شائبه‌ احتکار کاغذ وجود دارد

سومین جلسه «تجربه‌های نشر ایران» با حضور جمعی از ناشران با موضوع کتاب‌فروشی مجازی و اینترنتی در محل انتشارات ققنوس برگزار شد. در ابتدای این جلسه، مجید رهبانی ـ سردبیر مجله جهان کتاب ـ درباره برگزاری این جلسات گفت: هدف اصلی ما از برگزاری این جلسات، ثبت و ضبط تجربه‌هایی است که در صنعت نشر ایران به دست آمده است و این تجاربی که در صنف ناشران به دست آمده، می‌تواند منبع آموزشی و بومی مناسبی برای استفاده باشد. رهبانی در ادامه درباره افزایش قیمت کاغذ و تاثیر آن بر کار ناشران گفت: افزایش قیمت کاغذ که امروز کسی مسؤولیت آن را به طور مشخص نمی‌پذیرد، مشکلات زیادی را به وجود آورده است. امروز انبارها مملو از کاغذی است که با نرخ 1200 تومان وارد شده است، اما واردکنندگان کاغذ که عده زیادی هم نیستند، سعی دارند کالا را محدود عرضه کنند و به همین دلیل شائبه احتکار کالا (کاغذ) به وجود آمده است. این کمبود کاغذ ناشی از سودجویی واردکنندگان کاغذ است و اگر کاغذ با ارز آزاد وارد شود، این قیمت بالا را نخواهد داشت. او افزود: علاوه بر افزایش قیمت کاغذ، نگرانی از نوسان قیمت کاغذ مانع از فعالیت صنف ناشران شده است، چرا که تاکنون خیلی از ناشرانی که در حوزه کتاب های عمومی فعالیت داشتند، کار خود را محدود یا تعطیل کردند. رهبانی در ادامه با اشاره به این‌که ناشران در افزایش قیمت کتاب‌ها باید اعتدال را رعایت کنند، گفت: افزایش قیمت کاغذ باعث می‌شود تا ناشران قیمت کتاب‌ها را افزایش دهند، اما این افزایش باید اعتدال داشته باشد. در بازار نشر ما یک سیستم اصولی برای تعیین و یا افزایش قیمت کتاب‌ها نداریم و قیمت‌ها بیش‌تر به شم ناشران و عرف بازار بستگی دارد، در این‌جا ناشران بزرگ مسؤولیت بیش‌تری دارند، چرا که انتشاراتی‌های کوچک‌تر برای تعیین قیمت به آن‌ها توجه می‌کنند. سردبیر مجله «جهان کتاب» با بیان این‌که عمده خریداران کتاب از قشر متوسط هستند، اظهار کرد: از آن‌جایی که خریداران کتاب از قشر متوسط هستند افزایش شدید قیمت‌ها بر روی این قشر تأثیر منفی می‌گذارد و باعث می‌شود آن‌ها رفته رفته از کتاب دور شوند. او در پایان با اشاره به رفتار حرفه‌یی ناشران در شرایط دشوار اقتصادی گفت: کسانی که در دهه 60 کار نشر را شروع کردند، به یاد دارند که در آن زمان بحث‌هایی مطرح بود که کار ناشران صرفا کاری فرهنگی است و نباید به دنبال وجه اقتصادی‌اش باشند که البته کسانی بودند که گفتند کار نشر بدون توجه به بعد اقتصادی از بعد فرهنگی هم باز می‌ماند، اما امروز کاملا برعکس شده است و بسیاری از ناشران دچار رقابت‌های اقتصادی کاذب هستند. ناشران باید اخلاق حرفه‌‌یی را در شرایط بحرانی حفظ کنند و اتفاقا اعتبار حرفه‌یی صنفی هم در چنین شرایطی به وجود می‌آید. در ادامه این جلسه، حسین شوکت‌مقدم ـ مدیر مؤسسه و سایت آی ‌کتاب ـ درباره این سایت کتاب گفت: سایت آی کتاب یک سایت اطلاع‌رسانی در مورد کتاب است که به طور رسمی از سال 81 فعالیت خود را آغاز کرده