عملیات طوفان الاقصی و هدف تشکیل دو کشور در جغرافیای فلسطین

اقتصادآنلاین - مهدی فیض‌اللهی؛ قراردادن فلسطینیان بخصوص منطقه غزه در یک گتوی بزرگ این بار با یک غافلگیری بزرگ، شلیک موشک، شکستن دیوار حائل، واردشدن به اراضی اشغالی صهیونیست‌ها، پرواز پاراگلایدرهای تهاجمی و به اسارت بردن تعداد از صهیونیست‌ها و انتقام کشته‌شدگان فلسطینیان همراه شد که در طول سالیان گذشته توسط رژیم صهیونیستی انجام‌گرفته بود. عملیات طوفان الاقصی حماس علیه رژیم صهیونیستی بار دیگر فلسطین را به ‌عنوان مهم‌ترین مسئله خاورمیانه و جهان اسلام بر مدار تحولات بازگردانده و زنده کرده است.  به دنبال این عملیات «محمد الضیف» فرمانده کل «کتائب عزالدین القسام»، شاخه نظامی جنبش حماس، یکی از اهداف عملیات طوفان الاقصی را روندی برای تشکیل کشور مستقل برای فلسطین عنوان کرد. هدفی که باید دید چگونه در مقابل استعمارگران وطن گزین رژیم صهیونیستی بعد از چندین روز جنگ ادامه‌دار در غزه و روندی تاریخی پر فراز و نشیبی که طی کرده است، پیش خواهد رفت؛ آیا امکان تشکیل دو کشور در فضای جغرافیایی فلسطین با وضعیتی که اکنون دارد می­تواند محتمل و عملیاتی باشد؟

در مورد امکان تشکیل دو کشور در فضای جغرافیای فلسطین، باید به پیچیدگی و چالش‌های متعددی که در مسیر ایجاد دو دولت مستقل برای رژیم صهیونیستی و مردم فلسطینی قرار دارند، توجه کرد. این چالش‌ها شامل مسائل مرزی، مسائل مسکن و اجتماعی، تأثیرات مذهبی و فرهنگی، مسائل اقتصادی و مشکلات امنیتی است. به‌علاوه نقش بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی و تأثیر آنها در راه‌حل این منازعه نیز بسیار مهم است. وضعیت فضای جغرافیایی فلسطین بین رژیم صهیونیستی و فلسطینیان حاکی از آن است که این سرزمین به ‌مرور و بعد از جنگ­های 1948 و 1967 با اکثریت قاطع در سلطه صهیونیست‌ها قرار گرفته و فقط باریکه غزه و کرانه باختری آن هم به ‌صورت تکه ‌تکه و در کل جدای از هم در اختیار فلسطینان است. ازاین‌رو صهیونیست­ها 85 درصد و فلسطینیان تنها 15 درصد از کل این سرزمین را در اختیار دارند. روند تاریخی تصاحب اراضی فلسطینیان توسط رژیم صهیونیستی به ‌هیچ‌ وجه حاکی از اراده این رژیم برای ایجاد دو کشور یا دولت در این سرزمین نبوده؛ بلکه قتل ‌عام رو به گسترش سیاستی است که اسرائیل از سال 2009 به دنبال عملیات سرب گداخته برای حذف فلسطینیان در پیش گرفته است.

