ارمغان پاییز به بازار مسکن

تولید مسکن در سه سال گذشته یعنی سال‌های 87، 88 و 89 به کمترین میزان در دو دهه گذشته رسید. از این رو، رکود اقتصادی ناشی از کاهش تولید، صنعت ساختمان و صنایع وابسته به آن را دربرگرفت. جالب اینکه، دولت نیز در این مدت، تثبیت نسبی قیمت مسکن را که ناشی از دوران رکود بود جزو موفقیت‌های خود برشمرد که البته درصورت صحت چنین ادعایی، این تثبیت نوعی حرکت انتحاری است که مسکن را از ارزش واقعی خود دور نگه داشته است. اما در شرایطی که کاهش تولید سبب انباشت تقاضا در این بخش شده است، براساس آمارها از سال 1385 تا 1390 سالانه یک میلیون و 200 هزار واحد مسکونی تولید شده است. این آمار البته نتایج بررسی‌هایی را که در سال 1385 منتشر شد نیز مخدوش می‌کند.

در سال 85 اعلام شد که از سال 1375 تا 1385 سالانه یک میلیون واحد مسکونی تولید شده است و در سال 90 آمار تولید واحد مسکونی در فاصله سال‌های 1385 تا 1390 یک میلیون و 200 هزار واحد عنوان شد. این بدان معناست که اکنون نباید کمبودی در انبان بازار مسکن وجود داشته باشد. با تکیه براین آمار می‌توان گفت که در پنج سال اخیر سالانه یک میلیون واحد مسکونی ساخته شده است. بنابراین یا باید بپذیریم که این آمار صحیح است و در این صورت، افزایش قیمت مسکن به دلیل افت تولید، نوعی توهم قلمداد خواهد شد یا باید قبول کنیم، آماری که از تولید سالانه یک میلیون 200 هزار واحد مسکونی حکایت می‌کند، مخدوش است.

اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که تولید مسکن در سال 1387 از 230 هزار واحد فراتر نرفته است. این آمار در سال 1388 به 270 هزار واحد رسید و در سال 1389 نیز تولید مسکن به بیش از 310 هزار واحد مسکونی نرسید. این رقم البته با رشدی ملایم در سال 1390 به 400 هزار واحد افزایش یافت. این آمار ها نشان می‌دهد که فاصله فاحشی میان نیاز یک میلیونی مسکن و میزان تولید وجود دارد. فاصله‌ای که در آمارهای دولتی پوشانده شده است. در سال 1386 که بحث مسکن مهر مطرح شد، 5/4 میلیون خانوار برای تهیه مسکن در این طرح ثبت نام کردند. تقاضای چهار میلیونی برای مسکن مهر، این فرضیه را به اثبات می‌رساند که تولید و عرضه مسکن در سال‌های گذشته، بخشی از نیازها را بی‌پاسخ گذاشته است.

حال آنکه تبلیغات دولت برای مسکن مهر، این تصور را ایجاد کرد که در این پروژه میلیون‌ها واحد مسکونی در حال احداث است. اما در نهایت تنها 140 تا 150 هزار واحد مسکونی ساخته شد که نیمی از آنها فاقد زیر‌ساخت است. البته در شرایطی که حدود 93 درصد تولید مسکن در کشور توسط بخش خصوصی صورت می‌گیرد، این تبلیغات بخش خصوصی را به وحشت انداخت. سهم دولت در بازار تولید، هیچ‌گاه فراتر از 7 درصد نرفته بود که با آغاز طرح مسکن مهر به 10 درصد رسید. البته سهم دولت در تولید مسکن به دلیل کاهش تولید توسط بخش خصوصی، حدود 3 درصد رشد نشان داد و این به معنای افزایش تولید توسط دولت نبود. از این رو بازار مسکن در سال 1390، 60 درصد افزایش قیمت داشت و در شش ماهه نخست سال 91 رشد قیمت مشاهده شده است. حتی افزایش قیمت‌ها در فروردین‌ماه سال 91 حدود 15 درصد برآورد شد؛ این در حالی است که رشد قیمت‌ها در این ماه، روی نقطه صفر می‌ایستاد. اما روند صعودی قیمت مسکن در فصل پاییز نیز تداوم خواهد داشت و پیش‌بینی می‌شود که قیمت‌ها در این فصل، 25 تا 30 درصد افزایش یابد. البته مشروط بر اینکه تصمیمی برای تثبیت نرخ ارز اتخاذ نشود. همچنین پیش‌بینی می‌شود که یک‌چهارم مجوزهایی که در سال گذشته برای ساخت مسکن صادر شده است، در فصل پاییز تکمیل شود که در این صورت آمار تولید در سال 1391 به حدود 500 هزار واحد می‌رسد. در سال گذشته حدود 700 هزار مجوز صادر شده است که سهم پاییز امسال از تکمیل این واحد‌ها حدود 150 هزار تا 170 هزار واحد خواهد بود.