جی‌میل چرا فیلتر شد؟

خرم آبادی دبیر کارگروه مصادیق محتوای مجرمانه در گفت‌وگو با خبرنگار وبگردی 2030 از فیلتر شدن سایت آمریکایی گوگل و جی‌میل تا ساعتی دیگر خبر داد. خرم آبادی در توضیح خبر فوق گفت: به دلیل درخواست‌های مکرر مردمی، سایت گوگل و جی‌میل تا ساعتی دیگر در سراسر کشور فیلتر می‌شوند. وی در خصوص مدت زمان فیلتر این سایت نیز گفت: گوگل و جی‌میل تا اطلاع ثانوی در سراسر کشور فیلتر خواهند شد. پس از اعلام این خبر بود که در آخرین ساعت‌های شامگاه دوشنبه سرویس جست‌.جو و پست الکترونیک گوگل در ایران فیلتر و از دسترس کاربران ایرانی خارج شد. به گفته دبیر کارگروه مصادیق این اقدام در اعتراض به انتشار فیلم موهن درباره پیامبر گرامی اسلام صورت گرفته است. پس از انتشار این خبر و از صبح روز دوشنبه حجم زیادی از کاربران ایرانی که از سرویس پست الکترونیکی گوگل موسوم به جی‌میل استفاده می‌کردند، امکان دسترسی به این سرویس را از دست دادند. این اقدام کارگروه مصادیق محتوای مجرمانه در همان ساعت‌های اول مورد اعتراض شدید کاربران اینترنتی و رسانه‌های گروهی کشور قرار گرفت. به این سایت‌ها مراجعه نکنید در حالی که حجم زیادی از کاربران اینترنتی و فعالان علمی و اقتصادی امکان دسترسی به نامه‌های الکترونیک خود را از دست داده بودند، اما در آن سوی جریان مسوولان ارتباطی از درست بودن تصمیم اتخاذ شده صحبت می‌کردند. یک مقام مسوول در سازمان فناوری اطلاعات ایران در گفت‌وگو با مهر قطع دسترسی کاربران ایرانی به جی‌میل را اقدام مراجع تصمیم‌گیر در حوزه فیلترینگ و در راستای محکوم کردن اهانت‌های صورت گرفته به مقدسات اسلام عنوان کرد. در همین حال کامیار ثقفی، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی کشور ضمن محکوم کردن اهانت به مقدسات و با اشاره به اقدامات خودجوش مردمی برای تحریم استفاده از سرویس‌های اینترنتی خارجی گوگل و یوتیوب تصریح کرد: قطع برخی سرویس‌های گوگل در ایران بدون شک در پاسخ به تقاضای مردم بوده و براساس اختیارات قانونی صورت گرفته است.وی با بیان اینکه شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی کشور در این زمینه ورود نکرده است اما به زودی مواضع خود را در این زمینه اعلام می‌کند، اظهار کرد: در محکوم کردن اقدامات نادرست صورت گرفته باید از سمت تمامی مسلمانان جهان برخورد جدی صورت گیرد. ثقفی با اشاره به فراخوان‌های متعدد فعالان فضای مجازی در تحریم استفاده از سرویس‌های گوگل و یوتیوب گفت: کاربران باید استفاده از این سرویس‌ها را برای خود منع کرده و حتی نباید به این سایت‌ها مراجعه کنند که ببینند قطع است یا نیست. وی به مهر گفت: در این زمینه دستگاه‌های مرتبط براساس اختیارات و با استنادات قانونی عمل می‌کنند و به طور قطع تحریم دسترسی به سرویس جی‌میل همسو با تقاضا و مطالبه فعالان فضای مجازی صورت گرفته است. گوگل درس عبرت بگیرد در حالی که در روز سوم این فیلترینگ از سوی مسوولان امر صحبت های ضد و نقیضی منتشر می‌شود، اما وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در این باره می‌گوید: این اقدام در پاسخ به درخواست‌های زیاد مردم بود و امیدواریم شرکت گوگل از این اقدام درس عبرت بگیرد. وی ادامه می‌دهد: فیلترینگ سایت گوگل و جی‌میل به دستور مقام قضایی صورت گرفته و تا مادامی که حکم جدید قضایی در این خصوص صادر نشود این فیلترینگ ادامه خواهد داشت. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: امیدواریم که این شرکت از این اقدام انجام شده درس عبرتی گرفته باشد و به مقدسات مسلمانان توهین نکند. تقی پور در پاسخ به سوالی در خصوص ایجاد مشکلات برای مردم به علت در دسترس نبودن جی‌میل آنها گفت: پیش‌تر به مردم توصیه‌هایی در خصوص استفاده از ایمیل‌های داخلی شده بود که امیدواریم مردم از ایمیل‌های داخلی استفاده کنند تا در هنگام وقوع چنین اتفاقاتی با مشکل مواجه نشوند. جی‌میل ناخواسته فیلتر شد اما با آغاز سومین روز از فیلتر سرویس پست الکترونیکی جی‌میل و به دنبال اعتراض گستره فعالان و رسانه‌های گروهی اظهارنظرهای جدید و متناقضی پیرامون این موضوع منتشر شد. این بار عضو دیگر کارگروه تعیین مصادیق فیلترینگ دلیل مسدودشدن سرویس پست الکترونیک گوگل را مشکل فنی در تفکیک دو سرویس جی‌میل و یوتیوب عنوان کرد و گفت: جی‌میل ناخواسته مسدود شده است. محمدرضا آقامیری، عضو کارگروه تعیین مصادیق فیلترینگ کشور در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، به تشریح دلایل عدم دسترسی کاربران ایرانی به سرویس‌های گوگل از جمله جی‌میل پرداخت و تاکید کرد که ارتباط چندانی میان محدودیت دسترسی به جی‌میل با اتفاقات اخیر در زمینه محکومیت فیلم موهن وجود ندارد. وی نسبت دادن قطعی جی‌میل را در ایران به محکوم کردن حوادث اخیر در فضای مجازی فرافکنی عنوان کرد و گفت: قطع جی‌میل در ایران تنها به دلیل برخی مشکلات فنی رخ داده است و ما هیچ وقت نخواسته و نمی‌خواهیم که جی‌میل و سرویس‌های گوگل را فیلتر کنیم. عضو کارگروه تعیین مصادیق فیلترینگ کشور گفت: اخیرا موتور جست‌وجوی گوگل برای دور زدن سیستم فیلترینگ ایران از پروتکل جدید https استفاده کرده است که یوتیوب و جی‌میل از طریق این پروتکل قابل رویت هستند براین اساس سیستم فیلترینگ ما برای فیلتر شبکه یوتیوب به صورت تفکیک شده نمی‌تواند عمل کند. این صحبت‌ها در حالی انجام می‌شود که از سال 88 دسترسی به سرویس یوتیوب با هر دو پروتکل HTTP و HTTPS در ایران غیر ممکن است. اما با این حال آقامیری با تاکید براینکه سرویس یوتیوب از ابتدا در ایران مسدود بوده است، به مهر گفت: کارگروه تعیین مصادیق فیلترینگ از وزارت ارتباطات خواسته است که راهکاری برای فیلتر کردن جداگانه یوتیوب ارائه دهد. وی با بیان اینکه ما فقط خواسته ایم که یوتیوب باز نباشد و اسمی از گوگل و جی‌میل نبردیم، افزود: متاسفانه دانش‌فنی تفکیک این دو سرویس هنوز محقق نشده است؛ یعنی ما می‌خواستیم یوتیوب را مسدود کنیم جی‌میل هم قطع شد و این ناخواسته بوده و از طرفی چاره‌ای هم برای این موضوع وجود ندارد؛ چرا که نمی خواهیم به هیچ وجه یوتیوب باز باشد. آقامیری در پاسخ به اینکه این مشکل چه زمانی رفع خواهد شد، تصریح کرد: زمان قطعی نمی‌توان داد که مثلا این مشکل تا سه روز آینده حل شود، اما جی‌میل باز می‌شود و مشکلی نخواهد داشت. عبدالصمد خرم آبادی نیز تاکید کرد که گوگل در دسترس است، اما جی‌میل به دلیل مشکلات فنی فعلا در دسترس نیست. این فیلتر در راستای منافع ملی نبود در ادامه اعتراضات به این نوع فیلترینگ معاون پیشین مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد، فیلتر جی‌میل را اقدامی غیرکارشناسی عنوان کرد که باعث شد حرکت خودجوش مردمی در تحریم گوگل، جی‌میل و یوتیوب متوقف