ایلان پایه، مورخ اسرائیلی، اعتقاد دارد که راه‌حل تشکیل دو کشور و دو دولت در فضای جغرافیایی فلسطین بیشتر به یک افسانه می­ماند تا واقعیت. در واقع آن طرح یک اختراع اسرائیلی بود که در نظر داشت یک دایره چهارگوش ایجاد نماید و یا اینکه این طرح شبیه یک جسدی است که هرچند وقت یک‌بار آن را از سردخانه بیرون آورده لباس­های زیبا بر تنش می­کنند و زنده جلوه‌اش می‌دهند؛ اما زود متوجه می‌شوند که جانی در این پیکر نمانده و بنابراین بالاجبار دوباره آن را به سردخانه بر می­گردانند. نکته قابل‌توجه آن که راه‌حل تشکیل دو دولت مورد قبول یهود ستیزان مسیحی اروپایی بوده و است؛ امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در آخرین اظهارنظر خود در 21 مهرماه 1402 ایجاد کشور فلسطین را تنها راه حل بحران کنونی فلسطین در خاورمیانه  دانسته است. اظهار نظری که می­توان گفت دیدگاه اروپا را نسبت به یهودیان بیان کرده است؛ آنها با ایجاد دو کشور به دنبال منافع و حقوق ساکنان فلسطینی این سزمین و حتی ادعاهای تاریخی ارض موعود یهودیان نیز نبوده اند بلکه بیشتر از نظر آنها تشکیل دو کشور و ایجاد کشور یهودی از نظر تاریخی بهترین راه حل برای معضل یهودیان در اروپا است. البته باید تاثیر تحولات بازار انرژی به دنبال جنگ اوکراین و تحریم روسیه را نیز در نظر گرفت که بعد از آن رژیم صهیونیستی و امنیت آن برای کشورهای اروپایی بخاطر منابع فسیلی چون گاز اهمیتی دوچندان پیدا کرده است. چرا که تا قبل از این تحولات اروپا به اسرائیل از گذرگاه تعهد ناشی از گذشته نگاه می­کرد و منافع عینی برای نزدیک کردن اسرائیل و اروپا وجود نداشت. اما اکنون اسرائیل به عنوان تامین کنند بخشی از منابع گازی اروپا مورد حمایت بیشتری قرار خواهد گرفت.

باتوجه‌به اظهارات مقامات رژیم صهیونیستی مبنی بر اینکه عملیات طوفان الاقصی به ‌مانند پرل هاربر و یا حادثه 11 سپتامبر بوده است انتظار می رود با این مقدمه سازی دست به ادامه وحشی گری  و کشتار مردم غزه بپردازند. حذف و پاکسازی فلسطینیان یکی از سناریوهای اصلی از ورود  احتمالی زمینی ارتش رژیم صهیونیستی به غزه می تواند باشد. این رژیم با پخش اعلامیه هوایی بین ساکنان شمال غزه  با اعلام اینکه شهر غزه منطقه عملیات نظامی است از غیرنظامیان خواسته تا  منطقه را ترک کرده و از طریق خیابان صلاح الدین و خیابان البحر به سمت جنوب به شهر خان یونس تا اطلاع ثانوی نقل مکان کنند. صهیونیست ها در کنار شیوه ی همیشگی خود یعنی پاکسازی قومی به دنبال تحمیل شکستی بزرگ بر غزه و حماس خواهند بود تا علاوه بر اینکه شکست خود در عملیات طوفان الاقصی را جواب داده باشند همچنین برای مذاکرات بعد از ترک منازعه هم بتوانند دست بالا را برای تبادل با اسرای خود در دست حماس و سایر گزینه های ریز و درشت احتمالی آنها داشته باشند. بنابراین تحولات آتی این منطقه نقشه جغرافیای فلسطین را در سال 2023 مشخص خواهد کرد.

در نتیجه و با توجه ‌به مناطق و جغرافیایی که اعراب فلسطین در آن حضور داشته و ساکن هستند و همچنین تأثیر جنگ غزه به دنبال عملیات طوفان الاقصی و روند تاریخی گسترش طلبی رژیم صهیونیستی در جغرافیای فلسطین، به نظر می‌رسد هدف تشکیل دو دولت-کشور در این بازه و شرایط محتمل و امکان‌پذیر نباشد. اما اگر بخواهیم نگاهی خوش‌بینانه داشته باشیم، برای تشکیل دو کشور در این  سرزمین در بهترین حالت این دو شکل را می‌توان متصور بود: اول اینکه باید انتظار تشکیل یک بانتوستان را داشت که متشکل از چندین منطقه جدا افتاده از هم است که از آنها تحت عنوان کانتون یاد می­کنند. این نکته حائز اهمیت است کشوری که به‌ صورت بانتوستان شکل بگیرد آن هم در دل رژیم صهیونیستی با ریشه­های تاریخی، مذهبی، قومی و هم‌ زیستی غیر مسالمت ‌آمیز آنها، نمی‌تواند از استقلال و امنیت لازم برخوردار باشد و دوم اینکه می­توان امیدوار بود که سازمان ملل در آینده فلسطین را به‌عنوان یک عضو بپذیرید، هرچند آن هم مشکلات خاص خود را برای فلسطینیان خواهد داشت.