و سلامتشان بیش از این در معرض آسیب قرار نخواهد گرفت.