آیا توافق هستهای نزدیک است؟
توافق نزدیک است؛ توافق هستهای میان ایران و گروه ۱+۵. آنقدر نزدیک که نشانههای آن برای نخست وزیر اسرائیل هم نمایان شد است و خبر از حصول آن ظرف چند هفته آینده میدهد.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در ادامه چالش کنگره و کاخ سفید بر سر دعوت بدون هماهنگی با اوباما از او برای سخنرانی درباره برنامه هستهای ایران در جمع نمایندگان کنگره، با دفاع از تصمیمش برای پذیرش این دعوت مدعی شد که «من تعهد اخلاقی دارم تا از هر فرصتی برای مطرح کردن مسئلهای ایران که علیه اسرائیل خطر نابودگری است استفاده کنم.» او ادعا کرد: «به احتمال زیاد قدرتهای بزرگ و ایران در هفتههای آینده به توافقی هستهای میرسند. این توافق باعث میشود ایران به کشوری قادر به ساخت سلاح هستهای تبدیل شود. این موضوع موجودیت اسرائیل را به شدت در معرض خطر قرار میدهد.» در همین راستا بنیامین نتانیاهو به دعوت نمایندگان کنگره قرار است به واشنگتن سفر کند و در جمع نمایندگان کنگره درباره خطرات احتمالی و ادعایی توافق هستهای ایران سخنرانی کند. این در حالی است که سخنگوی باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، در اظهاراتی کاملا دیپلماتیک اما صریح، دلخوری دولت آمریکا را از دعوت نخست وزیر اسرائیل توسط جمهوری خواهان کنگره برای سخنرانی درباره ایران آن هم در آستانه توافق هستهای، البته بدون اطلاع کاخ سفید را اعلام کرد. «جاش ارنست»، سخنگوی کاخ سفید، گفته بود سنت تشریفاتی و قاعده کار این است که زمانی که شخصیتی به کشور دیگری دعوت میشود، قبل از عزیمت با رهبر کشوری که قصد رفتن به آنجا را دارد، تماس بگیرد. مسلما سفرهای باراک اوباما نیز به کشورهای خارجی به همین منوال تدارک دیده میشود بنابراین باید گفت رویهای که نخست وزیر اسرائیل در پیش گرفته و قصد سفر به آمریکا را دارد، نادیده گرفتن تشریفات است. بر همین اساس گفته میشود که اوباما در سفر نتانیاهو به اسرائیل برنامهای برای انجام دیدار مشترک و دوجانبه با او نخواهد داشت چرا که ورای جنبه تشریفاتی بحث برانگیز ماجرای دعوت جمهوری خواهان از نتانیاهو برای سفر به آمریکا، این احتمال وجود دارد که سفر آتی نخست وزیر اسرائیل به واشنگتن به نوعی دخالت در حوزه سیاسی خارجی آمریکا در رابطه با برنامه هستهای ایران محسوب میشود. چالش دعوت بدون هماهنگی نتانیاهو به آمریکا میان جمهوری خواهان و کاخ سفید پس از آن بروز پیدا کرد که اختلاف میان کنگره و دولت آمریکا بر سر تصویب تحریمهای تازه علیه ایران بالا گرفت. نمایندگان کنگره آمریکا خواستار تصویب تحریمهای پیشگیرانه بر ضد ایران به منظور مجبور کردن تهران به امضای توافق نامه با کشورهای عضو گروه ۱+۵ در خصوص برنامه هستهای خود پیش از مهلت تعیین شده اول ژوئیه هستند. این در حالی است که باراک اوباما که از یک سو نمیخواهد حتی ذرهای از اختیارات خود را در زمینه مذاکره با ایران واگذار کند و از سوی دیگر تحریم تازه علیه ایران تهدیدی برای منحرف شدن مسیر مذاکرات هستهای ایران میداند، وی از چندی پیش تهدید کرده است که تحریمهای احتمالی جدید بر ضد ایران را وتو خواهد کرد. بر این اساس جمهوری خواهانی که نمیخواهند ایران و ۱+۵ به توافق نهایی و پایان دادن به مناقشه چندین ساله حول محور برنامه هستهای برسند، تلاش دارند از طرق دیگر از جمله وارد کردن مخالفان سرسخت توافق مسیر دستیابی به توافق هستهای را منحرف کنند. تحرکات جمهوری خواهان و مخالفان خارجی توافق هستهای اما آن زمان بالا گرفته است به نظر میرسد که ایران و ۱+۵ بیش از هر زمان دیگری به توافق جامع و نهایی نزدیک شدهاند. شتاب مذاکرات در هفتهای اخیر انجام رایزنیها و مذاکرات گسترده چه در سطح معاونان و کارشناسان و چه در سطح وزرای خارجه حکایت از آن دارد که دو طرف عزم خود را جزم کردهاند که در کوتاهترین زمان ممکن حداقل به توافق سیاسی و بعد توافق جامع و نهایی دست پیدا کنند. چندی پیش محمد جواد ظریف، وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد هستهای ایران اعلام کرده بود که آمادگی داریم که تا بهمن و سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی به گروه ۱+۵ به توافق برسیم. اکنون هم نتانیاهو مدعی است که احتمال زیاد قدرتهای بزرگ و ایران در هفتههای آینده به توافقی هستهای میرسند که این خود نشان دهنده آن است که توافق هستهای نزدیک است. هر چند هنوز در صحنه عمل اختلافات اصلی و اساسی از جمله ظرفیت غنی سازی و ترتیب، توالی و چگونگی رفع تحریمهای اعمال شده علیه ایران همچنان پابرجا است. با این حال به نظر میرسد با جدیتی که دو طرف برای حل و فصل اختلافات از خود نشان دادهاند، میتوانند در فرصت باقی مانده به راه حلی برای پایان دادن به این اختلافات برسند.