است. ما در این سایت به معرفی و شرح کتاب‌ها در زمینه‌های مختلف می‌پردازیم و متقاضیان می‌توانند از طریق سایت کتاب‌های مورد نظر خود را سفارش دهند. او افزود: البته سایت آی کتاب بیش‌تر جنبه معرفی و اطلاع‌رسانی دارد و یک سایت فروش کتاب به حساب نمی‌آید، ولی به طور متوسط حدود 100 کتاب در روز فروش دارد و تقریبا شبیه فروش یک کتاب‌فروشی در یک روز است. مدیر مؤسسه آی کتاب درباره بخش‌های مختلف این سایت گفت: سایت آی کتاب بخش‌های مختلفی از جمله معرفی کتاب، شرح و نقد کتاب، ریشه‌های ضرب‌المثل‌ها، داستان‌های شاهنامه و بخش کتاب‌های دسته دوم دارد. او درباره فروش کتاب‌های دسته دوم در این سایت گفت: حدود 70 درصد کتاب‌های سایت ما به کتاب‌های دسته‌دوم اختصاص دارد که این دسته‌دوم بودن کتاب‌ها را می‌توان به دو گونه تعریف کرد؛ یکی کتاب‌هایی که واقعا دسته دوم‌اند و دیگری کتاب‌هایی که قبلا چاپ شده و بعد چاپ نشده‌اند. او افزود: همچنین بیش‌تر بازدیدکنندگان این سایت که چیزی حدود سه تا چهارهزار نفر در روز هستند، بیش‌تر به شهرستان‌ها اختصاص دارند، به طوری که 80 درصد فروش ما برای شهرستان‌هاست. شوکت‌مقدم درباره به روز نگه‌ داشتن سایت آی کتاب گفت: نگه‌داری خود سایت در ماه چیزی حدود 200 هزار تومان هزینه دارد و البته به‌روز نگه داشتن سایت بسیار مهم است؛ چرا که سایت کتاب باید هر هفته ویترین خود را عوض کند، چرا که در غیر این صورت مخاطبانش را از دست می دهد. در صورتی که کتاب‌فروشی محدودیتی برای تغییر ویترین خود در زمان کوتاه ندارد و همین تغییر و به‌روز کردن برای سایت هزینه‌بر است. او افزود: سایت آی کتاب هر روز به‌روز می‌شود و 70 کتاب تازه به آن اضافه می‌شود. مدیر سایت آی کتاب همچنین درباره ارتباط این سایت با ناشران توضیح داد: زمانی که ما 11 سال پیش کار خود را شروع کردیم، به بسیاری از ناشران نامه نوشتیم و به شکل‌های مختلف تقاضای همکاری با سایت آی کتاب را دادیم، اما استقبال چندانی صورت نگرفت، به طوری که تنها دو انتشارات آن زمان به ما پاسخ دادند و البته امروز بعد از 11 سال سایت آی کتاب با 150 ناشر همکاری دارد، اما باز هم آن طوری که فکر می‌کردیم، از سوی ناشران استقبال نشد. او افزود: من فکر می‌کنم ناشران چون با فرهنگ سروکار دارند، باید خود را به روز نگه دارند، چرا که اینترنت به‌روزترین و ارزان‌ترین پدیده برای تبلیغ یک کالاست و با این وجود شاهدیم بسیاری از ناشران از این اتفاق استقبال نکرده‌اند. مطمئنا آینده برای اینترنت است. همچنین در بخش دیگری از این جلسه، فتح‌الله فروغی ـ رییس کمیسیون آموزش اتحادیه ناشران ـ با بیان نکاتی گفت: کمیسیون آموزش اتحادیه این نوع نشست‌ها را بر اساس نیازهای موجود در عرصه نشر ترتیب می‌دهد و ما معتقدیم اگر چنین جلساتی هیچ نتیجه‌ای هم دربر نداشته باشد، حداقل تعدادی از ناشران در این جلسات گرد هم می‌آیند و فضایی برای گفت‌وگو فراهم می‌شود. او همچنین اضافه کرد: این جلسات در آینده در محل اتحادیه ناشران برگزار می‌شود.