مرکز مبادله دارندگان و متقاضیان ارز و سوالات پیش رو
مرکز مبادله دارندگان و متقاضیان ارز روز دوشنبه در ساختمان شهید اسداله‌زاده وزارت صنعت، معدن و تجارت افتتاح شد. این مرکز که به نظر می‌رسد قرار است جایگزین بورس ارز شود، در کنار تمام محسناتش چند علامت سوال هم دارد که شفاف شدن آنها می‌تواند به جلب هر چه بیشتر اعتماد بازرگانان و در آینده نزدیک حتی مردم بینجامد.
این مرکز قرار است با خرید ارز صادرکنندگان و اختصاص آن به اولویت‌های سوم تا دهم کالایی به نوعی بازار آزاد ارز را نیز ساماندهی کرده و از نوسان شدید نرخ ارز جلوگیری کند. در مرکز مبادله دارندگان و متقاضیان ارز محلی برای خرید ارز صادرکنندگان در نظر گرفته شده است. این مکان قرار است ارز حاصل از صادرات صادرکنندگان را با قیمت دو درصد زیر متوسط نرخ یک روز قبل بازار خریداری کند. این بخش توسط بانک کشاورزی اداره می‌شود، اما ظاهرا هنوز فعال نشده است. پیش از این صادرکنندگان این امکان را داشتند که با ارز حاصل از صادرات خود، واردات انجام دهند، بنابراین در عمل نرخ این ارز برای آنها کمتر از نرخ موجود در بازار تمام می‌شد. از سوی دیگر اگر این افراد می‌خواستند برای واردات از کانال رسمی ارز دریافت کنند، یک روند پیچیده و احتمالا طولانی را شامل می‌شد. این درحالی است که هم‌اکنون با فراهم شدن امکان فروش ارز حاصل از صادرات در این مرکز، هم نقدشوندگی ارز سریع‌تر خواهد بود و هم اطمینان از فروش آن بیشتر. خرید ارز حاصل از صادرات در این مرکز تضمینی است و معادل ریالی آن به صادر‌کننده پرداخت می‌شود. شاید این سوال به نظر برسد که امکان فروش ارز حاصل از صادرات در بازار آزاد نیز وجود دارد، اما نکته این است که در ارقام بالا ریسک فروش ارز در بازار آزاد نیز افزایش می‌یابد، ضمن این‌که در دریافت یک جای معادل ریالی نیز مشکلاتی وجود دارد، اما فروش ارز حاصل از صادرات به مرکز مبادله دارندگان و متقاضیان ارز این خطرات را از بین می‌برد و صادر‌کننده را نیز به فروش ارز با قیمت دو درصد زیر نرخ متوسط بازار راضی می‌کند. هم‌چنین این اقدام باعث می‌شود که کمبود احتمالی ارز برای تامین نیاز متقاضیان برطرف شود و از انباشت ارز در نزد صادرکنندگان نیز جلوگیری خواهد شد. طبق گفته مسوولان به زودی راهکاری برای عرضه ارز در دست مردم با همین شرایط ارائه خواهد شد. اما سوال اینجاست که آیا این مرکز از جذابیت مالی کافی برای مردم عادی که ممکن است چند صد دلار داشته باشند، برخوردار است؟ نکته دیگر این که طبق گفته کارشناسان، تزریق کافی ارز به این مرکز می‌تواند قیمت ارز را در بازار آزاد کاهش دهد. حال سوال اینجاست در شرایطی که اولویت‌های کالایی پنجم به بعد برای دریافت حواله ارز باید در نوبت اولویت‌های قبلی بایستند تا در صورت باقی ماندن ارز بتوانند از آن بهره‌مند شوند، آیا نرخ ارز در بازار آزاد کاهش خواهد یافت؟ در پایان این‌که طبق اعلام، قرار شده که ارز با قیمت دو درصد زیر قیمت بازار آزاد از میانگین نرخ ارز در طول روز قبل از آن محاسبه شود. حال در شرایطی که نرخ دلار در بازار روز گذشته به 2550 تومان هم رسید، چگونه امروز قیمت دلار مبادلاتی 2362 تومان محاسبه شده است؟