شود. به گزارش ایتنا، محمد صادق افراسیابی گفت: قطعا فیلتر جی‌میل در راستای تامین منافع ملی نبود و تنها باعث شد بسیج عمومی مردم غیور کشورمان در مقابله با سرویس‌های شرکت گوگل متوقف شود. افراسیابی افزود: بنده پیش از این نسبت به اقدامات غیرکارشناسی برخی نهادها در عرصه رسانه‌های دیجیتال هشدار داده بودم و پیش‌بینی می‌کردم که شاهد اتفاقاتی از این دست باشیم، اما متاسفانه این بار اقدامی غیرکارشناسانه در زمانی اتفاق افتاد که قرار بود شاهد یک حرکت خودجوش مردمی در سطح جهان اسلام باشیم. پیش از این اقدام و بنا به فراخوان مجمع فرا، قرار بود کاربران اینترنت به شکل خودجوش و در اعتراض به انتشار فیلم اهانت آمیز به پیامبر اکرم به مدت دو روز از خدمات سرویس گوگل استفاده نکنند که این فیلترینگ باعث از بین رفتن این اعتراض اینترنتی جهانی شد. بازتاب بین‌المللی انتشار خبر فیلترینگ گوگل و جی‌میل بازتاب بسیار گسترده‌ای در سطح فضای مجازی و در میان رسانه‌ها و مطبوعات خارجی داشته است؛ واکنش‌هایی که عموما بر خلاف اعلام رسمی، این کار را با ایجاد سرویس «اینترنت ملی» در ایران مرتبط دانسته‌اند. به گزارش سایت تابناک، خبرگزاری «رویترز» با انتشار این خبر و با اشاره به گمانه‌زنی‌های پیشین درباره راه‌اندازی اینترنت ملی، نوشته ایران می‌خواهد شهروندان این کشور را به یک شبکه اینترنت داخلی متصل کند که بنا به اعلام رسمی، تلاشی برای بالا بردن امنیت سایبری است. با این حال، این خبرگزاری مدعی است از دید ایرانیان، این کار می‌تواند به مثابه ایجاد محدودیت در دسترسی به شبکه جهانی دانسته شود. روزنامه «هافینگتون پست» مطلب خود را با اشاره به دلیل رسمی اعلام شده درباره فیلترینگ گوگل آغاز کرده و نوشته، این کار، واکنشی به ساخت فیلم موهن به پیامبر اسلام معرفی شده است. هافینگتون پست همچنین با اشاره به تهدیدات سایبری انجام شده علیه ایران، به ویژه ویروس‌های «استاکس نت» و «فلیم» به موضوع تلاش ایران برای امنیت سایبری نیز اشاره کرده؛ اما در پایان این روزنامه نیز به آنچه «تهدیدهای موجود درباره ایجاد اینترنت داخلی» دانسته، پرداخته است. روزنامه «گاردین» نیز در مطلب خود به اظهارات عبدالصمد خرم آبادی، دبیر کارگروه مصادیق مجرمانه اشاره کرده که گفته بود فیلترینگ گوگل و جی‌میل، در پی درخواست‌های مکرر مردمی مبنی بر فیلتر شدن آنها انجام پذیرفته است. این روزنامه اشاره کرده که بر پایه گزارش‌ها، سایت گوگل همچنان در ایران قابل دسترسی است، اما جی‌میل از دسترس خارج شده است. گاردین نیز به همزمانی این کار با بالا گرفتن مباحث درباره ایجاد اینترنت ملی در ایران اشاره کرده است.در حالی که از سوی وزیر و مسوولان کارگروه تعیین مصادیق فیلترینگ کشور این اقدام به دنبال درخواست های مردمی صورت گرفته است، اما هیچ کدام از این افراد به تعداد درخواست‌های مردمی اشاره نکرده‌اند. این درحالی است که بر اساس آمارهای منتشر شده تعداد کاربران اینترنت در کشور 32 میلیون و 590 هزار نفر است. روح‌الله مومن نسب، مدیر وقت واحد اینترنت مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بهمن ماه سال 90 در گفت‌وگویی اعلام کرده بود که گوگل پلاس جدیدترین فناوری جاسوسی در شبکه‌است. برای مسدود کردن سایت گوگل تاکنون هزار و ۳۷۴ درخواست ارسال شده‌است و ۴۷۰ نفر هم درخواست کرده‌اند تا سایت یاهو مسدود شود.