هشدارهای نگران‌کننده از سونامی بیکاری

علی ربیعی وزیر کار دولت تدبیر و امید می گوید دولت موفق شده ۶۰۰ هزار شغل جدید ایجاد کند که با کسر ۲۰۰ هزار ریزش صورت گرفته، خالص اشتغال ایجاد شده به میزان ۴۰۰ هزار شغل قابل دفاع است. وزیر کار برای اثبات این گفته خود نرخ رشد اقتصادی حدود ۴ درصدی را مورد تاکید قرار می دهد و عنوان می کند که این میزان اشتغال زایی با نرخ رشد اقتصادی کشور در شرایط فعلی همخوانی دارد چون از هر یک درصد رشد اقتصادی باید ۱۱۰ هزار شغل جدید در کشور ایجاد شود که طبق آمارها چنین شده است. با این وجود، انتشار آمارهای مربوط به بیکاری در تابستان امسال با واکنش‌های متفاوتی همراه شده بود و اکثر کارشناسان بازار کار و حتی نمایندگان مجلسی که پیرامون آمارهای دولت درباره تک رقمی شدن نرخ بیکاری سخن گفته بودند، ادعای دولت در بهبود شرایط بازار کار را نپذیرفته بودند. گزارش رسمی از وضعیت یکساله بیکاری به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از مهر، با وجود اینکه دولت تدبیر و امید در نیمه تابستان سال ۹۲ فعالیت خود را آغاز کرده است، اما بررسی آمارهای رسمی مرکز آمار ایران از وضعیت بیکاری در پاییز سال گذشته و مقایسه آن با گزارشی که این مرکز درباره پاییز امسال منتشر کرده، حاکی از آن است که نه تنها تغییری در نرخ بیکاری حاصل نشده بلکه ۲ دهم درصد هم به آن اضافه شده است. از سویی، ۱۱۹ هزار و ۴۶۲ نفر نیز بر تعداد جویندگان کار کشور اضافه شده و بیکاری جوانان هم از ۲۴.۳ درصد به ۲۵.۷ درصد افزایش یافته است. در بخش دیگر، بیکاری زنان از ۴۲.۳ درصد پاییز ۹۲ به ۴۲.۸ درصد در پاییز امسال رسید. اشتغال در بخش کشاورزی به عنوان یکی از مهمترین بخش‌های اقتصادی کشور به میزان ۶۱ هزار و ۵۲۲ نفر کاهش یافت ولی در بخش صنعت ۱۶۳ هزار و ۶۹۰ نفر بر تعداد شاغلان افزوده شد، همچنین بر تعداد شاغلان بخش خدمات کشور نیز ۴۳۹ هزار و ۹۹۶ نفر افزوده شد. جدا از تحلیل‌ها و مباحثی که از سوی کارشناسان اقتصادی و بازار کار درباره وضعیت بیکاری و اشتغال مطرح می شود، آمارهای رسمی کشور می گویند در فاصله پاییز ۹۲ تا پاییز سال جاری، با وجود افزایش ۲ دهم درصدی نرخ بیکاری، اما ۵۴۲ هزار و ۱۶۴ نفر بر آمار شاغلان کشور افزوده شده است. ۶۶۳ هزار نفر به یکباره متقاضی کار شدند دقت در آمارها نشان می دهد این موضوع می تواند به دلیل افزایش تعداد ورودی های بازار کار باشد به نحوی که در دوره مورد بررسی، تعداد کل جمعیت فعال کشور از ۲۳ میلیون و ۲۶۸ هزار و ۸۰۸ نفر به ۲۳ میلیون و ۹۳۲ هزار و ۱۸۶ نفر رسیده است، بنابراین تمایل افراد متقاضی انجام فعالیت های اقتصادی کشور در فاصله یکسال به میزان ۶۶۳ هزار و ۳۷۸ نفر بیشتر شد. با این وجود، یک نماینده اقتصاددان مجلس معتقد است در فاصله ۱۸ ماهه فعالیت دولت تدبیر و امید، یک میلیون نفر از بازار کار اخراج شده و بر آمار بیکاری افزوده شده اند. الیاس نادران معتقد است هر چند دولت یازدهم مشاغلی را ایجاد ‌کرده، ولی در مجموع نزدیک به یک میلیون نفر نسبت به ابتدای دولت یازدهم، از بازار کار خارج ‌شده‌ اند. ‌ وی در توضیح بیشتر عنوان کرد: خروج یک میلیون نفری از بازار کار شامل اخراج، بازنشستگی و ... بوده و هرچند دولت مشاغلی را ایجاد کرده ولی در نهایت این تعداد از افراد از گردونه کار خارج شدند. هرچند این مردم هستند که باید بگویند آیا تحرکی در اقتصاد و به تبع آن در بازار کار کشور شاهد هستند یا خیر؟ و آیا گزارشات دولت درباره اشتغال زایی را می پذیرند یا خیر؟ ولی هم اکنون هشدارهای نگران کننده‌ای از ورود ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تقاضا برای شغل از سوی فارغ التحصیلان دانشگاهی در آینده نزدیک وجود دارد. هشدارهای نگران کننده از سونامی بیکاری همچنین این مسئله قابل تامل است که چرا با وجود میلیون‌ها نیروی بالقوه کار در کشور، باید حدود ۴۰ میلیون و ۲۰۰ هزارنفر از جمعیت کشور کاملا منفعل و خارج از هرگونه فعالیت اقتصادی و تاثیرگذاری در جریان توسعه و پیشرفت کشور باشند؟ از سویی این پرسش درباره وضعیت نامناسب متقاضیان کار وجود دارد که تا چه زمانی باید روند صدور مدارک کاغذی دانشگاه ها برای جوانان ادامه یابد، بی آنکه ارتباط چندانی بین نیازهای روز بازار کار و تحصیلات آکادمیک وجود داشته باشد؟ بی توجهی دولت‌ها و سیاست گذاران به این مسئله و جذب صدها هزار جوان در رشته های دانشگاهی بدون توجه به نوع نیاز بازار کار کشور در طول یکی دو دهه اخیر باعث شکل گیری یک میلیون و ۲۰۰ هزار تقاضا برای کار از سوی فارغ التحصیلان دانشگاهی شده است که اغلب آنها چیزی جز یک مدرک کاغذی برای ارائه ندارند.