کاهش‌ قیمت «دلار» ادامه دارد؟

برخی جو خوش بینی در بازار را علت این کاهش‌ها اعلام کرده‌اند و برخی دیگر کاهش تقاضا نسبت به سال‌ها گذشته. آینده دلار به چه صورت خواهد بود؟ کاهش‌ها ادامه دار می‌شوند؟ دلار زیر فشار نفت جمشید پژویان استاد دانشگاه و اقتصاددان گفت: «در روزهای اخیر اتفاق خاصی نیافتاده است که بخواهد کاهش قیمت دلار را ادامه دار کند و حتی این کاهش‌ها به اندازه‌ای نیستند که بخواهند قابل بحث باشند.» وی ادامه داد: «در حال حاضر دلار بیشتر متاثر از قیمت نفت است تا اینکه بخواهد متاثر از تاثیر خرید سکه و دلار برای سال نو و افزایش تقاضا در بازار باشد.» وی با اشاره به جو خوش بینی به وجود آمده از نتیجه مذاکرات گفت: «این هم می‌تواند عاملی برای کاهش قیمت‌ها در روزهای اخیر باشد. درست است که تعداد افرادی که نسبت به نتیجه مذاکرات خوش بین هستند از تعداد افراد بدبین فرا‌تر است اما این خوش بینی‌های اخیر هم چیزی جر یک بازی سیاسی نیست و اتفاقی در بازار در روزهای اخیر نیافتاده است که بخواهد روند کنونی را تغییر دهد.» پژویان در پاسخ به این سوال که اگر مذاکرات به نتیجه برسد آینده قیمت دلار به چه صورت خواهد بود گفت: «قطعا رسیدن به توافق تغییراتی را بر قیمت‌ها ایجاد خواهد کرد اما باز مهم است که توافق به دست آمده چه توافقی باشد.» وی افزود: «در صورت رسیدن به توافق هم حدود ۵- ۶ سال طول می‌کشد تا تمام طلب‌های ما به کشور بازگردد و یا تحریم‌ها به طور کامل برداشته شوند به این ترتیب تاثیرهای این اتفاق به ناگهان خودش را نشان نمی‌دهد.» به گفته وی تا مشخص نشدن نتجیه مذاکرات به نظر نمی‌رسد که تغییرات فاحشی در بازار به وجود بیاید. وی درخصوص پیش بینی قیمت دلار در آینده گفت: «با این حال اگر سرعت پرداخت طلب‌ها بالا باشد و تحریم‌ها هم برداشته شوند، می‌توانیم انتظار تغییرات مثبت را در بازار‌ها داشته باشیم. با این حال این اثرات واقعا متفاوت‌تر بودند اگر بازار نفت بازار فعالی می‌بود.» کمبود ارز امکان کاهش قیمت را نمی‌دهد محمود جام‌ساز اقتصاددان گفت: «اخیرا شاهد کاهش بهای دلار در دامنه ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومان بوده‌ایم. این در حالیست که بهای دلار در بازارهای جهانی نسبت به سایر قیمت ها معتبر افزایش داشته است. پی تغییرات بهای دلار در کشور ما در ماه‌های اخیر تابع تغییر و تحول بازار ارز داخلی بوده که آن هم تحت تاثیر انتظارات خوش بینانه یا بدبینانه نسبت به روند مذاکرات هسته‌ای ایران با کشورهای موسوم به ۵ +۱ بوده است.» وی با بیان آنکه کشور با کمبود شدید ارز رو به رو است توضیح داد: «به سبب تحریم‌های اقتصادی و اصولا سیاست‌های ناکارآمد دولت‌های گذشته درآمدهای سرشار و آسان رس نفتی را حیف و میل شد و فی الواقع ذخیره‌ای برای روزهای بحرانی ناشی از نوسانات قیمت بین المللی نفت (که ایران هم هیچ تاثیری در آن ندارد) باقی نماند.» وی افزود: «کشور در اثر تحریم‌های نفتی و بانکی و سایر تحریم‌ها نظیر سوئیس، دچار کمبود شدید ارز گردید که این امر در میزان تجارت خارجی بسیار موثر بود. سیاست‌های تعرفه‌ای و همچنین تخصیص ارز مرجع به واردکنندگان و از سوی دیگر عدم مجوز فروش ارز حاصل از صادرات در بازار آزاد، سبب شد که تجارت خارجی با استفاده از ارز در بازار آزاد بسیار محدود شود.» وی ادامه داد: «به این ترتیب بازار داخلی ارز که از آن می‌توان به عنوان بازار موازی نام برد، تحت تاثیر عرضه و تقاضاهای خرد قرار گرفت و هنوز هم عرضه و تقاضاهای خرد هستند که قیمت دلار را و به تبع آن سایر ارز‌ها را تعیین می‌کنند.» به گفته جام ساز دولت هم به دلیل کمبود ارز در ماه‌های اخیر کمترین دخالت را در بازار آزاد داشته است. زیرا کمبود ارز دولت را از مدیریت عرضه و تقاضا ناتوان کرده است. وی با اشاره به آنکه روند مذاکرات همواره نوساناتی را به بازار وارد کرده است افزود: «بازار آزاد تحت تاثیر انتظارات از روند مذاکرات همواره دارای نوساناتی نه چندان پر دامنه بوده است که این فرآیند قطعا نمی‌تواند قیمت واقعی ارز را آشکار سازد.» به گفته این اقتصاددان چنان چه در مذاکرات آتی که به زودی نتیجه آن آشکار خواهد شد توافقاتی در جهت حل مسائل فی ما بین طرفین مذاکره در جهت مثبت صورت بگیرد، حتی اگر مسئله تحریم‌ها هم به یک باره حل نشود، مسلما تغییر و تحول نرخ ارز در جهت کاهش ایجاد خواهد شد. وی در ادامه تصریح کرد: «اما پس از طی ۲-۳ ماه، به دلیل آنکه ظرفیت‌های اقتصادی کشور که فی الواقع تعیین کننده نرخ ارز هستند، به دلیل معضلات و مشکلات ساختاری از یک سو و ترمیم آسیب‌های اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و کاهش بهای ۴۰ تا ۵۰ درصدی نفت در ماه‌های اخیر از سویی دیگر، مسلما بهای ارز رو به صعود خواهد گذاشت.» جام ساز ادامه داد: «زیرا نگاهی به بازار نفت نشان می‌دهد که عوامل اقتصادی و سیاسی محکم و قوی‌ای وجود دارد که ممکن است بهای نفت را مدت‌ها در همین محدوده فعلی نگاه دارد. به این ترتیب درآمد ارزی دولت علی رغم افزایش نرخ تبدیل آتی در بودجه، کفاف هزینه‌های عمومی دولت را نمی‌دهد.» وی پیش بینی کرد: «لذا انتظار نمی‌رود که بهای دلار در همین محدوده و یا قدری کمتر برای مدت زیادی استمرار یابد.»